7.4 Kolonialisme en slavernij

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Huiswerkcontrole

Je hebt de opdrachten uit de planner gemaakt van 7.3

H7 Pruiken en revoluties

7.4 Kolonialisme en slavernij

KA

uitbouw van de Europese overheersing, met name in de vorm van plantagekoloniën en de daarmee verbonden trans-Atlantische slavenhandel, en de opkomst van het abolitionisme

Lesdoel

In deze presentatie leer je:

• hoe de trans-Atlantische slavenhandel groeide
• welke slavernij er was op Amerikaanse plantages
• welke slavernij er was in de Nederlandse koloniën
• hoe de slavernij werd afgeschaft
  

Van Afrika naar Amerika 1/3

Bartolomé de las Casas: Spaanse priester en beschermer van de rechten van Indianen.

De Spaanse koning Karel V verbood in 1542 de slavernij van indianen.

Gevolg: kolonisten lieten slaven uit Afrika komen voor plantagewerk en werk in de mijnen.

Van Afrika naar Amerika 2/3

Dit was de start van de trans-Atlantische slavenhandel: handel in en vervoer van slaven over de Atlantische Oceaan.

• In 350 jaar maakten zo’n 11 miljoen Afrikanen de gedwongen oversteek. 90% ging naar het Caribisch gebied en Zuid-Amerika.
  
• De slavenhandel was onderdeel van de trans-Atlantische driehoekshandel.
  

Van Afrika naar Amerika 2/2

Door de vraag van de Europeanen nam de slavenhandel in Afrika toe:

• slavernij bestond al eeuwen in Afrikaanse samenlevingen, meestal krijgsgevangenen
  
• slavenhandelaren brachten vanaf de 11e eeuw slaven naar Arabische en Ottomaanse landen
  
• slaven voor Amerika werden ingescheept bij Europese factorijen in West-Afrika
  
• de zeereis naar Amerika was onmenselijk, gemiddeld overleed 15% tijdens de overtocht

El Mina, Ghana

Slavenfort van de Nederlanders

Van hieruit werden slaven naar Amerika gebracht

Slavernij op plantages

In Amerika ging een deel van de slaven meteen naar plantages. De rest werd verkocht. 

De meeste slaven werkten op plantages:

• die werden opgezet en geleid door Europeanen
  
• er werd o.a. suiker, cacao, tabak en koffie voor de Europese markt geproduceerd
  
• het slavenwerk was zwaar en werd verricht onder slechte omstandigheden
  
• de slaven werden opgejaagd door opzichters, er was veel intimidatie: bangmakerij
  
• kans op vrijlating was er niet, alleen ontsnappen bood kans op een nieuw bestaan

Slavenhandel in Paramaribo, Suriname

Nederland en de slavernij 1/2

Ook Nederland deed mee aan de slavenhandel, nadat de WIC gebieden had veroverd:

• in 1655 kwamen honderden slaven naar Nieuw-Amsterdam
  
• vanaf 1667 werd Suriname de belangrijkste bestemming voor Nederlandse slavenschepen
  
• van de ruim 550 000 slaven die Nederland vervoerden ging de helft naar de plantages in Suriname
  
• het Nederlandse aandeel in de trans-Atlantische slavenhandel bedroeg zo’n 5%
  

Nederland en de slavernij 2/2

Nederlanders vervoerden in de VOC-tijd ook honderdduizenden slaven in Azië: 

• er was al eeuwen een uitgebreide inheemse slavenhandel
  
• de VOC bracht slaven uit India naar plantages op Banda
  
• slaven deden zwaar werk, o.a. bij de bouw van factorijen
  
• grote aantallen slaven waren persoonlijk eigendom van VOC-personeel, dat leidde ook tot kinderen, Indo-Europeanen: personen van Europees-Aziatische afkomst in Indonesië
  

Afschaffing 1/2

In de tweede helft van de 18e eeuw ontstond het abolitionisme:

• geïnspireerd door het christendom, maar vooral door de verlichting: slavernij was in strijd met de natuurlijke gelijkheid van mensen
  
• slavernij was ook economisch slecht, volgens Adam Smith prikkelt loon meer om te werken dan dwang

Afschaffing 2/2

Het abolitionisme werd vooral sterk in Groot-Brittannië:

1787 - oprichting van Society for Abolition of the Slave Trade

1807 – verbod op slavenhandel

1833 – slavernij in Britse koloniën afgeschaft

Nederland:

• na 1850 kregen de abolitionisten de overhand
• 1860 – afschaffing slavernij in Indonesië
  
• 1863 – afschaffing slavernij in Suriname en op de Antillen
  

Huiswerk

Maak de opdrachten van 7.4 die opgegeven zijn in de planner