B6/7 Hormonen, hypofyse, schildklier

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 3

 Het hormoonstelsel

Hormoonstelsel

Inloggen in Lesson Up

Deeltentamen

Thema Regeling

Terugblik

b5 Impulsen

b6 Hormoonstelsel

Uitleg b7 Hypofyse en de schildklier

Wat is een reflexboog?

1. De snelheid van reflexen
2. Reageren op een prikkel
3. Een impuls die spieren of klieren aansturen
4. de weg die impulsen bij een reflex afleggen

Sam is aan het voetballen. Hij ziet de bal op zich afkomen en kopt deze weg. Hoe reageert Sam op zijn omgeving?

Zet de volgende woorden in de juiste volgorde.

1

2

3

4

5

6

Hersenen

Impuls 1

Impuls 2

Prikkel

Spieren

Zintuig

Iemand legt een blokje ijs in je nek en jouw koudezintuig registreert dit
Wat gebeurt er nu in dit zintuig?

1. Het zintuig ontvangt de prikkel en stuurt deze weg
2. Het zintuig ontvangt de prikkel en maakt een impuls
3. Het zintuig ontvangt een impuls en stuurt deze weg
4. Het zintuig ontvangt een impuls en maakt een prikkel

Terugblik: Het hormoonstelsel

Lesdoelen:

- Je leert wat het hormoonstelsel doet.

- Je leert wat hormonen doen.

- Je leert twee soorten klieren.

Hormoonstelsel

 Het hormoonstelsel bestaat uit hormoonklieren die hormonen produceren.

Het regelen van langzame processen zoals groei, ontwikkeling, stofwisseling en de  voortplanting

Hormonen regelen ook de werking van de weefsels en organen die er gevoelig voor zijn.

Hormoon

Hormonen zijn chemische stoffen. 

Elk hormoon heeft een regulerend effect op specifieke organen.

Hormoonklieren hebben geen afvoerbuis. 

Het wordt afgegeven aan het bloed door de hormoonklieren.

Hormonen regelen langzame processen:

• groei
  
• ontwikkeling
  
• stofwisseling  
  
• voortplanting
  

Verschil gewone klier/ hormoonklier

Gewone klier: 

-zweetklier, speekselklier, etc.

- heeft een afvoerbuis om het product af te voeren

Hormoonklier:

- maakt hormonen

- Heeft geen afvoerbuis: geeft hormonen af aan het bloed

6 Hormonenklieren die je moet kennen:

1. Hypofyse 
2. Schildklier 
3. Bijnieren
4. Eilandjes van Langerhans
   (in de alvleesklier) 
5. Teelballen 
6. Eierstokken

7 Hormonen die je moet kennen:

1. Groeihormoon 
2. Schildklierhormoon 
3. Adrenaline 
4. Insuline 
5. Glucagon 
6. Mannelijke geslachtshormonen: testosteron 
7. Vrouwelijke geslachtshormonen: oestrogeen en progesteron 

Hormoonklier : Hypofyse 

• De hypofyse is een hormoonklier die o.a. groeihormoon maakt

         -Groeihormoon regelt de groei van botten van het skelet. 

• De hypofyse produceert  ook hormonen om de werking van andere
    hormoonklieren te beïnvloeden. 

            -Schildklier, teelballen, eierstokken

• Een hormoon uit de hypofyse stimuleert de productie van
   de schildklierhormoon door de schildklier. 
• Hormonen uit de hypofyse beïnvloedden de eierstokken en 
   teelballen zodat geslachtshormonen en geslachtscellen
  worden geproduceerd. 

Altijd al eens afgevraagd waarom sommige mensen alles kunnen eten en toch niet aankomen?

schildklier

is een hormoonklier in je hals, tegen het strottenhoofd

Stofwisseling

groei en 

ontwikkeling

Schildklier

• Hormoonklier die o.a. schildklierhormoon maakt
• Schildklierhormoon: 

Het stimuleert de verbranding in de cellen en

de groei en de ontwikkeling. 

Hypofyse en schildklier

Schildklier:

• ligt in de hals, voor het strottenhoofd tegen de luchtpijp aan
• produceert het schildklierhormoon onder invloed van hormonen uit de hypofyse
• het schildklierhormoon beïnvloedt de stofwisseling, de groei en ontwikkeling; het stimuleert de verbranding in de cellen

Hypofyse en schildklier

Als je teveel schildklierhormoon produceert, dan gaat je verbranding sneller: je wordt rusteloos en vermagert.

Als je te weinig schildklierhormoon produceert, dan gaat je verbranding langzamer: je krijgt het sneller koud en bent sneller moe.

5.8 Eilandjes van Langerhans en bijnieren

Eilandjes van Langerhans

• liggen in de alvleesklier
• groepjes cellen
• produceren insuline en glucagon
• houden glucosegehalte van het bloed constant

Eilandjes van Langerhans

We hebben glucose nodig voor de verbranding in onze cellen. Deze glucose krijg je uit je voedsel en wordt in de dunne darm opgenomen in het bloed.

Door de hormonen insuline en glucagon blijft de hoeveelheid glucose in je bloed (bloedsuikerspiegel) constant: ongeveer 0,1%

Eilandjes van Langerhans

Insuline en glucagon hebben een tegenovergestelde werking.

Als de bloedsuikerspiegel stijgt, wordt er insuline gemaakt. Dit zorgt ervoor dat glucose wordt opgenomen in de cellen en dat de bloedsuikerspiegel daalt.

Als de bloedsuikerspiegel daalt, dan wordt er glucagon gemaakt. Dit zorgt ervoor dat er glucose vrijkomt uit de cellen en dat de bloedsuikerspiegel stijgt.

Glycogeen

Glucose wordt in de lever en de spiercellen als reserve opgeslagen als glycogeen.

Eilandjes van Langerhans

Diabetes (suikerziekte):

- te weinig of geen productie van insuline of

- cellen reageren niet meer op insuline

- hierdoor stijgt de bloedsuikerspiegel

- zelf insuline toedienen

Bijnieren

Bijnieren

- liggen bovenop de nieren

- produceren adrenaline

Bijnieren

Adrenaline:

- woedend/bang/schrikken

- werkt snel en kort

- zorgt voor de omzetting van glycogeen in glucose (in spieren en lever)

- glucosegehalte in het bloed stijgt

- snellere hartslag en ademhaling

Leerdoel

1. Je kunt de werking beschrijven van hormonen uit de eilandjes van Langerhans en uit de bijnieren.