4hh: 7.4, 7.5, 7.6

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom!

Pak alvast je leesboek en laptop

Laptops blijven dicht

Deze les

Lezen

7.4: hoofdletters en leestekens

7.5: meervouden

7.6: verkleinwoorden

Herhalen formuleren

Lesdoelen

Aan het eind van de les kan je...

... hoofdletters en leestekens correct gebruiken;

... meervouden van woorden correct vormen;

... de regels voor verkleinwoorden correct toepassen;

... heb je jouw kennis over zinsbegrenzing opgefrist.

§7.4, 7.5 en 7.6

• Stil zelf theorie lezen en oefenen in de online methode
• Of meeluisteren naar een paar onderdelen uit de theorie 

09:10 uur starten we weer!

Leestekens: puntkomma

Een puntkomma betekent 'en'. Op deze plaatsen zet je een puntkomma:

• Tussen zinnen die sterk met elkaar samenhangen
  De afgelopen winter was nogal streng; met name in januari heeft het flink gevroren.
• Tussen delen van opsommingen, vooral als het om zinnen gaat:
  Een vakantie in de tent van Eurocamp heeft diverse voordelen: u verblijft op een camping met 4 of 5 sterren; er staat een compleet ingerichte tent voor u klaar; onze eigen medewerkers zijn aanwezig om u te helpen en er zijn geen kosten voor schoonmaak of borg.

Leestekens: aanhalingstekens

• Citaat: De roman De avonden van Gerard Reve eindigt met de beroemde zin ‘Hij strekte zich uit en viel in een diepe slaap’.
• Directe rede: 'Het wordt tijd voor internationale onderhandelingen’, merkte de diplomaat op. (let op de plek van komma)
• Aangeven dat het woord een andere betekenis heeft dan normaal: Dat de bouw van de muur langs de grens met Mexico niet opschiet, is het zoveelste ‘succes’ van de Amerikaanse president.
• Als je het woord zelf bedoelt en niet de betekenis: Schrijf je ‘onmiddellijk’ met twee d’s en twee l’en?

Meervoud: 's

• Bij afkortingen: vwo’ers, dvd’s
• In woorden die eindigen op a, i, o, u, y, de klinkers uit het ezelsbruggetje: ik hou van ys → ’s:
• taxi’s, piano’s, paraplu’s, lama’s, jury’s

Meervoud: woorden op -ie

• Klemtoon op -ie → meervoud + -ën:
   industrie – industrieën
• Klemtoon niet op -ie → meervoud + -n; en trema op de e die er al staat:
  porie – poriën 

Meervoud: woorden op -ie

• 1 knie - 2 knie....
• 1 bacterie - 2 bacterie....
• 1 porie - 2 porie....
• 1 allergie - 2 allergie....

Verkleinwoorden: apostrof

• Wanneer het woord eindigt op een y en de letter daarvoor is een medeklinker: buggy - buggy'tje
• Afkortingen: dvd’tje, A4’tjes, 6’jes 

Uitleg

• Stil zelf theorie lezen en oefenen in de online methode
• Of meeluisteren naar een paar onderdelen uit de theorie 

Zinnen correct begrenzen

• Vanmorgen wilde ik ontbijten ik had alleen niks in huis dus ik heb onderweg naar school snel nog wat gekocht.
• Vanmorgen wilde ik ontbijten, maar ik had niks in huis. Ik heb toen onderweg naar school snel nog wat gekocht.

Hoofdzinnen verbinden 1

• Vandaag gaat Peter naar de bibliotheek. Hij heeft zijn boeken al weer uit.
• Vandaag gaat Peter naar de bibliotheek, want hij heeft zijn boeken al weer uit.
• Gebruik de nevenschikkende voegwoorden en, of, maar, want en dus om hoofdzinnen te verbinden. 
• Plaats een komma voor de voegwoorden maar, want en dus.

Hoofdzinnen verbinden 2

• Gebruik een puntkomma als twee hoofdzinnen inhoudelijk nauw met elkaar samenhangen. 
• Bijna dezelfde functie als de punt; hij sluit de zin af.
• De mededeling na de puntkomma is vaak net niet belangrijk genoeg om in een aparte zin op te nemen.
• 'We hebben een mooie zomer gehad; vooral augustus was heerlijk zonnig.'

Hoofdzinnen verbinden 3

• Gebruik de dubbele punt om twee zinnen te verbinden, als de tweede zin een verklaring bevat bij de eerste zin. 
• Je kunt in plaats van de dubbele punt dan namelijk of want denken.
• 'Mijn vrienden hadden een topavond in het stadion: hun club heeft weer gewonnen.'

Hoofd- en bijzinnen verbinden

• Ik heb maar een regenpak aangetrokken. Omdat het is gaan regenen. (?)
• Gebruik voegwoorden, zoals als, dat, doordat, hoewel, mits, nadat, omdat, terwijl, tenzij, tot, toen, voordat, zodat, zodra. 
• Plaats voor het voegwoord een komma en schrijf de bijzin niet als losse zin!

Let op de leesbaarheid!

• Verbind zinnen aan elkaar met voegwoorden, puntkomma of dubbele punt, maar:
• Maak je zinnen niet te lang! 
• Gemiddeld 20 woorden per zin
• Varieer een beetje: wissel langer en kort met elkaar af

Aan de slag

• Oefenen met de opdrachten uit de online methode: 
• 7.4, 7.5 en 7.6
  

Even checken

• Wanneer krijgen woorden op -ie +en en wanneer alleen +n?
• industriën of industrieën?
• bureaus of bureau's?

Vooruitblik

Morgen: spelling 7.7, 7.8, 7.9, 7.12