Doelgroep psychiatrie

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 1

Doelgroep psychiatrie/verslaving

Fase 2

Module zelfzorg

Lesdoelen

Wat weet je (nog) over de introductie op de psychiatrie?

Hoeveel procent van de mensen krijgt in zijn (volwassen) leven te maken met enige psychische stoornis?

1. 1%
2. 14%
3. 36%
4. 48%

Psychische stoornissen komen over het algemeen meer voor bij mannen.

1. Waar
2. Niet waar

De meeste psychische problemen komen voor bij mensen in de leeftijdscategorie...

1. 18-24 jaar
2. 25-34 jaar
3. 45-54 jaar
4. 55-64 jaar

En wat denken jullie over de volgende 2 (bonus)vragen?

Zijn er meer psychische problemen gemeten vóór of tijdens de coronaperiode?

1. Vóór de coronaperiode
2. Tijdens de coronaperiode

In welke werksituatie komen psychische problemen het meeste voor?

1. Student
2. Betaald werk
3. Werkloos / arbeidsongeschikt
4. Gepensioneerd

De DSM-5

• Eerste DSM in 1952
• DSM-5 in 2013 
• Doel: eenheid brengen
• Ook veel kritiek

Gedrags- of psychologisch probleem

• Is er sprake van actueel lijden? (Schiet iemand tekort op meerdere belangrijke gebieden?)

                            OF

• Is er een groot risico op doodgaan, pijn lijden of verlies van vrijheid?

De term psychische aandoening wordt gebruikt om een beschrijving te geven van een psychische en emotionele gesteldheid die het denken, voelen en handelen zodanig beïnvloeden dat men niet optimaal kan functioneren in het dagelijkse leven.

Verslaving in de DSM-5

In de DSM-V wordt gesproken over ‘Stoornissen in het gebruik van middelen’. Dit kan dus gaan om verschillende soorten middelen zoals alcohol, cannabis.

Voldoe je aan twee of drie criteria dan heb je een milde stoornis in het gebruik van middelen. Voldoe je aan vier of vijf criteria dan is er sprake van gematigde (moderate) stoornis en bij zes of meer symptomen is er sprake van een ernstige stoornis.

In de vorige les, de introductie op de psychiatrie hebben we het  gehad over veel voorkomende psychische stoornissen zoals; 

• Depressieve stoornis
• Bipolaire stoornis
• Schizofrenie
• Verslaving
• Angststoornis
• Persoonlijkheidsstoornis

In deze les zullen we dieper ingaan op stoornissen in de seksualiteit en op verslaving.

We gaan met name kijken naar veel voorkomende symptomen die je kunt tegenkomen in het werk met je cliënten.

Seksuele disfuncties

We spreken over seksuele disfuncties wanneer er seksuele problemen zijn die geslachtsgemeenschap in de weg staan maar alleen als de cliënt hieronder lijdt en er geen lichamelijke oorzaak gevonden kan worden.

Vaak verdwijnen de problemen wanneer de onderliggende oorzaak wordt aangepakt of wanneer seksualiteit bespreekbaar wordt gemaakt.

Het gebruik van bepaalde medicatie kan ook seksuele disfunctie veroorzaken. Seksuele bijwerkingen lijken met name een rol te spelen bij het gebruik van antipsychotica en antidepressiva.

Vier seksuele disfuncties

1. Stoornis in seksueel verlangen: Seksuele verlangens en fantasieën ontbreken in het geheel. De cliënt heeft geen zin in geslachtsgemeenschap, neemt hier nooit het initiatief toe. Dit gebrek aan verlangen veroorzaakt psychisch lijden; de cliënt zou het namelijk liever wél hebben. Heeft invloed op (het aangaan van) partnerrelaties. 

Vier seksuele disfuncties

2. Seksuele opwindingsstoornis: De cliënt heeft wel seksuele verlangens en fantasieën maar de geslachtsdelen werken niet mee. Er is geen lichamelijke verklaring voor deze problemen, de oorzaak is psychisch; bijvoorbeeld de druk ervaren om te moeten presteren in bed.

