L,L&K H.2

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 3

L,L&K H.2

Informatieve teksten

Informatieve teksten

Wat is je leesdoel bij een informatieve tekst?

1. iemands mening te weten komen
2. leren hoe je iets moet doen
3. antwoord krijgen op vragen over een onderwerp

Informatieve teksten - tekstvormen

Instructieve teksten

Instructieve tekst

• Een instructie vertelt je hoe je iets moet doen.
• De informatie wordt vaak stapsgewijs gegeven en de stappen staan in een vaste volgorde: wat moet je eerst doen, wat daarna, enzovoort.
• Om die volgorde aan te geven, kunnen signaalwoorden worden gebruikt.
• In instructieve teksten wordt de informatie stapsgewijs gegeven; Dat wil zeggen in een volgorde.
• Om die volgorde aan te geven kun je signaalwoorden gebruiken; Haal eerst de ..., Maak daarna het, Vervolgens doe je ..., Haal tot slot ... 

Bewaar nadat u de raclette-grill heeft gereinigd het toestel op een droge en koele plaats. Reinig de grillplaat en de raclette-pannetjes met een zachte spons in een warm sopje. Het apparaat maak je schoon met een vochtige doek. Voordat u met de reiniging begint, moet het apparaat voldoende afgekoeld zijn. Trek dus zeker eerst de stekker eruit.

Bekijk de tekst:

Duidelijke tekst?

Wat voor soort tekst is dit?

1. Instructieve tekst
2. Informatieve tekst

Is de tekst duidelijk geschreven?

1. Ja
2. Nee

• Trek eerst de stekker uit het stopcontact.
  
• Laat de raclette-grill daarna 30 minuten afkoelen.

• Neem vervolgens de grillplaat van het apparaat.
  
• Reinig daarna de grillplaat en de pannetjes met een zachte spons in een warm sopje.
  
• Maak ten slotte het apparaat schoon met een vochtige doek.

• Bewaar de raclette-grill na elk gebruik op een droge en koele plaats.

Maak gebruik van signaalwoorden!

Zo beter?

Feiten

Feiten kun je op waarheid controleren.

Omdat lang niet alle feiten makkelijk te controleren zijn, moet je je wel afvragen of ze geloofwaardig zijn.  Soms heeft een informatiebron er belang bij bepaalde zaken mooier of juist slechter voor te spiegelen. 

Meningen / argumenten

Bij meningen gaat het niet om de vraag of ze waar of onwaar zijn, je bent het ermee eens of oneens. 

Omdat een mening niet te bewijzen is, gebruikt een schrijver argumenten om zijn mening te onderbouwen of aannemelijk te maken. 

Signaalwoorden die een argument aangeven zijn bijvoorbeeld: omdat, want, namelijk, immers.

Octopussen hebben 3 harten.

1. feit
2. mening
3. argument
4. x

Het is niet goed om vlees te eten.

1. feit
2. mening
3. argument
4. x

Omdat je in dierentuinen dingen leert over de natuur.

1. feit
2. mening
3. argument
4. x

IJsberen hebben een zwarte huid.

1. feit
2. mening
3. argument
4. x

Betoog

De opbouw van een betogende tekst

- de titel met de mening

- de inleiding met de duidelijke verwoording van de mening

- de kern met de argumenten die de mening ondersteunen, maar ook tegen-argumenten waarvan de schrijver aangeeft waarom die niet geldig zijn / niet belangrijk zijn

- het slot met de conclusie waarin de mening herhaald wordt

Betoog

Het tekstdoel: overtuigen of overhalen

overtuigen - de schrijver wil dat de lezer dezelfde mening krijgt

bijv. De schrijver overtuigt de lezer dat recyclen belangrijk is.

overhalen - de schrijver wil dat de lezer iets gaat doen

bijv. De schrijver haalt de lezer over om al zijn oude papier naar de papierbak te brengen.

Betoog

-het tekstdoel: overtuigen of overhalen

-de mening - staat duidelijk in de tekst (en in de titel)

                      de hoofdgedachte

bijv. Ik vind dat belangrijk is om fruit te eten.

                  de argumenten - staan duidelijk in de tekst

bijv. Fruit bevat namelijk veel vitamine C en dat hebben we nodig om onze weerstand op peil te houden. Bovendien krijgen we van de suiker in fruit energie.

WAAR OF NIET WAAR:
De hoofdgedachte van een betoog bevat de mening van anderen.

1. WAAR
2. NIET WAAR

ARGUMENTEN BEOORDELEN

Een standpunt is overtuigender als het ondersteund wordt met argumenten.
Je kunt twee soorten argumenten onderscheiden:

• objectieve argumenten zijn controleerbaar en daarmee waar of niet waar
  
• subjectieve argumenten zijn niet-feitelijke uitspraken die in meer of mindere mate aannemelijk zijn
  

Drogredenen

Soms worden er drogredenen gebruikt om een standpunt te verdedigen. Drogredenen zijn foute argumenten of redeneringen. Deze argumenten of redeneringen kunnen aannemelijk lijken, maar dat zijn ze niet.

Bomen groeien het beste in Nederland, want hier regent het vaak.

1. objectief argument
2. subjectief argument
3. drogreden (generalisatie)
4. drogreden (onjuist beroep autoriteit)

Friet eten is niet ongezond, dat zegt de eigenaar van de bloemenkraam ook.

1. objectief argument
2. subjectief argument
3. drogreden (generalisatie)
4. drogreden (onjuist beroep autoriteit)

Beschouwing

In een beschouwing geeft de schrijver de lezer de mogelijkheid om zelf een mening te vormen.

De schrijver probeert de lezer dus niet te overtuigen van zijn eigen mening, zoals bij een betoog, maar belicht een onderwerp vanuit verschillende kanten.

De lezer gebruikt een beschouwende tekst om zelf een standpunt te vormen over het onderwerp.

Beschouwing

De schrijver van een beschouwing verduidelijkt een onderwerp door:

• betrouwbare feiten te geven
• oorzaken en gevolgen te benoemen
• voor- en nadelen te beschrijven
• met mogelijke oplossingen te komen
• meningen van anderen voor te leggen
• zijn eigen mening te geven (maar niet met het doel om de lezer van zijn mening te overtuigen)

WAAR OF NIET WAAR:

Het doel van een beschouwing is anderen aan het denken zetten over een bepaalde kwestie.

1. WAAR
2. NIET WAAR

Kunnen in een beschouwing meningen staan?

1. NEE
2. JA
3. Ik weet het even niet

Werk:

Lezen, Luisteren & Kijken

H.2

Af hebben: Instaptoets H.2 + 2.1

Deze les: 2.2, 2.3