5.3 De Gouden Eeuw

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

Tijd van Regenten en Vorsten

De Republiek, een bijzonder land

par. 5.3 De Gouden Eeuw

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen hoe de Republiek bestuurd werd
• Je kunt uitleggen wie in de Republiek de meeste macht hadden.
• Je kunt met een voorbeeld uitleggen wat er bijzonder was aan kunst in de Gouden Eeuw
• Je kunt met voorbeelden laten zien dat er in de 17e eeuw een wetenschappelijke revolutie was
  

Het bestuur van de Republiek

• Tijdens de Opstand (1568-1648) vocht een aantal Nederlandse gewesten tegen de Spaande koning.
• In 1588 ontstond de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden: geen echte eenheid.
• Bestond uit 7 gewesten met elk een eigen bestuur.
  

Welke gebied hoort niet bij de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden?

1. Utrecht
2. Limburg
3. Holland
4. Groningen

Het bestuur van de Republiek

• Elk gewest had dus zijn eigen bestuur.
• Eigen wetten
• Eigen rechtspraak
• Eigen belastigen
  

Het bestuur van de Republiek

• Samen overlegden de gewesten met elkaar in Den Haag over:
• buitenlandse politiek
• verdediging van de Republiek

STATEN-GENERAAL

Staten-Generaal vd Republiek der 7 verenigde Nederlanden

Waarover beslisten de gewesten niet zelf?

1. Oorlog & vrede
2. Rechtspraak
3. Belastingen
4. Wetten

Waarover beslisten de gewesten samen?

1. Buitenlandse politiek
2. Rechtspraak
3. Belastingen
4. Wetten

Het bestuur van de Republiek

• Rijke burgers bestuurden de Republiek: regenten.
• Belangrijke banen werden onder de regenten verdeeld.
• Macht bleef zo in handen van een klein groepje rijke families.

Het bestuur van de Republiek

• De stadhouder was ook een belangrijk bestuurder.
• Opperbevelhebber leger & vloot.
• Prins van Oranje.

Wie was verantwoordelijk voor het leger en de vloot in de Republiek?

1. De koning
2. De stadhouder
3. De gewesten
4. De ministers

5.3 Arm en Rijk

• In het bestuur van de Republiek waren rijke burgers uit de steden heel belangrijk.
• Niet iedereen was rijk

Bloei van de kunst

• Tussen 1588 - 1672 ging het goed met de Republiek.
• Amsterdam centrum wereldhandel.
• Bloeiperiode voor de kunst en wetenschap.
• Gouden Eeuw.

Bloei van de kunst

• In de Republiek lieten rijke kooplieden en stadsbestuurders kunst maken.
• Ook ambachtslieden en winkeliers waren vaak rijk genoeg om kunst te kopen.

Bloei van de kunst

• Bijzonder, want in andere landen gaven vooral de koning en de kerk opdracht voor kunst.

• Portretten, landschappen, steden, dagelijks leven zijn geliefde onderwerpen in de Gouden Eeuw.
• Let op: niet iedereen kon dit betalen!

Bloei van de wetenschap

• In de 16e eeuw:
• Ontdekkingsreizen: nieuwe volken, planten, dieren.
• Twijfelden geleerden aan kennis uit oude boeken.
• Niet alle kennis stond in boeken.
• Zelf onderzoek doen naar de natuur en menselijk lichaam.
• Tussen 1600 - 1700 werden veel nieuwe ontdekkingen gedaan: wetenschappelijke revolutie.

In welke eeuw was de Gouden eeuw?

1. 15de eeuw
2. 16de eeuw
3. 19de eeuw
4. 17de eeuw

Jan Steen

De Nachtwacht van Rembrandt van Rijn

Wie gaven in de Republiek opdracht om kunst te maken?

1. Alleen de kerk
2. Alleen rijke burgers
3. De kerk & rijke burgers

Wat doen? (5.3)

Leerling A: Meedoen met rest uitleg/ opdrachten maken/check met test jezelf/leerdoelen checken/ leerdoelen uitwerken + inleveren

Leerling B: Tekst lezen/opdrachten maken/ check met test jezelf/ leerdoelen checken/ leerdoelen uitwerken en inleveren

Leerling C: Tekst lezen/samenvatting maken/ check met test jezelf/ leerdoelen checken/ samenvatting en leerdoelen uitwerken en inleveren

Leerling D: Filmpjes kijken/vergelijken met leerstof/ samenvatting van filmpjes en leerstof/ check met test jezelf/ leerdoelen uitwerken en verslag inleveren

             

Schrijf 1 ding op wat je geleerd hebt van deze les.

Wat vind je nog lastig?