h6 zuren en basen

• Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 4

zuren en basen= hst 6

4 Tl

screencast-o-matic.com

• zure oplossing:  je meet aantal H⁺ ionen
  
• basische oplossing:  hoeveel H⁺ ionen er kunnen worden opgenomen (=meestal het aantal OH^- ionen)
• pH 7 = neutraal

pH 0 < 7 = zuur

pH 7>14 

pH meten = "zuurgraad" weten
(kan alleen in oplossingen )

eigenschappen zuren= moleculaire stof

• smaken zuur  (proeven mag niet)
  
• reageren met basische stoffen (= neutraliseren)
• kleuren blauw lakmoes rood (rood blijft rood)
• sterke zuren ontkalken,  tasten onedele metalen aan en  maken bacterie groei onmogelijk
• zure oplossingen geleiden stroom, bij elektolyse onstaat H₂ gas aan negatieve elektrode

bevat waterstof atomen (formule van zuur begint met H atoom)

basen/basische stoffen

• tasten de huid aan
  
• kan  H⁺ ionen opnemen 
  
• smaken zeepachtig (niet proeven!)
  
• kunnen vet verwijderen 
  
• reageren met zure stoffen (=neutraliseren)
• basische oplossingen geleiden stroom
• kleuren rood lakmoes blauw (blauw blijft blauw)
  

pH huidneutraal

• huid is licht zuur (huidvet = talg zorgt voor een barrière tegen bacteriën) 
  
• pH huidneutraal = +/- 5,5
• producten met te hoge of te lage pH waarde veroorzaken huid irritaties 
  

notatie van oplossen zuren

H atomen laten los--> H+ ionen + zuurrestion (=negatieve ion)

• De totale lading voor- en na oplossen is altijd nul
• b.v zoutzuur=oplossing van waterstofchloride HCl_(g):  HCl_(g)-->H⁺(aq) + Cl^-(aq) (dus Cl-(aq) = het zuurrestion)
  
• salpeterzuur is een oplossing van waterstofnitraat HNO3(l):
  HNO_3(l)-->H⁺ (aq) + NO₃^-(aq) (NO3-(aq) =zuurrestion)
• zwavelzuur = H2SO4(l) _-> 2 H⁺ (aq) + SO₄^2-(aq)

koolzuur

• H₂CO₃(aq) (=koolzuur) is een
   instabiel zuur en valt uit uit elkaar
  --> wordt  water met prik
• H₂CO₃(aq)-->H₂O(l) + CO₂(g)

etsen: onedelmetaal + zuur

Bij deze reactie ontstaat altijd explosief waterstofgas

• onedele metalen geven makkelijk hun buitenste elektronen af 
• H⁺ionen nemen graag elektronen op
• onedelmetaal + zuur --> metaalion + H₂(g)
• b.v. etsen van koper bij printplaat
  Cu_(s) +2H⁺_{(aq)--> Cu}²⁺_(aq)+ H₂(g)
• ook aantasten van lood is een vorm van etsen
• Pb(s) +2H+(aq)--> Pb2+(aq)+ H2(g)

einde les 1

les 2: par 3 t/m 5

screencast-o-matic.com

noteren oplossen zuur en basen

• oplossen van zuren: het zuur staat H⁺ af er blijft zuurrestion over
  b.v.: zoutzuur(= oplossing van waterstofchloride)
  
  

• oplossen van basen: de base staat een positief zoution af waardoor er een negatief basisch ion  ontstaat.
   b.v. oplossen van natriumhydroxide in water 

HCl(g)→H​+​​(aq)+Cl​−​​(aq)

NaOH(s)→Na​+​​(aq)+OH​−​​(aq)

neutraliseren =
zuur + base--> pH neutraal

• meestal H⁺ + OH^---> H₂O
  
• (behalve bij ammonia dan geldt NH₃ + H⁺ --> NH4⁺⁾
• maar: er kunnen schadelijke stoffen ontstaan (b.v. chloorgas of waterstofgas)
  
• dus nooit zomaar mengen!!

pas op met neutraliseren !

