4.3 De paus en de kruistochten- II

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Tijd van steden en staten 

1000-1500

4.3 De paus en de kruistochten

- Het conflict in de christelijke wereld over de vraag of de wereldlijke of de geestelijke macht het voor het zeggen heeft 

- De uitbreiding van de christelijke wereld buiten Europa, onder andere in de vorm van de kruistochten

Leerdoelen 4.3 - de paus en de kruistochten

- Je kunt de verschillen uitleggen tussen wereldlijke en geestelijke macht.

- Je kunt met voorbeelden uitleggen waarom en hoe zowel de keizer als de paus streefde naar vergroting van zijn macht.

- Je kunt uitleggen waardoor en hoe het machtsstreven van de paus leidde tot het Oosters Schisma

- Je kunt uitleggen waardoor en hoe het machtsstreven van de paus leidde tot conflicten met de keizer en koningen zoals de Investituurstrijd

- Je kunt de oorzaken en gevolgen van de kruistochten beschrijven

- Je kunt het verband leggen tussen het Oosters Schisma en de kruistochten

Herhaling vorige les

Wat gebeurde er met de macht van de paus door het Oosters schisma (1054)?

1. Deze nam af
2. Deze nam toe
3. Deze bleef gelijk
4. Geen idee

Wat gebeurde er met de macht van de paus als uitkomst van de investituurstrijd ?

1. Deze nam af
2. Deze nam toe
3. Deze bleef gelijk
4. Geen idee

Schema- investituurstrijd

Opdracht: 

Zet de ontwikkelingen op de juiste plek in het schema

Expansie van de pauselijke macht

1 kruistochten naar Jeruzalem

2 Iberisch schiereiland veroveren = Reconquista

3 grote gebieden in Oost-Europa

Christendom

Jodendom

Islam

Tempel van Salomon

Profeet opgestegen naar de hemel

 Contact tussen 

christenen en moslims

• Het contact was meestal vreedzaam: handel

• Pelgrims hadden vrij toegang tot Palestina en Jeruzalem
• Dit veranderde toen de Seldjoeken, een Turks volk, Jeruzalem veroverden en de Heilige Grafkerk verwoestten 

Opdracht

Verdeel de onderwerpen met buurman/buurvrouw:

Eerste Kruistocht

Vierde kruistocht

- Zoek op voor jouw onderwerp:

I. wat waren de oorzaken

II. Wat waren de gevolgen op korte en lange termijn

Vergelijk jouw antwoorden met die van buurman/buurvrouw:

Welke verschillen en overeenkomsten vallen je op?

Problemen in het 

Byzantijnse Rijk

• De keizer van het Byzantijnse Rijk voelde zich bedreigd.
• De Seldjoeken waren dichtbij zijn Rijk.
• De keizer vroeg de paus (Urbanus II) om hulp.
• De paus hoopte de Oosterse kerk weer onder zijn gezag te krijgen

Een Heilige Oorlog

• In 1095 riep paus Urbanus II op tot een heilige oorlog, een kruistocht.
• Doel 1: Bevrijden van het Heilig Land Palestina van de moslims
• Doel 2: Terugdringen van de Turkse invallen in het Byzantijnse rijk
• Doel 3: Uitbreiding van het Christendom / het oosten terugwinnen na het Oosters Schisma

'Deus vult' (God wil het)

Paus Urbanus:

Kruisvaarders kregen van de paus een volle aflaat, al hun zonden werden vergeven

Op kruistocht!

Veel Europeanen gaan op pad, hun motieven:

• religieus; pelgrimstocht, beloning met aflaat
• politiek; macht en aanzien van vorsten neemt toe na geslaagde tocht, er ontstaan kruisvaarders staten
• sociaal-economisch; rijkdom en land; veel jonge adel zonder uitzicht op een leen gingen mee

Op de achtergrond zie je Richard Leeuwenhart die buigt voor Saladin. Deze koning ken je misschien wel van Robin Hood. Richard veroverde veel steden in het Heilige Land, maar Jeruzalem wist hij niet te veroveren. Uiteindelijk sloot hij een verdrag met Saladin (de legeraanvoerder die de moslimsvolken verenigde).

Zet deze gebeurtenissen in chronologische volgorde (gebruik waar nodig je lesboek)

A. Keizer van Byzantium vraagt Paus om hulp.

B. Kruisvaarders dringen Jeruzalem binnen.

C. Turkse moslims veroveren Jeurzalem.

D. Paus roept Christenen op om een kruistocht te organiseren.

A

B

C

D

rijkdom vergaren

Hoop op een beter leven

Meer macht vergaren

Het christen- dom dienen

Hieronder staan een aantal mensen of groepen mensen die op kruistocht  gingen of kruistochten organiseerden. Sleep de juiste mensen naar het juiste motief. Mensen hebben vaak meerdere motieven om iets te doen. Je kunt dus ook de mensen bij meerdere motieven indelen.

ridders

Hoge edelen

boeren

monniken

paus

De Byzantijnse keizer

armen

Totaal waren er 9 kruistochten. In de bekendste kruistochten streden Richard Leeuwenhart en Saladin tegen elkaar.

De vierde kruistocht eindigde in Constantinopel

Gevolgen van kruistochten binnen en buiten Europa:

Politiek- religieus: Verscherping tegenstellingen christenen en islamieten en grote kloof Westen en oosten van de christelijke wereld

Economisch : introductie van luxe producten uit Midden-Oosten in Europa (specerijen!)

Cultureel - de introductie van Arabische kennis in Europa; herintroductie van klassieke kennis in Europa

Kruistochten in Europa

Ook in Europa werden andersgelovigen niet langer getolereerd:

 - De Islamitische heersers werden door christenen verdreven uit Spanje en Portugal (Reconquista)

- De Joden en Kartharen werden massaal vervolgd 

Wat is geen gevolg van de kruistochten?

1. Kruisvaarders staten bleven niet in christelijke handen
2. Een definitieve breuk tussen Westerse en Oosterse kerk
3. Een uitwisseling van kennis tussen Arabieren en Europeanen
4. Blijvend bondgenootschap tussen Franken en Byzantijnen

Vergelijk jouw antwoorden met die van buurman/buurvrouw:

- Wat hebben jullie hetzelfde/ verschillend?

- Wat is jullie uiteindelijke antwoord?

Leerdoelen

- Je kunt de verschillen uitleggen tussen wereldlijke en geestelijke macht.

- Je kunt met voorbeelden uitleggen waarom en hoe zowel de keizer als de paus streefde naar vergroting van zijn macht.

- Je kunt uitleggen waardoor en hoe het machtsstreven van de paus leidde tot het Oosters Schisma

- Je kunt uitleggen waardoor en hoe het machtsstreven van de paus leidde tot conflicten met de keizer en koningen zoals de Investituurstrijd

- Je kunt de oorzaken en gevolgen van de kruistochten beschrijven

- Je kunt het verband leggen tussen het Oosters Schisma en de kruistochten