20250115 Ma VAV4VMB000AK vmbo leerjaar 1 Thema's 3. Cultuur en 7. Pluriforme samenleving

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

VAV4VMB000AK 

Maatschappijleer

Drs. David Lindenaar

Docent burgerschap, maatschappijleer en -kunde, Nederlands en LOB bij de afdelingen:

Zorg en Vavo.

Maatschappijleer

Thema's kgt maatschappijleer

  

Maandag 25-11: 3.1: Cultuur

Woensdag 27-11: 3.2: Socialisatie

Maandag 02-12: 3.3: Identiteit

Woensdag 04-12: 3.4: Wat is normaal?

Maandag 09-12: Afsluiting thema 3. Cultuur en Identiteit 

Woensdag 11-12: 7.1: Samen leven

Maandag 16-12: 7.2: Hokjesdenken

Woensdag 18-12: Zelfwerktijd

Maandag 06-01: 7.3: Integratie

Woensdag 08-01: 7.4: Nederland is veranderd

Maandag 13-01: 7.5: Een inclusieve samenleving

Woensdag 15-01: Afsluiting thema 7. Pluriforme samenleving

Maandag 20-01 + woensdag 22-01: Herhaling voor de toets

Dinsdag 28-01: so 2 

Les 3.1: Cultuur

Les 3.1: Cultuur

Wat is de Nederlandse cultuur?

Seksuele vrijheid

  

Vrijheid van leven; euthanasie

Vrijheid van geloof

Vrijheid van zwangerschap; abortus

Vrijheid in drugsgebruik (genotsmiddelen); gedoogbeleid

Les 3.1: Cultuur

Cultuur: alle waarden, normen en andere aangeleerde

kenmerken van een groep.

Dominante cultuur: de waarden, normen en gewoonten die de meeste mensen in een land met elkaar delen. De cultuur van de meerderheid van de mensen in een samenleving.

Subcultuur:  De cultuur van een kleine groep mensen binnen de samenleving. Een groep mensen met waarden, normen en cultuurkenmerken die gedeeltelijk afwijken van de dominante cultuur.

Gewoonte: de manier waarop je gewend bent  iets te doen. 

Les 3.1: Cultuur

Iedereen in Nederland hoort bij de dominante cultuur, én bij meerdere subculturen.

Door deze mix van culturen is Nederland een

pluriforme samenleving: een samenleving van mensen met verschillende culturen en leefstijlen. Pluriform betekent: veelvormig.

Les 3.1: Cultuur

Hoe jij wordt wie je bent, wordt grotendeels bepaald door:

• socialisatie en internalisatie;

• identificatie;

• karakter en ervaringen.

Les 3.1: Cultuur

Socialisatie en internalisatie

Socialisatie: het aanleren van de cultuurkenmerken van een groep of samenleving.

Internalisatie: aangeleerde waarden, normen en gewoonten zijn een automatisch deel van je gedrag geworden.

Les 3.2: Socialisatie

. 

Les 3.2: Socialisatie

Socialisatie: Het bewust of onbewust aanleren van 

normen, waarden en gewoonten die bij jouw groep of 

samenleving horen. Socialisatie zorgt er voor dat je je 

gedraagt naar de cultuur van de groep waarin je opgroeit.

Sociale controle: manieren waarom mensen ervoor zorgen dat anderen zich aan de regels houden.

Internalisatie: aangeleerde normen en waarden zijn vanzelfsprekend gedrag geworden. 

Les 3.2: Socialisatie

Bijvoorbeeld:

• in het gezin
• op school
• door je vrienden
• op sportclubs
• op je werk
• door je geloof
• door de media
• door de overheid

Les 3.2: Socialisatie

Er wordt verschillend gedacht over gedrag. Is gedrag vooral aangeboren of aangeleerd? Dit debat noemen we het nature-nurture-debat

Aangeboren > nature: De nadruk ligt op aangeboren kenmerken. Bijvoorbeeld:

• voetbaltalent
  
• seksuele voorkeur
  

Opvoeding > nurture: De nadruk ligt op aangeleerd gedrag. Bijvoorbeeld:

• een muziekinstrument bespelen
  
• met rechts schrijven
  

Les 3.3: Identiteit

Les 3.3: Identiteit: 

Identificatie

Identificatie: Je herkent bepaalde kenmerken van jezelf bij de ander.

Groepsidentificatie: Je voelt je verbonden met een groep mensen, omdat je dezelfde kenmerken of gewoonten hebt.

 

Les 3.3: Identiteit

Identiteit: jouw persoonlijkheid, gevormd door alle kenmerken en ervaringen die bij jou horen. 

Identificatie: bepaalde kenmerken van jezelf die je herkent bij een ander. 

Groepsidentificatie: Je voelt je verbonden met een groep mensen omdat je dezelfde kenmerken of gewoonten hebt. 

Jongerencultuur: een groep met dezelfde waarden, normen en gewoonten. 

Groepsnormen: ongeschreven regels die bij een bepaalde groep horen. 