Van deze oplossingen moet je triviale naam kennen

Regels zuur-base reactie 

1. noteer alleen de deeltjes die meedoen aan de reactie (rest = tribune ion)
2. hoeveel H⁺kan het zuur afgeven, hoeveel H⁺ ionen kan base opnemen?
3. reactievergelijking opstellen waarbij geldt:
   - voor- en na de reactie is lading gelijk (meestal 0!)
   - voor- en na reactie van elke atoomsoort evenveel (= kloppend maken)
   
4. meestal  water gevormd (soms ook koolstofdioxide of alleen ammonium) zie ook volgende slide

standaard zuur-base reacties

zuur	base	-->	reactieproduct(en)
H + (aq)	OH - (aq)	-->	H 2 O (l)
2	O 2- (aq)	-->
2	CO 3 2- (aq)	-->	+CO 2(g)
	NH 3(aq)	-->	NH 4 + (aq) (=ammoniumion)

Luchtvervuiling (->zure regen)

• Verbranding van brandstoffen die zwavelatomen bevatten leveren zwaveldioxide (SO_2(g))
• Verbrandingen met hoge temperaturen leveren stikstofoxiden (NOx = verzamelnaam voor alle stikstofoxides)
  
• In contact met waterdamp kunnen zwavelzuuroplossing
   (H⁺ _(aq) + SO₄^2- _(aq) ) en saltpeterzuur (H⁺ _(aq) + NO₃^- (_aq) ) ontstaan
• -->zure regen....gevolgen op mens,  milieu en gebouwen moet je kennen!.

les 3: par 6 titratie

pH =logaritmische schaal

• pH waardes werken met een logaritmische schaal. 
  
• Een verschil van 1 pH = 10¹ = 10 x zo zuur of basisch
  
• 2 pH = 10² = 10 x 10= 100 x zo zuur of basisch
  
• 3 pH =10³ = 10 x 10 x 10 = 1000 x zo zuur of basisch
  
• Dus: een klein verschil in pH waarde tussen twee stoffen betekent dat de ene stof heel veel zuurder of juist basischer is dan de andere stof

indicatoren: tonen aan of bepaalde stof aanwezig is
Binas tabel 36

pH indicatoren  die je moet kennen zijn:

• rodekoolsap (rood =zuur, paars= neutraal, groen/geel= base)
• rood lakmoes (= rood bij zuur of neutraal, blauw bij base)
• blauw lakmoes(= blauw bij base of neutraal, rood bij zuur)
• universeel indicator papier (=pH papier, controlestrook nodig)
• fenolftaleine (kleurloos bij zuur--> roze bij base)

Rodekoolsap als indicator zie video

demonstratieproef titreren

Demonstratieproef en uitleg titreren

• voeg een indicator toe aan de erlenmeyer waarin de te titreren stof zit _{(vaak fenolftaleiine)}
• voeg druppelsgewijs een stof met tegenovergestelde pH waarde voegen
• tot er blijvend kleuromslag is
• aflezen buret van boven naar onder
• van de stof die getitreerd wordt moeten in de tekst nog meer gegevens staan
• verhoudingstabel maken zie hiernaast
• en de onbekende hoeveelheid uitrekenen

titreren=neutraliseren, doe je om pH waarde te bepalen

• voeg indicator toe aan de te titreren stof  (vaak fenolftaleiine) 
• voeg druppelsgewijs een stof met tegenovergestelde pH waarde toe tot er blijvend kleuromslag is 
• aflezen buret van boven naar beneden 
• van de stof die getitreerd wordt moet bekend zijn hoeveel mg met 1 ml van de titratievloeistof reageert (in de tekst gegeven) 
• verhoudingstabel maken zie hieronder 
• en de onbekende hoeveelheid uitrekenen (kan ook met kruislingsvermenigvuldigen)
  

dus er is:  A =19,4 x 55= 1067 mg azijnzuur aanwezig in de erlenmeyer