Les 3: communicatiestijlen

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Les 3: communiceren in de zorg

Thema: communicatiestijlen

(ZORGVERLENER, COMMUNICATOR)

Lesdoelen

Aan het einde van de les, kun je:

- uitleggen hoe de communicatiestijl van invloed is op de manier hoe je communiceert.

- uitleggen hoe je een professionele relatie opbouwt door gelijkwaardig te communiceren met de zorgvrager.

- samenvatten wat de invloed is van macht, afhankelijkheden en gelijkwaardigheid in de relatie tussen de zorgverlener en de zorgvrager.

- uitleggen hoe je doelgericht communiceert door gedrag te beïnvloeden en te onderhandelen met de zorgvrager.

Hoe?

Quiz

Theorie

Terugblik

Waar hebben we het de vorige les over gehad?

Quizvragen

Welk woord gaat NIET over verbale communicatie?

1. stemvolume
2. praten
3. lichaamstaal
4. stemklank

Welk begrip past NIET bij non-verbaal?

1. lichaamstaal
2. afstand/nabijheid
3. mimiek
4. praten

Welk woord hoort NIET bij communicatie?

1. dromen
2. zender
3. ontvanger
4. boodschap

Een storing in de communicatie heet

1. fout
2. incident
3. ruis
4. onderbreking

Zwaaien is een vorm van .......

1. Non-verbale communicatie
2. Fit zijn
3. Verbale communicatie
4. Geen één van de bovenstaande antwoorden

Verkeersborden zijn geen
vorm van communicatie

1. Juist
2. Onjuist

Een mail schrijven is een vorm van:

1. Verbale communicatie
2. Non-verbale communicatie

Bij ruis komt een boodschap niet goed over bij de ontvanger

1. Juist
2. Onjuist

Wat is een voorbeeld van verbale communicatie?

1. Kaj kijkt verdrietig tijdens de activiteit.
2. Maik stuurt een emoticon via WhatsApp naar Zigo.
3. Lisa steekt haar duim omhoog naar Mirthe.
4. Xavier mailt naar Courteney dat hij aanwezig is bij de activiteit.

Waar is jouw uitstraling een onderdeel van?

1. Verbale communicatie.
2. Non-verbale communicatie.
3. Mondelinge communicatie.
4. Schriftelijke communicatie

Welke uitspraak over lichaamstaal is juist?

1. Je kunt met lichaamstaal goed verbergen hoe je je echt voelt.
2. Lichaamstaal is lastig te interpreteren.
3. Je lichaamstaal laat zien hoe je je voelt.
4. Lichaamstaal is voor iedereen anders

Welke uitspraak over actief luisteren is juist?

1. Actief luisteren wil zeggen dat je actief weergeeft wat er gezegd wordt.
2. Bij actief luisteren gaat het erom dat je snel snapt wat de ander bedoelt.
3. Als je actief luistert, dan vul je het verhaal van de ander aan.
4. Bij actief luisteren let je goed op hóe iemand iets zegt.

Omdat iedereen zijn eigen waarneming en zijn eigen referentiekader heeft, komt informatie bij iedereen anders binnen. Dit noemen we......

1. Subjectief
2. Objectief
3. Ruis
4. Bewust worden

Mensen kunnen niet objectief waarnemen. Je weet nooit zeker of dat wat jij hebt gezien of gehoord ook door de anderen om jou heen is gezien of gehoord. Omdat iedereen zijn eigen waarneming en zijn eigen referentiekader heeft, komt informatie bij iedereen anders binnen. Leren gebeurt daardoor ook subjectief. Je weet nooit wat iemand gehoord, gezien en begrepen heeft van een bepaalde situatie. De manier waarop iemand leert, is daarmee individueel bepaald. Ook wat iemand in een bepaalde situatie leert, verschilt van individu tot individu. Niemand kan bepalen wat een ander op een bepaald moment leert.

De manier waarop iemand leert en wat iemand van een bepaalde situatie leert, is dus individueel bepaald. Leren vraagt bij iedere zorgvrager om een individuele aanpak. Breng vooraf in kaart wat een zorgvrager wil leren of weer wil kunnen. En ga na wat de zorgvrager van de situatie weet en begrijpt.

Hoe communiceer jij?

Hoe breng jij je boodschap

en waardoor word je door anderen herkend?

