a4, KA opkomst handel KA opkomst steden

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Leerdoelen 4.1 

• je kunt met enkele voorbeelden uitleggen waardoor landbouwopbrengsten in de 11e eeuw toenamen
• Je kunt uitleggen hoe bevolkingsgroei specialisatie in beroepen en de opkomst van steden gevolgen waren van de toenemende productie
• je weet in welke delen van de Europa de overgang van een landbouwsamenleving naar een landbouwstedelijke-samenleving begon 
• Je weet hoe en waarom burgers in de steden en mensen op het platteland door de opkomst van de steden meer vrijheid kregen.

Je weet hoe door de economische macht van de steden hun zelfstandigheid toenam.

Je begrijpt welke gevolgen de opkomst van steden had voor de machtsverhoudingen tussen de adel en de burgers.

KA 

De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van een agrarisch-urbane samenleving.

De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden

De steden komen weer tot bloei

• de handel leeft op dankzij landbouw:
• Drieslag stelsel (voorjaar - herfst - braak)
• Ontginning braakliggende gronden (droogleggen moerassen, boskap)
• Verbetering van de ploegen
• Inzet paarden ipv ossen 
• Gevolgen: door voedseloverschot ontstaat bevolkingsgroei en 
• toename handel:  overschotten op lokale markten en jaarmarkten

Oorzaken ontstaan van steden

Gevolgen ontstaan van steden

Geldeconomie

Uitvindingen landbouw

Oprichting Hanze

Toenemende handel

Ontstaan marktplaatsen

Ontstaan ambachten

Kopen van stadsrechten

Welke voordelen hadden steden die lid waren van de Hanze?

Welke twee regio's vormden de schakel in de Europese handel?

Welke functie hadden jaarmarkten?

waarom stimuleerden landheren en adel de groei van steden?

Wat is het verband tussen de opkomst van steden en de afname van horigheid?

Deze opdracht gaat over geldwisselaars. Bekijk het plaatje.

Welke uitspraak is juist?

1. Het plaatje laat zien dat geldwisselaars weinig verdienden: de geldwisselaar en zijn vrouw zien er voor die tijd armoedig uit.
2. In de tijd van het plaatje werd veel ruilhandel bedreven; de meeste handelaren hadden helemaal geen geldwisselaar nodig.
3. Sommige geldwisselaars openden kantoren, waar handelaren geld in bewaring konden geven: de eerste banken.
4. geen van de genoemde uitspraken is juist.

gevolgen toename handel

1. groei centra en nieuwe steden
2. actieve opstelling landheren oa toezicht en handelsrechtspraak
3. ontwikkeling geldeconomie > geldwisselaars en banken
4. horigen trekken naar steden > heren geven hun horigen meer vrijheden om trek naar stad te voorkomen

Stadsrechten

• Een stad met stadsrechten mag een stadsmuur bouwen.
• De stad mag zelf rechtspreken.
  

• In ruil voor deze rechten moest de stad belasting betalen

Wat moesten steden aan de heer geven in ruil voor stadsrechten?

Wat is een gilde?

• Een gilde is een soort vereniging. 
  
• In een gilde deelden de leden ervaringen en tips met elkaar. 
  
• Een gilde had zijn eigen beroepsgeheimen.
  
• Nieuwe gildeleden werden via het gilde opgeleid.
  
• Nieuwe gildeleden konden in hun gilde examen doen.
  
• Zo kon een ervaren bakker, slager of smid iemand opleiden.
  

Leg uit hoe de opkomst van steden de afname van de adel en afname van de feodale verhoudingen verklaart.

Leg uit hoe een stadstaat ontstaat en noem een voorbeeld van een stadstaat.

Beantwoord de leerdoelen 4.1 in je schrift 

• je kunt met enkele voorbeelden uitleggen waardoor landbouwopbrengsten in de 11e eeuw toenamen
• Je kunt uitleggen hoe bevolkingsgroei specialisatie in beroepen en de opkomst van steden gevolgen waren van de toenemende productie
• je weet in welke delen van de europa de overgang van een landbouwsamenleving naar een landbouwstedelijke samenleving begon 
• Je weet hoe en waarom burgers in de steden en mensen op het platteland door de opkomst van de steden meer vrijheid kregen.

Je weet hoe door de economische macht van de steden hun zelfstandigheid toenam.

Je begrijpt welke gevolgen de opkomst van steden had voor de machtsverhoudingen tussen de adel en de burgers.

KA 

13 De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van een agrarisch-urbane samenleving.

14 De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden

Lees 4.1 Feniks 

Maar opdracht 1 en 5