Uiteenzetting les 4: Bronnen, Structuur en Samenhang

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Nederlands ATC VWO 2- Schrijven

Uiteenzetting

Terugblik

... je hebt geoefend met het maken van een bouwplan.

- Oriënteren -

Een bouwplan is....

niet ---> een tekst

wel ---> een hulpmiddel (schrijfschema) bij het schrijven van een tekst.

bouwplan-het onderwerp

• In één woord of in een paar woorden waar de hele tekst over gaat.

"Romeinen in Nederland"

Als er naar het onderwerp wordt gevraagd geef je nooit antwoord in de vorm van een zin.

bouwplan-de hoofdgedachte

In één zin het belangrijkste wat je over het onderwerp wilt zeggen.

Bij een uiteenzettende tekst is de hoofdgedachte de belangrijkste uitleg over het onderwerp in één zin.

bouwplan-het tekstdoel

Je kiest hierbij altijd uit de volgende tekstdoelen: 

informeren, uiteenzetten, overtuigen, na laten denken, amuseren, overhalen.

Een uiteenzettende tekst heeft als tekstdoel: uiteenzetten.

bouwplan-het publiek

De persoon/de personen voor wie je de tekst schrijft.

Vooruitblik

...weet je waarom bronnen belangrijk zijn.

...wanneer het belangrijk is om bronnen te gebruiken.

...weet je hoe je naar een bronnen verwijst.

...weet je hoe je (nog meer) structuur aanbrengt in je tekst.

?onderwerp of hoofdgedachte?

beide antwoord geven op de vraag ‘waar gaat de tekst over?’ 

Onderwerp: één of enkele woorden

Hoofdgedachte: één volledige zin.

Hoe verwijs ik naar bronnen in de tekst?

In de tekst:

Volgens NOS.nl is het lichaam van koningin Elizabeth onder grote belangstelling overgebracht van Buckingham Palace naar Westminster Hall (Bron: NOS.nl).

In bouwplan: https://nos.nl/artikel/2444584-lichaam-koningin-elizabeth-overgebracht-van-buckingham-palace-naar-westminster

Hoe verwijs ik naar bronnen in de tekst?

Nu.nl meldt dat Jumbo-topman Frits van Eerd nog vast zit vanwege mogelijke betrokkenheid bij een grote witwaszaak (Bron: Nu.nl).

In bouwplan: https://www.nu.nl/economie/6224015/jumbo-baas-frits-van-eerd-zit-nog-steeds-vast-in-witwaszaak.html

Citeren

Citeren

Letterlijk opschrijven wat iemand gezegd heeft.

Citeren in een artikel:

• niet te lang (maximaal drie zinnen)
  
• moet iets toevoegen
  
• let op regels voor citeren
  
• zorg voor juiste bronvermelding
  

signaalwoorden

Ik ga elke zondag roeien. Met harde wind roei ik niet.

Duidelijker is:

Ik ga elke zondag wielrennen, behalve als het hard waait.

Je geeft bijv. aan in welke volgorde gebeurtenissen hebben plaatsgevonden (eerst, daarna) of dat je lezers de conclusie van je stuk gaan lezen (dus, concluderend).

Tijd, Opsomming, Tegenstelling, Overeenkomst, Toelichting, Oorzaak, gevolg

vroeger maar intussen, Opsomming, Tegenstelling, Overeenkomst, Toelichting, Oorzaak, gevolg

signaalwoorden

Tijd

Opsomming

Tegenstelling

Overeenkomst

Toelichting

Oorzaak, gevolg

en nog veel meer

vroeger zwom ik maar intussen ben ik meer het roeien

daarnaast fiets ik iedere dan en wandel ik op de hei

maar hardlopen vind ik niks

net zoals mijn beste vriendin houd ik van lekker eten en drinken

bijvoorbeeld sushi of een virgin mojito

we blijven soms te lang hangen waardoor ik 

op zondag moeilijk mijn bed uitkom

Zelfstandig werken

Ga verder met je bouwplan of met je tekst

Zoek goede bronnen

Let op dat je je bronnen goed verwerkt in je tekst

Schrijf nu jouw uiteenzetting!

bouwplan al bronnen vermeld?

Kijk naar het schilderij en beschrijf wat JIJ ziet

Het is de bedoeling dat je niet alleen beschrijft welke kleuren of vormen je ziet, maar ook wat jij in het schilderij ziet (wat bedoelt de schilder, wat stelt het voor?)

Beeldspraak

Beelden in taal gebruiken om op een andere manier de werkelijkheid te vertellen of om iets heel nieuws te maken.

Beeldspraak is figuurlijk taalgebruik. Het is een stijlfiguur

Beeldspraak 

Je kamer is net 

een zwijnenstal

Beeldspraak

Soorten beeldspraak:

Vergelijking: je vergelijkt een beeld met de werkelijkheid "Je tuin ziet eruit als een wildernis."

Metafoor: je noemt alleen het beeld; de werkelijkheid wordt weggelaten "Wat is dit een wildernis"  (de tuin wordt dus niet meer genoemd!) 

Personificatie: levenloos ding (of een dier) wordt als een levend persoon beschouwd, krijgt menselijke eigenschappen. "De wind streelt zacht mijn wang "

maak een elfje en gebruik beeldspraak

regel 1: een woord

regel 2: twee woorden

regel 3: drie woorden

regel 4: vier woorden

regel 5: één woord, dat het gedicht samenvat