V4 oefentoets Evolutie

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Welkom 4V!

Even kennismaken

Daarna even checken hoeveel jullie van evolutie opgestoken hebben 

Volgende week microscopie....maar huiswerk over nieuw hoofdstuk

Biologie 'Toets'

Evolutie

V4

Hoe staat het met jullie kennis over evolutie?

Een test! 

Doe je best! ;)

Nieuwe mensensoort

Enige tijd geleden is op het Indonesische eiland Flores het fossiele skelet gevonden van een tot nu toe onbekende mensensoort. Dit mensje was slechts 1 meter lang en is Homo floresiensis gedoopt. Homo floresiensis leefde tegelijkertijd met de moderne mens, Homo sapiens. Volgens de overlevering op Flores woonde er vroeger een klein volkje dat voedsel stal van de mensen.

Behoren Homo floresiensis en Homo sapiens tot dezelfde soort?

1. ja
2. nee
3. Dat is met deze gegevens niet te bepalen.

Variatie
Een groot aantal individuen van een bepaalde insectensoort heeft zich vanaf het jaar 1800 verspreid over vier eilanden (zie de afbeelding). Tussen de eilanden vindt geen uitwisseling van individuen plaats.

  

Van de eilanden is het volgende bekend:

• De eilanden 1, 2, 3 en 4 liggen op dezelfde afstand van de kust.
• Eiland 4 is wat betreft begroeiing en weersomstandigheden vergelijkbaar met het vasteland.
• Eiland 1, 2 en 3 zijn rotsig en kaal.
• Bij de pijlen staan de jaartallen waarop de spinnen zich hebben gevestigd op dat eiland.

De populaties die zich tussen 1800 en 1900 op de eilanden vestigden noemen we de oorspronkelijke populaties.

In 1998 ontstaan nieuwe populaties die door biologen vanaf het vasteland worden meegenomen naar de verschillende eilanden. Dit zijn de 'biologenpopulaties'.

Op welk eiland zijn de verschillen in genotypen het kleinst tussen de individuen van de biologen en de oorspronkelijke spinnenpopulaties?

1. op eiland 1
2. op eiland 2
3. op eiland 3
4. op eiland 4

De nieuwe spinnensoorten op de eilanden zijn ontstaan door reproductieve isolatie.
Wat is reproductieve isolatie?

In lang verlogen tijden (denk aan de endosymbiosetheorie) werd dankzij het opnemen van zuurstofverwerkende bacteriën een nieuwe omzetting mogelijk.

Welke omzetting van stoffen werd mogelijk door het opnemen van zuurstofverwerkende bacteriën?

1. van anorganisch naar organisch
2. van organisch en anorganisch naar organisch
3. van organisch naar anorganisch
4. van organisch naar organisch

Om te berekenen hoe oud een fossiel is, kan gebruikt worden gemaakt van de halfwaardetijd van bepaalde radioactieve moleculen. Een levend organisme heeft een bepaald percentage ¹⁴C in het lichaam. Na hun dood vervalt de ¹⁴C langzaam: na 5730 jaar is nog de helft van het ¹⁴C over.
De leeftijd van het fossiel van Homo floresiensis is door middel van de radioactieve koolstof ¹⁴C-methode geschat op circa 18 000 jaar.
Welk percentage van de oorspronkelijke hoeveelheid ¹⁴C was er nog ongeveer over in de fossielen van Homo floresiensis?

1. 6%
2. 11%
3. 23%
4. 25%

Oud onderzoek komt tevoorschijn
In 1924 publiceerde Boris Mikhaylovich Pozo-Polyanski een boek waarin hij betoogde dat bladgroenkorrels eigenlijk cyanobacteriën zijn en dat mitochondriën oorspronkelijk zuurstofverwerkende bacteriën waren. Hij omschreef hiermee de endosymbiosetheorie.
   
Welk type organel is volgens de endosymbiosetheorie ontstaan uit cyanobacteriën?

De pirarucu
De pirarucu (Arapaima gigas) is een van de grootste zoetwatervissen ter wereld. Het dier kan wel 3 meter lang en 200 kilogram zwaar worden. Hij trekt rond in meertjes en aftakkingen van de Amazonerivier (zie de afbeelding), waar de waterstand varieert met het seizoen. Pas op dertigjarige leeftijd is deze vis vruchtbaar. De pirarucu wordt wel ‘de dinosauriër onder de vissen' genoemd, omdat hij er al miljoenen jaren hetzelfde uitziet.

Mede vanwege het ontbreken van vijanden ziet de pirarucu er al miljoenen jaren hetzelfde uit.

Wat zou een andere een oorzaak kunnen zijn van het onveranderde uiterlijk?

1. Het dier heeft een enorm verspreidingsgebied.
2. Het dier heeft een relatief lange generatietijd.
3. Het dier leeft in een stabiel milieu.

Leg aan de hand van de stamboom in de afbeelding  uit of de aanpassing aan het leven in het water bij zoogdieren een keer of meerdere keren is ontstaan.

Homologe ontwikkeling in de evolutie
Voorbeelden van overeenkomstige structuren bij organismen zijn:
    1    de vleugels van nachtegalen en sprinkhanen
    2    de voorpoten van vleermuizen en walvissen    
    3    het hart van kevers en hagedissen

    4    het skelet van krabben en schildpadden

Welke van de deze structuren zijn homoloog?

1. structuur 1
2. structuur 2
3. structuur 3
4. structuur 4

Gistcellen
In de afbeelding zijn schematisch een doorsnede van een gistcel en een doorsnede van een bacterie weergegeven.

Noteer twee kenmerken uit deze afbeelding op grond waarvan de organismen in hetzelfde domein zouden kunnen worden ingedeeld.

Lees eerst de informatietekst uit de afbeelding.

Twee typen soortvorming zijn allopatrische soortvorming en sympatrische soortvorming.

Van welk type soortvorming zal zeer waarschijnlijk sprake zijn geweest bij het ontstaan van de verscheidenheid aan vissen? Licht je antwoord toe met een gegeven uit de tekst.

Kreeft verovert Zeeuwse meren en restaurants

In 2005 werd in de Oosterschelde en het Grevelingenmeer ruim 14 ton kreeft gevangen. Wetenschappers spreken vaak over de overlevingsdrift van dit bijzonder sterke schaaldier. Het feit dat de dieren in deOosterschelde kunnen overleven, hebben zij te danken aan veranderingen in het DNA.

Hoe worden de veranderingen in het DNA van de Oosterscheldekreeft genoemd?

Lees de informatie uit de afbeelding hiernaast.

Leg in drie stappen uit dat, door veranderingen in het DNA, in deze nieuwe  leefomgeving een populatie van superkreeften kon ontstaan, waarvan de  eigenschappen afwijken van die van de oorspronkelijke immigranten uit de  Atlantische Oceaan.

Een bioloog wil onderzoeken of individuen van een populatie die hij vindt op eiland 1 tot een andere soort behoren dan individuen van een populatie op eiland 2.

- Omschrijf een experiment waarmee de bioloog dit kan onderzoeken.
- Omschrijf het resultaat waaruit blijkt dat de populaties inderdaad twee verschillende soorten zijn.