Vier verschillende verzorgenden

In de ochtend verzamelen Ikram, Maartje, Theo en Linda zich voor de overdracht.

Theo is er al vroeg, ruim voor de dienst begint. Hij zit stil in een hoekje de rapportage te lezen. Hij zegt weinig.

Linda is ook ruim op tijd. Zodra ze binnenkomt, zegt ze vlug Theo gedag. Dan pakt ze de planning van de dag en verdeelt de taken en dat deelt ze op een zakelijke manier aan Theo mee.

Ikram komt op tijd binnen. Ze pakt eerst koffie en gaat er lekker bij zitten. 'Hoi Theo, hoe is het nu met je zoon?' vraagt ze belangstellend. 'En is het gisteren nog gelukt met die katheter, Linda?'

Maartje komt als laatste binnen, eigenlijk net te laat. 'Hallo jongens!' roept ze luid. 'Sorry, hoor, wat ik nu toch weer heb meegemaakt. O, eerst een bakkie gezellig!' roept ze luid uit. Alle aandacht gaat meteen naar haar.

Aan de slag.....

Individueel

Maak de test (link op volgende pagina)

Stel je communicatiestijl vast

Zet op een rijtje welke eigenschappen bij jouw stijl horen

Zet op een rijtje waar de valkuilen van jouw stijl in zitten.

Zet op een rijtje hoe jouw stijl communiceert. 

Geef antwoord op de vraag: hoe communiceer je met een zorgvrager, die jouw stijl heeft? (Thieme!)

parlante.nl

Nabespreken

Zie Thieme 

Communicatie en begeleiden

Module 1: communicatie in de zorg

Hoofdstuk 2: communicatie met de zorgvrager

Waarom is dit allemaal belangrijk?

Jouw relatie met de zorgvrager

Heeft de zorgvrager gekozen voor de relatie?

Is de relatie vrijwillig?

Geef jij de zorgvrager opdrachten?

Is de zorgvrager van jouw afhankelijk?

Is de relatie gelijkwaardig?

Ongelijkwaardige relatie

functionele relatie;

rollen zijn onomkeerbaar;

vrijheid tegenover gebondenheid;

deskundigheid tegenover ondeskundigheid;

geslotenheid tegenover openheid;

onafhankelijkheid tegenover afhankelijkheid;

macht tegenover onmacht.

Gelijkwaardige relatie opbouwen - 1

- Het uitgangspunt van de communicatie is respect voor de zorgvrager.

- Je maakt geen verschil tussen de zorgvragers.

- Je respecteert de rechten van de zorgvrager.

- Je ondersteunt de eigen verantwoordelijkheid van de zorgvrager zo goed mogelijk.

- Je stelt de belangen van de zorgvrager centraal.

- Je houdt rekening met de achtergrond van de zorgvrager.

Gelijkwaardige relatie opbouwen - 2

- Je zorgt ervoor dat de zorgvrager zijn eigen regie,      zelfredzaamheid en autonomie behoudt.

- Je bent je bewust van de afhankelijkheid van de zorgvrager en gaat daar zorgvuldig mee om.

- Je respecteert je beroepsgeheim.

- Je houdt rekening met de privacy van de zorgvragers.

- Je handelt zorgvuldig bij intieme handelingen.

Gespreksvoering:

Gebruik ANNA: Altijd Navragen, Niet Aannemen.

Gebruik LSD: Luisteren, Samenvatten en Doorvragen.

Neem OMA mee: parkeer je Opvattingen, Meningen en Aannames.

Gebruik NiVEA: Niet Invullen Voor Een Ander

Onderhandelen met zorgvrager

Blijf onderzoeken: wat is het belang? wat zit er achter?

Open communiceren

Uitgaan van samen oplossen

Blijf vriendelijk

Blijf (objectief) luisteren

Lesdoelen behaald?

Aan het einde van de les, kun je:

- uitleggen hoe de communicatiestijl van invloed is op de manier hoe je communiceert.

- uitleggen hoe je een professionele relatie opbouwt door gelijkwaardig te communiceren met de zorgvrager.

- uitleggen hoe je doelgericht communiceert door gedrag te beïnvloeden en te onderhandelen met de zorgvrager.

Vooruitblik

Communicatie in het team