Vier seksuele disfuncties

3. Orgasmestoornis: De cliënt krijgt geen orgasme tijdens de geslachtsgemeenschap. De cliënt ervaart wél seksuele verlangens en de geslachtsdelen werken gewoon mee.

Soms komt het orgasme sneller dan dat de cliënt zou willen. Dit wordt premature ejaculatie genoemd.

Relatieproblemen of een slechte lichamelijke of psychische gezondheid belemmeren een orgasme.

Vier seksuele disfuncties

4. Seksuele pijnstoornis: De geslachtsdelen doen tijdens of na de geslachtsgemeenschap pijn of geslachtsgemeenschap is in zijn geheel niet mogelijk door dat vaginaspieren verkrampen. De cliënt gaat seksuele situaties het liefst helemaal uit de weg. Een verleden van seksueel misbruik kan hiervan de oorzaak zijn.

Parafiele stoornissen

Als een cliënt seksuele fantasieën heeft en/of seksuele gedragingen laat zien die maatschappelijk niet helemaal geaccepteerd zijn, heeft hij een parafilie. Zijn fantasieën/gedragingen wijken af van wat als 'normaal' wordt beschouwd. 

Dit wordt een probleem als het als een probleem wordt gezien door de maatschappij of als de cliënt eronder lijdt. Je spreekt dan van een parafiele stoornis.

Parafiele stoornissen

Parafiele stoornissen ontstaan vaak in de adolescentie.

We gaan kort in op de volgende stoornissen:

• Seksueel-masochismestoornis en seksueel-sadismestoornis
• Fetisjismestoornis
• Transvestiestoornis
• Exhibitionismestoornis, frotteurismestoornis en pedofiele stoornis

Seksueel-masochismestoornis en seksueel-sadismestoornis

Seksueel sadist: Iemand die seksueel opgewonden raakt als hij handelingen uitvoert waarbij een ander lijdt.

Seksueel masochist: Iemand die seksueel opgewonden raakt van het ondergaan van deze handelingen waarbij hij lijdt.

Wanneer dit rollenspel binnen een gelijkwaardige relatie plaatsvindt is er geen sprake van een stoornis.

Fetisjismestoornis

Als een cliënt seksueel opgewonden raakt van voorwerpen die niet bedoeld zijn voor seksueel gebruik wordt hij een fetisjist genoemd. 

Transvestiestoornis

Bij transvestie raakt de cliënt seksueel opgewonden van het zich kleden als iemand van het andere geslacht.

Binnenshuis of openlijk.

Niet te verwarren met travestie -> een travestiet raakt niet seksueel opgewonden van het zich kleden als iemand van het andere geslacht.

Exhibitionismestoornis, frotteurismestoornis en pedofiele stoornis

Exhibitionist: Laat geslachtsdelen zien aan nietsvermoedende vreemden

Frotteurist: Raakt seksueel opgewonden van het aanraken van niet-instemmende personen

Pedofiel: Raakt seksueel opgewonden van jonge kinderen

(niet te verwarren met een pedoseksueel die fantasieën ook in de praktijk brengt)

Meer lezen? Boek 'mensen' thema 16

Genderdysforie

Cliënt is ontevreden over zijn biologische geslacht. 

Hierin bestaat veel variatie.

Komt vaak al in de kindertijd tot uiting.

Opdracht

Maak groepjes van 3 of 4 en bespreek met elkaar de volgende vragen:

• Wat is kern of de boodschap van de videoclip?
• Hoe denk je dat de jongen uit de videoclip zich voelt?
• Wat zullen de gevolgen op de lange termijn zijn voor 

deze jongen? En voor zijn omgeving?

• Wat doet deze videoclip met je?
•  Bepaal of je het eens dan wel oneens bent met de stelling:

 'Of iemand een man of vrouw wil zijn, dat moet hij helemaal zelf weten'. Motiveer je antwoord.

Plenaire terugkoppeling

Opdracht

We gaan in groepjes een mindmap maken over verschillende soorten onderwerpen

• Maak groepjes van (..)
• Maak een mindmap op papier of online
• Presenteer je mindmap (aan een ander team of in de grote groep, afhankelijk van de tijd)

Stellingen

• Zelfzorg is net zo effectief als therapie