Groepsdruk: het gevoel dat jij je moet aanpassen aan de gewoonten van een groep. 

Generatieconflict: een meningsverschil dat veroorzaakt wordt door een verschil in leeftijd / generatie. 

Les 3.3: Identiteit:

Hoe ontstaat een groepsgevoel?

1. Woonplaats
2. Geloof
3. Gezamenlijk belang 
4. Gezamenlijke smaak of interesse

Les 3.3: Identiteit:

Hoe ontstaat een groepsgevoel?

Door de plaats waar je vandaan komt.

• Je woont in een dorp of juist in een stad (Amsterdammers / Rotterdammers).
  
• Je woont in een bepaalde provincie (Friezen / Zeeuwen).
  
• Je bent afkomstig uit een ander land (Surinamers / Turken).
  

Les 3.3: Identiteit:

Hoe ontstaat een groepsgevoel?

Door je geloof:

• het protestantisme (Christelijk)
• het katholicisme (Christelijk)
• de islam
  
• het jodendom
  
• het boeddhisme

enzovoort

Les 3.3: Identiteit:

Hoe ontstaat een groepsgevoel?

Wanneer mensen een gezamenlijk belang of probleem hebben. Bijvoorbeeld:

• scholieren
  
• treinreizigers
  
• werknemers
  
• automobilisten
  

Les 3.3: Identiteit:

Hoe ontstaat een groepsgevoel?

Wanneer mensen een gezamenlijke smaak of interesse hebben. Dat kan onder andere zijn op het gebied van hobby, muziek of kleding. Bijvoorbeeld:

Sporten

Hobby (zoals bijvoorbeeld gamen of koken)

Kleding (zoals bijvoorbeeld skaters)

Muziek

Les 3.3: Identiteit: 

Normen en waarden

Normen: (normaal)

Geschreven en ongeschreven regels.

Wetten

Waarden: (waardevol / belangrijk)

Persoonlijke 'doelen' in het leven. Verschilt per persoon.

Woorden met 'heid': gelijkwaardigheid, vrijheid enzovoort. Maar ook liefde

Les 3.3: Identiteit: 

Groepsnormen

Groepsdruk: Het gevoel dat je je móét aanpassen aan de gewoonten van de groep. Soms doe je dingen die je eigenlijk niet wilt doen, omdat de groep waarin je zit dat van je verwacht.

Pestgedrag vindt vaak plaats onder groepsdruk. Als pesten plaatsvindt via internet, dan noem je dat cyberpesten.

Les 3.4: Wat is normaal?

Les 3.4: Wat is normaal?

Rolpatronen: gedrag dat we van elkaar in bepaalde situaties verwachten. 

Gendernormen: normen die 'horen' bij het man-zijn of vrouw-zijn.

Genderneutraal: als er helemaal geen onderscheid meer wordt gemaakt tussen man en vrouw. 

Asociaal gedrag: als er geen rekening wordt gehouden met anderen.

Les 7.1 Samen leven

Les 7.1: Samen leven

Respect: 

Rekening houden met iemand. Waardering hebben voor anderen. POSITIEF.

Tolerantie: 

In welke mate mensen die anders denken, anders gedragen of anders zij worden geaccepteerd in de maatschappij. Tolerantie is hetzelfde als wel verdraagzaamheid. NEGATIEF

Asociaal gedrag:

Iets doen waarbij je geen rekening houdt met anderen.

Les 7.1: Samen leven

Vroeger woonden er minder mensen met een buitenlandse herkomst in Nederland.

Tegenwoordig zijn er veel mensen met een migratie-achtergrond. Nederland is een multiculturele of multi-etnische samenleving: mensen met verschillende etnische achtergronden leven samen.

Wij kiezen voor het begrip pluriforme samenleving, omdat de verschillen niet alleen te maken hebben met etniciteit, maar ook met leeftijd, woonplaats, geloof en gender.

Les 7.1: Samen leven

Leefstijlen en gewoonten

Tussen subculturen zijn nog meer verschillen.

• Geloven hebben verschillende feesten. 
• Sommige subculturen hebben een collectivistische cultuur:

de familie is een hechte groep die altijd voor elkaar opkomt.

We noemen dit ook wel een wij-cultuur.

• De dominante cultuur heeft een individualistische cultuur:

persoonlijke vrijheid, succes, individuele prestaties en eigen verantwoordelijkheid

zijn heel belangrijk.

Les 7.1: Samen leven

Geloofsrichtingen

Het Christendom was eeuwenlang de belangrijkste godsdienst

in Nederland.

Er zijn nu veel mensen met andere godsdiensten:

joden, moslims, boeddhisten of hindoes

Ongeveer een kwart van de Nederlanders bezoekt regelmatig een kerk of moskee.

Les 7.2: Hokjesdenken

Les 7.2: Hokjesdenken

Identiteit: Dat wat eigen of uniek is aan een persoon.

Hokjesdenken: Mensen indelen in een categorie of een groep.

