Middeleeuwen herhaling

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Middeleeuwen herhaling

Welke begrippen ken jij die met de middeleeuwen te maken hebben?

de middeleeuwen

grofweg van 476 tot 1492

theocentrisch

latijn en volkstaal

orale vertelcultuur

moraal

de middeleeuwen duurde van grofweg

1. 800-1200
2. 500-1500
3. 1000-1400
4. 800-1500

Wat betekent theocentrisch?

Bisschop Adalbero zei:

 “Op aarde zijn er (1.)sommigen die bidden, (2.)sommigen die strijden en (3.)sommigen die werken: deze drie vormen een eenheid en verdragen het niet van elkaar te worden gescheiden.” 

1. de geestelijkheid

2.adel en ridders

3. boeren en vissers

Over welke groep had Adalbaro het niet?

feodale stelsel

feodum=stuk land dat in bruikleen werd gegeven

leenheer

geestelijkheid

adel en ridders

boeren

vissers

burgers

Wat waren de eerste 3 woorden van de eerste Middelnederlandse tekst?

Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic anda thu, wat unbidan we nu?

Waar komt de uitdrukking monnikenwerk (saai, eentonig werk) vandaan?

1. van de straf die monniken kregen
2. van het overschrijven van hele boeken door monniken
3. uit de oudheid

Waarom laten we de Nederlandse literatuur past rond 1100 beginnen?

1. Daarvoor werd alleen in het Latijn geschreven
2. Daarvoor bestond alleen mondelinge literatuur
3. We hebben geen literatuur in ons land van daarvóór

Waarom zijn bijna alle Middelnederlandse teksten in de vorm van poëzie geschreven?

1. dan konden minstrelen het makkelijker onthouden
2. dat was makkelijker om naar de luisteren
3. dan konden jongleurs het makkelijker voordragen
4. iedereen sprak in rijm in de middeleeuwen

Tot welk genre behoort 'Van den Vos Reynaerde'?

1. fabel
2. dierenepos
3. ridderroman
4. Marialegende

Wie is de schrijver van 'Van den Vos Reynaerde'?

1. die is onbekend
2. Willem
3. Diederik van Assenede
4. Hendrik van Veldeke

Van den vos Reynaerde maakte de volgende 2 groepen belachelijk

1. De adel, ze zouden dom en lui zijn
2. De geestelijken, ze zouden het celibaat schenden
3. De ridders
4. God

Karelroman (of: Karelepiek)

1. Verhalen over keizer Karel de Grote (9e eeuw) 
2.  Centrale onderwerpen: strijd tegen ongelovigen + ruzie binnen het feodale systeem (leenman)
3. Véél strijd en brute kracht
4. Vrouwen spelen geen of een ondergeschikte rol 

Voorbeelden: Karel ende Elegast + Roelandslied 

Arturroman 

1. Verhalen over koning Artur, zijn ridders en de ronde tafel 
2. Centrale onderwerpen: liefde en ridderschap
3. Een ridder beleeft een sprookjesachtig avontuur (queeste) 
4. Hoofse roman: vrouwen spelen een belangrijke rol, worden goed behandeld
5. Een-op-eengevechten

Voorbeelden: Lanceloot en het hert met de witte voet 

Karelroman

Arturroman

Strijd tegen ongelovigen 

Ruzie binnen het feodaal stelsel 

De ronde tafel 

Vrouwen staan centraal  

Hoofsheid 

Véél strijd

Queeste 

Kleine gevechten

Vrouwen geen rol 

Karel ende Elegast is een Karelroman, omdat:

Karel ende Elegast (aantekening)

Karelroman, omdat:

- vrouw wordt bruut behandeld (geslagen in gezicht)

- vrouw is inzet van het tweegevecht tussen Elegast en Eggeric

- Karel de Grote staat centraal

- trouw (Elegast) en ontrouw (Eggeric)

Wat zijn voorbeelden van geestelijke literatuur?

1. Karelepiek en arthurromans
2. De Bijbel en psalmen
3. Mystieke teksten, karelepiek en de Bijbel
4. Heiligenlevens, exempelen, mystieke teksten

Kun je voorbeelden geven van symboliek?

Abele spelen (aantekening)

- Lanseloet van Denemarken, Gloriant (liefde), Esmoreit (christendom-islam), Vanden winter ende vanden somer
- Deze toneelstukken waren ideaal in een burgerlijke maatschappij waarin sociale mobiliteit voor het eerst mogelijk was --> einde van de middeleeuwen kwam de burgerij (rijkdom door handel) op.

Abele spelen (aantekening)

- Serieus karakter, aan einde een klucht, zodat publiek terugkwam.

- In een klucht werd de boodschap met humor herhaald.

WAAR

NIET 

WAAR

Mensen werden gemiddeld 30 jaar.

Misdadigers werden gevierendeeld.

De meeste mensen konden niet lezen.

De mensen waren altijd dronken, want ze dronken alleen bier.

Mensen gooiden hun poep op straat.