7.4 Kolonialisme en slavernij

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

H7 Pruiken en revoluties

7.4 Kolonialisme en slavernij

Lesdoel

In deze presentatie leer je:

• hoe de trans-Atlantische slavenhandel groeide
• welke slavernij er was op Amerikaanse plantages
• welke slavernij er was in de Nederlandse koloniën
• hoe de slavernij werd afgeschaft
  

Van Afrika naar Amerika 

Bartolomé de las Casas: Spaanse priester en beschermer van de rechten van Indianen.

Daardoor indirect verantwoordelijk voor de trans-atlantische slavenhandel

1542: Spaanse koning Karel V verbood slavernij van indianen

Trans-Atlantische slavenhandel

handel in en vervoer van slaven over de Atlantische Oceaan.

In 350 jaar maakten zo’n 11 miljoen Afrikanen de gedwongen oversteek. 

90% ging naar het Caribisch gebied en Zuid-Amerika.

De slavenhandel was onderdeel van de trans-Atlantische driehoekshandel.

Door de vraag van de Europeanen nam de slavenhandel in Afrika toe:

• slavernij bestond al eeuwen in Afrikaanse samenlevingen, vaak krijgsgevangenen
  
• slavenhandelaren brachten vanaf de 11e eeuw zwarte slaven naar Arabische en Ottomaanse landen
  
• slaven voor Amerika werden ingescheept bij Europese factorijen in West-Afrika
  

de zeereis naar Amerika was onmenselijk, gemiddeld overleed 15% tijdens de overtocht

El Mina, Ghana

Slavenfort van de Nederlanders

Van hieruit werden slaven naar Amerika gebracht

Slavernij op plantages

In Amerika ging een deel van de slaven meteen naar plantages. De rest werd verkocht. De meeste slaven werkten op plantages:

• die werden opgezet en geleid door Europeanen
  
• er werd o.a. suiker, cacao, tabak en koffie voor de Europese markt geproduceerd
  
• het slavenwerk was zwaar, gedwongen en werd verricht onder slechte omstandigheden, er was veel intimidatie: bangmakerij
• kans op vrijlating was er niet, alleen ontsnappen bood kans op een nieuw bestaan
  

Slavenhandel in Paramaribo, Suriname

Nederland en de slavernij 1/2

Ook Nederland deed mee aan de slavenhandel, nadat de WIC gebieden had veroverd:

• in 1655 kwamen honderden slaven naar Nieuw-Amsterdam
  
• vanaf 1667 werd Suriname de belangrijkste bestemming voor Nederlandse slavenschepen
  
• van de ruim 550 000 slaven die Nederland vervoerden ging de helft naar de plantages in Suriname
  
• het Nederlandse aandeel in de trans-Atlantische slavenhandel bedroeg zo’n 5%
  

Nederland en de slavernij 2/2

Nederlanders vervoerden in de VOC-tijd ook honderdduizenden slaven in Azië: 

• er was al eeuwen een uitgebreide inheemse slavenhandel
  
• de VOC bracht slaven uit India naar planta-ges op Banda
  
• slaven deden zwaar werk, o.a. bij de bouw van factorijen
  
• grote aantallen slaven waren persoonlijk eigendom van VOC-personeel, dat leidde ook tot kinderen, Indo-Europeanen: personen van Europees-Aziatische afkomst in Indonesië
  

Afschaffing 1/2

• In de tweede helft van de 18e eeuw ontstond het abolitionisme:
  
• geïnspireerd door het christendom, maar vooral door de verlichting: slavernij was in strijd met de natuurlijke gelijkheid van mensen
  
• slavernij was ook economisch slecht, volgens Adam Smith prikkelt loon meer om te werken dan dwang

• 1787: Society for the Abolition of Slave Trade 

Afschaffing 2/2

Nederland:

• na 1850 kregen de abolitionisten de overhand.
  
• 1860 – afschaffing slavernij in Indonesië
  
• 1863 – afschaffing slavernij in Suriname en op de Antillen