les 30 Hoe kan de plot een verhaal spannend maken?

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo, mavo
• Leerjaar 3,4

- Welkom!

- Pak je spullen voor je: lesboek, schrift en pen. 

Programma voor vandaag

• Nakijken
• Lesdoel
• Herhaling fictiebegrippen
• Uitleg
• Zelf aan de slag
• Afsluiting

Zelf nakijken les 18 

Lesdoel

- Aan het einde van de les kan je benoemen welke manieren er zijn om de plot van een verhaal spannend te maken.

- Aan het einde van de les kan je deze manieren uitleggen. 

Personages

Karakter

• Belangrijkste personage in een verhaal. 
• Meestal één hoofdpersoon. Maar soms ook meer. 

Personages - Karakter

• je weet wat hij denkt en voelt;
  
• je weet wat zijn karaktereigenschappen zijn
  
• (is niet alleen maar goed of slecht);
  
• hij maakt een ontwikkeling door;
  
• kan keuzes maken;
  
• lijkt op een echt mens.

Personages - Karakter

Hoofdpersoon (= karakter):

• Wordt uitgebreid beschreven: je leest wat deze persoon denkt en voelt.
• Heeft meestal een probleem of opdracht in het verhaal dat opgelost of volbracht moet worden. 

Personages - Type

• je weet gedachten en gevoelens niet;
  
• ze veranderen niet;
  
• ze reageren vaak voorspelbaar;
  
• zijn vaak oppervlakkig;

Personages - Type

Bijpersoon (=type)

• je komt weinig te weten;
• je komt alleen te weten over een bijpersoon wat de hoofdpersoon hierover vertelt.

Personages - beschrijving

Je kunt personages beschrijven aan de hand van:

• Uiterlijk
• Kenmerken (geslacht, leeftijd, gezondheid, achtergrond)
  
• Karaktereigenschappen
  
• Relaties met andere personages
  

De plot

Het begin, verloop en einde van 

wat een personage in een 

verhaal meemaakt, noem je ook 

wel de 'verhaallijn' of de 'plot'. 

Spanning creëren

Doordat je de inhoud of de afloop van een verhaal nog niet kent, ontstaat er spanning.

Een schrijver heeft verschillende manieren tot zijn beschikking om deze spanning zo lang mogelijk vast te houden: 

• springen tussen verhaallijnen
• afkappen van de verhaallijn
• uitstelling van de ontknoping  
• plotwendingen

Springen tussen verhaallijnen

Op een spannend moment springt de schrijver over naar het perspectief of de verhaallijn van een ander personage. 

Bijvoorbeeld: in soapseries of in boeken met met meerdere personages.

Afkappen van de verhaallijn

Een schrijver kan een cliffhanger gebruiken. 

Hij kapt dan op dat moment de verhaallijn af op het moment dat de spanning het grootst is. 

Bijvoorbeeld: bij de aflevering van GTST net voor de zomer. Of zoals in het filmpje bij Pretty little liars

In dit tweede fragment uit Pretty Little Liars is de cliffhanger een schokkende gebeurtenis of onthulling. Deze cliffhanger volgt vaak nadat het lijkt alsof alles weer goed is gekomen, en komt daarom extra hard binnen bij de kijker. 

Uitstellen van de ontknoping

De schrijver stelt de ontknoping uit tot het allerlaatste moment. 

Bijvoorbeeld: in een detective weet je al dat er een moord gepleegd is, maar kom je er pas op het laatste achter wie de moordenaar is en waarom hij de moord heeft gepleegd.

Ook in het televisieprogramma WIe is de mol wordt dit gedaan. 

Uitstellen van de ontknoping

De schrijver stelt de ontknoping uit tot het allerlaatste moment. 

Bijvoorbeeld: in een detective weet je al dat er een moord gepleegd is, maar kom je er pas op het laatste achter wie de moordenaar is en waarom hij de moord heeft gepleegd.

Ook in het televisieprogramma WIe is de mol wordt dit gedaan. 

Plotwendingen

Een schrijver kan je ook op het verkeerde spoor zetten; je denkt dan dat je weet hoe het verhaal afloopt of verdergaat, maar dat blijkt ineens anders te zijn. 

Bijvoorbeeld: toch iemand anders is de dader of een verhaal blijkt allemaal een droom te zijn. 

In veel tekenfilmseries ligt de plot al vast. Bijvoorbeeld in Tom & Jerry waarbij de kat Tom altijd probeert de muis Jerry te vangen, maar dit lukt nooit. 

Een detective of politieserie begint vaak met de misdaad. Je weet al wat er is gebeurd, alleen nog niet hoe. Hoe noemen we deze techniek?

1. wisselen in verhaallijn
2. cliffhanger
3. uitstellen van de ontknoping
4. plottwist

Bij welke techniek zet de schrijver je op het verkeerde been?

1. wisselen in verhaallijn
2. cliffhanger
3. uitstellen van de ontknoping
4. plottwist

Lees fragment 1

In dit fragment zijn 2 plotwendingen aan te wijzen. Welke 2? 

Je kan ze zo in de volgende dia benoemen. 

Welke twee plotwendingen heb je net gelezen?

Fragment 1 komt uit het eerste hoofdstuk van 'De Passievrucht'. In de rest van het boek probeert Armin erachter te komen wie de vader van zijn zoon is. Hoe noem je deze techniek?

1. wisselen in verhaallijn
2. cliffhanger
3. uitstellen van de ontknoping
4. plottwist

Leg uit wat een plot is.

Hoe noem je deze techniek?

Aan  de slag !

Wat? Maken opdracht 1 t/m 9

Waar? Les 30

Hoe? Individueel of in tweetallen

Tijd? 20 min.

Hulp? Boek, klasgenoot of docent

Klaar? Stillezen of huiswerk ander vak.