Les 7.2: Hokjesdenken

Vooroordeel: Mening over iemand of een groep mensen zonder dat je die goed kent. Een vooroordeel is niet uitgesproken. Elk mens heeft vooroordelen.

Discriminatie: Ongelijk behandelen van mensen op basis van een kenmerk dat er in die situatie niet toe doet. Een uitgesproken (negatief) vooroordeel.

Racisme: Groepen mensen op basis van hun huidskleur of etnische afkomst als minderwaardig zien en behandelen. 

Wij-zij-denken: Patroon waarbij de ene groep tegenover de andere staat en zichzelf doorgaans als ‘beter’ ziet.

Stereotypering: Versimpeld beeld van een groep mensen.

Les 7.2: Hokjesdenken

Mensen zien zoals ze écht zijn

Categoriseren: Indelen in groepen.

Manieren om jouw inzicht te verbreden en je oordeel nauwkeuriger te maken:

• Wees nieuwsgierig.
  
• Pas op met conclusies over een hele groep.
  
• Zoek naar overeenkomsten met andere groepen.
  
• Think global.
  

Les 7.3: Integratie

Les 7.3: Integratie

Accepteren: Manier om met cultuurverschillen om te gaan waarbij je de opvattingen of het gedrag van de ander probeert te begrijpen en te aanvaarden.

Tolerantie: Accepteren dat iemand zich anders gedraagt of andere opvattingen heeft.

Assimilatie: je vervangt bijna alles van de cultuur uit het land waar je vandaan komt door de dominante cultuur van het land waar je woont. 

Integratie: wederzijdse aanpassing waarbij nieuwkomers deel gaan uitmaken van de samenleving. 

Segregatie: groepen leven gescheiden van elkaar. 

Les 7.3: Integratie

Confronteren: Manier om met cultuurverschillen om te gaan waarbij je aangeeft moeite te hebben met de opvattingen of het gedrag van de ander.

Normeren: Manier om met cultuurverschillen om te gaan waarbij iemand met meer macht bepaalt of bepaalde opvattingen of gedragingen wel of niet toelaatbaar zijn.

Les 7.3: Integratie

Kleefkracht van de samenleving

Pluriforme samenleving: Land waarin mensen wonen met uiteenlopende culturen en levensstijlen.

Sociale cohesie: Het gevoel van mensen dat ze met elkaar zijn verbonden en bij elkaar horen.

Solidariteit: Bereidheid van burgers om voor elkaar op te komen.

Les 7.3: Integratie

Migratieachtergrond: Als een persoon zelf of als ten minste één van zijn of haar ouders in het buitenland is geboren.

Vluchtelingen: Iemand die vlucht voor oorlogsgeweld of omdat hij vervolgd

wordt vanwege zijn geloof, politieke overtuiging of seksuele geaardheid.

Asiel: Bescherming in een ander land, voor iemand die gevlucht is.

Les 7.3: Integratie

Pluriforme samenleving: Land waarin mensen wonen 

met uiteenlopende culturen en levensstijlen.

Integratie: Proces van wederzijdse aanpassing waarbij nieuwkomers

deel gaan uitmaken van de samenleving.

Proces van integratie: Het is een proces dat tijd nodig heeft en dat kan samengaan met botsingen en conflicten.

Les 7.3: Integratie

Spanningen rond migratie en integratie

Gevaar van radicalisering: Proces waarbij gedachten en/of gedrag van een persoon of groep extremer worden en ingaan tegen de normen en

waarden in een democratische rechtsstaat.

Discriminatie: Ongelijk behandelen van mensen op basis van een kenmerk

dat er in die situatie niet toe doet.

Les 7.4: Nederland is veranderd

Les 7.4: Nederland is veranderd

Individualisering: de ontwikkeling waarbij mensen meer vrijheid krijgen om eigen keuzes te maken.

Emancipatie: Het streven naar gelijke rechten en acceptatie voor een achtergestelde groep. De strijd voor gelijke rechten en gelijke behandeling.

Les 7.5: Een inclusieve samenleving

Les 7.5: Een inclusieve samenleving

Pluriforme samenleving: Land waarin mensen wonen met uiteenlopende culturen en levensstijlen.

Inclusieve samenleving: een samenleving waarin iedereen mee mag en kan doen, ongeacht afkomst, geloof, geslacht, geaardheid of beperking. 

Radicalisering: gedrag en gedachten gaan in tegen de waarden en normen van de democratische rechtsstaat. 

Les 7.5: Een inclusieve samenleving

Tolerantie: je accepteert dat mensen soms anders zijn, denken of doen dan jij. Negatiever ten opzichte van respect.

Respect: Dat je anderen in hun waarden laat. Positiever ten opzichte van respect.

Sociale cohesie: Het gevoel van mensen dat ze met elkaar zijn verbonden en bij elkaar horen.

Norm: Gedragsregel die algemeen geaccepteerd is in een groep of in de samenleving.

Waarde: Uitgangspunt of principe dat mensen belangrijk vinden in hun leven. Persoonlijk. Veel woorden eindigend op -heid.