Les 4. 2.6

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Welkom

Telefoon in telefoontas

Tas van tafel

Laptop + notitiespullen pakken

Ga in deze Lesson-Up

Menstruatiecyclus: Hoe lang blijft een eicel bevruchtbaar?

1. 14 dagen
2. 28 dagen
3. 12 - 24 uur
4. 0 - 12 uur

Welk hormoon zorgt ervoor dat er tijdens de menstruatiecyclus maar één eicel rijpt?

1. FSH
2. LH
3. Oestrogeen
4. Progesteron

Oestrogeen wordt aangemaakt door het .....
Het is dus voornamelijk tussen dag .... en dag ..... aanwezig

1. Follikel met daarin de eicel dag 1 en dag 14
2. Follikel met daarin de eicel dag 15 en dag 28
3. Gele lichaam dag 1 en dag 14
4. Gele lichaam dag 15 en dag 28

Welk hormoon wordt door het gele lichaam geproduceerd?

1. FSH
2. LH
3. Oestrogeen
4. Progesteron

Doelen van deze les

> Je kunt van verschillende anticonceptiemiddelen uitleggen:

       - hoe het werkt tegen zwangerschap

       - beschermt het ook tegen soa’s

       - voor wie het geschikt is

       - hoe (on)betrouwbaar het is, en hoe lang het werkt

       - waar je ze kunt krijgen/hoe je ze moet gebruiken

> Je kunt uitleggen welke mogelijkheden er zijn om een ongewenste zwangerschap af te breken.

> Je kunt een mening vormen over het gebruik van anticonceptie.

Bevruchting

Wanneer de kernen met elkaar versmelten !

Als er een zaadcel is binnengedrongen bij de eicel, dan wordt de eicel ondoordringbaar voor andere zaadcellen

Wat is het gevolg hiervan?

Daarna...

Bevruchte eicel gaat delen, dit gebeurt al in de eileider

Bolletje cellen komt aan in de baarmoeder na 4/5 dagen

Innesteling: bolletje cellen zet zich vast in het baarmoederslijmvlies

Welke anticonceptiemiddelen ken je allemaal al?

Onbetrouwbare methoden

Coitus interruptus - trekt de man zijn penis terug uit de vagina voordat hij klaarkomt. 

Periodieke onthouding - heeft het stel geen geslachtsgemeenschap tijdens de vruchtbare periode. 

Waarom is het toepassen van de periodieke onthouding onveilig?

Zwangerschap voorkomen

Condoom / vrouwencondoom

Voorkomt dat zaadcellen bij de eicellen komen en voorkomt als enig anticonceptiemiddel ook soa's

98% betrouwbaar (mits goed gebruikt)

Zwangerschap voorkomen

Pil, anticonceptiepleister/ hormoonstaafje 

Voorkomt dat de eicel rijpt en voorkomt ovulatie door de afgifte van oestrogeen en/of progesteron

Pil werkt alleen als die elke dag geslikt wordt. 

99% betrouwbaar

Hormoonspiraal zorgt ervoor dat het baarmoederslijmvlies niet dik wordt

Koperspiraal zorgt ervoor dat zaadcellen niet bij de eileider komen

2.6.4. steriliseren 

Man -zaadleiders doorgesneden en afgebonden. Sperma bevat hierdoor geen zaadcellen meer (nog wel vocht).

Een man kan nog nog een erectie krijgen en klaarkomen, maar is nu onvruchtbaar.

Vrouw - eileiders doorgesneden en afgebonden. Hierdoor kunnen de eicel en zaadcellen nooit meer bij elkaar komen. Vrouw heeft nog een eisprong en menstruatie maar is nu onvruchtbaar.

Double Dutch is een term die gebruikt wordt om aan te geven dat je met je partner aan dubbele bescherming doet. Welke?

1. Man - condoom Vrouw - pil
2. Man - condoom Vrouw - sterilisatie
3. Man - sterilisatie Vrouw - pil
4. Man - sterilisatie Vrouw - sterilisatie

Harry en Meghan zijn getrouwd, ze hebben al twee kinderen en vinden dat genoeg. Welke methode zou je hun adviseren?

Jordi en zijn vriendin zijn al 2 jaar samen. Jordi heeft een latex-allergie, dus ze kunnen geen condooms gebruiken. Jordi zijn vriendin is nogal een sloddervos.
a) Welke methode zou je hun adviseren?
b) Leg uit waarom de pil niet een goede methode zou zijn voor de vriendin van Jordi

Adele had last van buikgriep kort na haar menstruatie. Ze moest overgeven en had diarree. Toen ze weer beter was heeft ze onbeschermde seks gehad met haar vriend. 3 weken later is ze nog niet ongesteld geworden. In de bijsluiter van haar pil staat dat ze zwanger zou kunnen zijn. Leg uit hoe de buikgriep er voor zorgt dat het slikken van de pil niet meer 100% beschermt.

(Anoniem) Wat vind jij ervan dat je haar zwangerschap afbreekt?

2.6.5 abortus

Het kunstmatig afbreken van de zwangerschap (wettelijk toegestaan in NL)

• tot 12 weken - abortuskliniek
  
• 12 tot 24 weken - onder bepaalde voorwaarden in het ziekenhuis
  

Redenen kunnen zijn 

- het kindje heeft een zware handicap

- moeder is absoluut niet in staat het kindje op te voeden

Leerdoel (2)

Je kent manieren hoe je toch kinderen kan krijgen als het via de 'gewone weg' niet lukt en kan in een context bepalen welke manier toepasbaar is

- ki (kunstmatige inseminatie)
- ivf (in-vitro fertilisatie)

- draagmoeder

theorie 2.6.7

Ongewenst kinderloos

mogelijke oorzaken:

• te kleine zaadcellen of inactieve zaadcellen
  
• hele onregelmatige cyclus
• verklevingen eileiders (door ontstekingen zoals bij chlamydia)

De oplossing is afhankelijk van de oorzaak.

Oplossingen

• KI/ kunstmatige inseminatie = sperma (meestal eerst 'gewassen' en geconcentreerder) injecteren in de baarmoeder
  
• IVF/ in-vitrofertilisatie = sperma en eicel samenbrengen in schaaltje in het lab
  
• hormoonbehandelingen

Theorie 2.6.7

draagmoederschap

Als de vrouw niet zwanger kan zijn door bijvoorbeeld een verwijderde baarmoeder (kanker) dan is een draagmoeder een mogelijkheid.

Een andere vrouw 'draagt' de baby. Bevruchting vindt plaats door ........ en het embyro van de ouders wordt in de baarmoeder van de draagmoeder geplaatst. In NL mag hier geen geld voor worden gevraagd/ gegeven. 

Via welke methode zal de bevruchting plaats vinden bij het gebruik van een draagmoeder

1. KI (kunstmatige inseminatie)
2. IVF (in-vitro fertilisatie)

In sommige gevallen is ongewenste kinderloosheid op te heffen door kunstmatige inseminatie en/of door in-vitrofertilisatie (IVF). Bij kunstmatige inseminatie is het zaad van de eigen partner te gebruiken (KI-E) of het zaad van een donor (KI-D). Als gevolg van een Chlamydia-infectie zijn bij een vrouw de eileiders verstopt geraakt. Zij kan daardoor langs natuurlijke weg niet zwanger raken. Zij en haar partner willen toch graag kinderen.

Welke methode komt of welke methoden komen in aanmerking om deze ongewenste kinderloosheid op te heffen? (T1, 2p)

1. IVF
2. KI-D
3. KI-E
4. KI-D & KI-E

Huiswerk

Toetsvragen 2.6