Les 1: Persoonsvorm

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Werkwoordspelling

Deze les

Werkwoordspelling:

Persoonsvorm

Tijdproef

Getalproef

Werkwoordspelling

Hoe vinden we de persoonsvorm?

Het werkwoord dat verandert in een zin heet de persoonsvorm. Dat is belangrijk, want vaak moet je nadenken hoe je het op de juiste wijze moet spellen.

De persoonsvorm is altijd een werkwoord.

Er zijn drie manieren om de persoonsvorm te vinden. Weet jij welke vormen?

Persoonsvorm

We beginnen met enkelvoud en meervoud.

Jan loopt op straat.

Jan is alleen, dus het is enkelvoud.

Jan en Piet lopen op straat.

Jan en Piet zijn samen: dat is meervoud.

Kijk wat er met het werkwoord gebeurt.

`Jan loopt op straat.

Jan en Piet lopen op straat.

Het werkwoord verandert. Loopt wordt lopen als de zin van enkelvoud in meervoud verandert.

Tijdproef

Zet de zin in een andere tijd (maak van een zin in de tegenwoordige tijd de verleden tijd en andersom). Het werkwoord dat verandert is de persoonsvorm.

Joost wil graag een ijsje.                       Tegenwoordige tijd.

Joost wilde graag een ijsje.                 Verleden tijd.

Wil - Wilde = Wil is dus de persoonsvorm.

Getalproef

De getalproef: verander het getal (enkelvoud/meervoud) van het onderwerp. Het werkwoord dat verandert is de persoonsvorm.

- Ik kijk vanavond naar de beste film die ooit gemaakt is.

- Wij kijken vanavond naar de beste film die ooit gemaakt is.

--> Kijk is dus de persoonsvorm

Benoem de persoonsvorm
Het schrijven van een betoog vinden ze moeilijk.

Volgende week ga ik een laptop kopen.

De docent heeft het proefwerk niet nagekeken.

pvtt

stam: ik-vorm of jij achter het werkwoord

ik loop, ik vind

loop jij, vind jij

stam + t: hij, zij, het en jij voor het werkwoord

hij loopt, jij loopt 

hij vindt, jij vindt

meervoud: wij, jullie, zij

wij lopen, wij vinden

pvvt - zwakke werkwoorden 

Enkelvoud: +de of +te

Meervoud: +den of +ten

Er zijn twee manieren om te weten te komen of je te(n) of de(n) schrijft:

- Maak het woord langer. Vaak hoor je of je een d of een t moet schrijven.

- ’t sexyfokschaap (alleen de medeklinkers)

Infinitief van het ww min –en. Zit de laatste letter in ’t sexyfokschaap, dan schrijf je te(n). Zit de laatste letter niet in ’t sexyfokschaap, dan schrijf je de(n).

Voorbeelden:

Zij wuifden naar de kinderen. (wuiven ->  wuiv  -> v zit niet ’t sexyfokschaap, dus een d.

pvvt - sterke werkwoorden 

Sterke werkwoorden:

Die veranderen van klank en je schrijft ze zoals je ze hoort.

Voorbeeld:

Ik zwom in de zee.

Zij sloten de deur. 

Gebiedende wijs

Een gebiedende geeft een bevel en je schrijft de gw als de stam van het werkwoord (ik-vorm)

Voorbeeld: 

Ga weg.

Ruim je kamer op.

Stop met praten.

Infinitief 

Het infinitief is het hele werkwoord. 

Voorbeeld: 

Zij staan op de bus te wachten. 

 Staan is dus geen infinitief, want dat verandert als je het in een andere tijd zet. Het is dus een pvtt. 

Opdracht

Maak:

Opdracht 1:

https://www.cambiumned.nl/oefeningen/oefening-3-persoonsvorm/

Opdracht 2:

https://www.cambiumned.nl/oefeningen/oefening-congruentie/

Opdracht 3:

https://www.cambiumned.nl/oefeningen/oefening-gebiedende-wijs/

Wat was je score?

Na de pauze

Opdracht.

Jullie gaan een verhaal schrijven, het maakt niet uit wat, het maakt ook niet uit waarover het gaat. Ik roep van tijd tot tijd spontane woorden door de klas, verwerk deze in je verhaal.