6.1 Stad van nijverheid

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Wat is de centralisatie?

1. Bestuur vanuit één plek
2. Bloeiperiode van de kunst
3. Strijd tussen paus en keizer
4. Overal dezelfde wetten

Waar of niet waar:
In de Late Middeleeuwen wordt de adel minder machtig

1. Waar
2. Niet waar

Wat is géén oorzaak van bevolkingsgroei in de Late Middeleeuwen?

1. Ontginningen
2. Stadsrechten
3. Drieslagstelsel
4. Klimaatsverandering

Wat is de juiste volgorde?

1. Klimaatsverandering -> meer voedsel -> meer mensen -> grotere steden
2. Klimaatsverandering -> meer mensen -> meer voedsel -> grotere steden
3. Meer mensen -> grotere steden -> meer voedsel -> klimaatsverandering
4. Meer mensen -> Meer voedsel -> grotere steden -> klimaatsverandering

Waar of niet waar:
Door lange afstandshandel is geld noodzakelijk

1. Waar
2. Niet waar

6.1 Stad van nijverheid, handel en banken

Stad van nijverheid, handel en banken

Lesdoelen

Aan het einde van de les kun je:

• De drie oorzaken van bevolkingsgroei in de middeleeuwen benoemen en herkennen
• Uitleggen waarom het geven van stadsrechten ervoor zorgde dat de adel minder macht kreeg (oorzaak-gevolg)
• Het voordeel van gilden uitleggen
• Verklaren waarom banken ontstaan

Groei

• Noord-Italië bestaat uit stadsstaten die handelen op zee
• Bevolking Italië groeit snel in de 11de eeuw
• Oorzaken:
• 1. Ontginningen: meer landbouwgrond in gebruik
• 2.  IJzeren ploeg + drieslagstelsel
• 3. Klimaatsverandering --> warmer
• Gevolgen: meer voedsel --> meer mensen  --> groei steden

Lesdoelen

Aan het einde van de les kun je:

• De drie oorzaken van bevolkingsgroei in de middeleeuwen benoemen en herkennen

De drie oorzaken van bevolkingsgroei zijn:

1. Ontginningen: meer landbouwgrond in gebruik

2. IJzeren ploeg + drieslagstelsel

3. Klimaatsverandering --> warmer

Steden

• Door locatie aan rivier en handelswegen is Florence een aantrekkelijke stad
• Boeren verlaten platteland en trekken naar Florence
• Gevolg: edelmannen hebben minder mensen om voor hen te werken
• Om toch aan inkomsten te komen verkopen zij stadsrechten aan de steden:
• Recht op bouwen muur, belasting heffen en rechtspraak
• Gevolg voor adel: meer geld, minder macht

Lesdoelen

Aan het einde van de les kun je:

• Uitleggen waarom het geven van stadsrechten ervoor zorgde dat de adel minder macht kreeg (oorzaak-gevolg)

Door het geven van stadsrechten nam de macht van de adel af omdat ze hierdoor minder te zeggen hadden in de steden én door de muren konden ze deze macht niet heroveren. 

Florence

• Ambachtslieden Florence specialiseren zich in wolbewerking
• Vanuit heel Europa komt wol naar Florence om bewerkt te worden
• Gevolg: groei rijkdom --> rijkste stad Italië
• Door enorme toename handel keert geld als ruilmiddel terug
• Handelaren en ambachslieden gaan samenwerken in gilden
• Voordeel: bescherming kwaliteit producten en inkomsten

Lesdoelen

Aan het einde van de les kun je:

• Het voordeel van gilden uitleggen

Het voordeel van gilden is dat de kwaliteit beschermd wordt en een inkomen voor de gildeleden. 

Geld

• Teruggekeerde geldeconomie heeft veel voordelen, maar ook een nadeel:
• Iedere stad heeft eigen munt...
• Gevolg: specialisatie in geldwissel --> ontstaan banken
• Familie De' Medici wordt dankzij geldhandel rijkste en machtigste van Florence
• Late Middeleeuwen: ontstaan handelskapitalisme 

Winst maken met handel

Lesdoelen

Aan het einde van de les kun je:

• Verklaren waarom banken ontstaan

Banken ontstaan omdat iedere stad geld nodig had dat gewisseld moest worden