12/2 ingezonden brief 2h les 1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Lezen (en schrijven):

de ingezonden brief

Planning

• Korte activiteit 


• Weet je het weer?
• Instructie/quiz
  
• Werken 
• Afsluiten

Spelen met woorden: rebus

Geef iedereen de kans om de rebus op te lossen: roep je geen antwoorden door de klas, maar doe je het in je hoofd.

• Bekijk eerst de rebus goed en probeer hem in je hoofd op te lossen (schrijf je antwoord eventueel even in je schrift op)
  
• Schrijf je antwoord in de volgende sheet.
  
• Denk aan hoofdletters en leestekens.
  

Lesdoel:

Aan het einde van deze les(senserie):

• weet ik wat een ingezonden brief is;  
• kan ik benoemen wat feit, mening, standpunt en argument betekent;
• kan ik subjectief en objectief benoemen en onderscheiden;
• begrijp ik hoe een ingezonden brief is opgebouwd;  
• kan ik een ingezonden brief beoordelen op de kenmerken die daarbij horen;
• kan ik op basis van een bouwplan een betogende brief schrijven;  
• kan ik argumenten bedenken en deze in een betogende tekst (de brief) uitwerken;  
• kan ik mijn geschreven tekst kritisch nakijken op spelling en zinsbouw. 

yy

Wat staat er in de inleiding van een overtuigende tekst?

1. de argumenten
2. de conclusie
3. de mening van de schrijver
4. Het standpunt van de schrijver

Wat staat er in de kern van een overtuigende tekst?

1. de argumenten
2. de conclusie
3. de mening van de schrijver
4. het standpunt van de schrijver

Wat staat er in het slot van een overtuigende tekst?

1. de argumenten
2. de conclusie
3. de mening van de schrijver

Hoe wordt de mening van de schrijver ook wel genoemd?

1. het argument
2. het standpunt

In de conclusie herhaalt de schrijver zijn standpunt of mening.

1. waar
2. niet waar

Ingezonden brief

Wat is een ingezonden brief?

• Een reactie op een artikel in een krant of tijdschrift.
  
• Het is een mini-betoog: je geeft je mening, onderbouwt met argumenten, waarmee je de lezers van jouw brief wil overtuigen.

Tekstdoel: overtuigen 

--> betogende tekst 

--> mening van de schrijver + argumenten

Ingezonden brief

Elke krant en bijna elk tijdschrift heeft een pagina waarin ingezonden brieven worden geplaatst. In een ingezonden brief kunnen lezers van de krant hun reactie op het nieuws of de krant kwijt. De redactie van een krant bepaalt op basis van verschillende criteria, die niet allemaal te maken hebben met de kwaliteit van de brief, of ze de brief plaatsen:

Is de brief goed leesbaar?

Vertelt de briefschrijver iets nieuws?

Is er nog (genoeg) plek op de opiniepagina?

Als jij wilt reageren op het nieuws en een brief schrijft naar een krant, dan wil je natuurlijk dat de brief geplaatst wordt. Daarom moet je ervoor zorgen dat je een zo zorgvuldige mogelijke brief schrijft.

Ingezonden brief

Zo schrijf je een goede ingezonden brief

Volg de stappen:

• prewrite
  
• write
  
• rewrite
  

Geef aan waar je op reageert of wat de aanleiding is van jouw schrijven.

• Houd het kort.
  
• Zorg voor net taalgebruik.
  
• Zorg voor een duidelijke structuur:
  

       - Geef aan waarom je deze brief schrijft.
       - Geef jouw mening over het onderwerp.
       - Onderbouw je mening met argumenten.

(Denk aan correcte spelling!)

Inleiding:

• (artikel waarop je reageert: bron (krant) + titel van artikel + datum)
• samenvatting van artikel in een zin.
• aanleiding noemen
• jouw mening
  

Kern:

• argumenten (minimaal twee)
• één alinea per argument
  

Slot:

• conclusie 
• herhalen mening  + eventueel advies/uitsmijter
  

Naam, plaats

Indeling van de ingezonden brief: I K S

kenmerken ingezonden brief:

1. subjectief
2. kort en bondig (max. 100 woorden)
3. verwijs naar waar de brief een reactie op is (eerste zin)
4. geen aanhef, wel een titel
5. onderteken de brief

Huiswerk vorige les:

In de schoolkrant staat een artikel waarin aangekondigd wordt dat elke leerlingen twee keer per jaar een week eenzame ouderen in een verzorgingshuis gezelschap moeten gaan houden.  Zij moeten dus twee keer een week lang spelletjes gaan spelen met de mensen, voorlezen, oude foto's kijken of gewoon praten. Het is eigenlijk een soort maatschappelijke stage en de bedenkers hopen dat het de jeugd helpt bij het socialer worden en tegelijkertijd kan het de eenzaamheid bij ouderen verminderen. Win-win dus!

Strap 1: bouwplan: in steekwoorden

Inleiding: waar regeer je op? Ben jij voor of tegen? Wat is jouw mening?

Kern: bedenk twee argumenten voor jouw standpunt

Slot: herhaal jouw standpunt en bedenk een leuke uitsmijter

Stap 2: Schrijf nu jouw ingezonden brief en houdt je aan de afspraken die gelden voor de opbouw van de ingezonden brief/

--> niet af = huiswerk!

Feedback geven

1. Wissel je brief uit met die van de leerling naast je.
   
2. Pak de theorie over de opbouw van een ingezonden brief erbij.
   
3. Wat is de mening van de leerling?
   
4. Welke twee argumenten geeft de leerling?
   
5. Wat vind je van de uitmijter?
   
6. Herken je inleiding, midden, slot?
7. Zijn de zinnen goed te lezen?
8. Is de spelling in orde?
9. Is het taalgebruik goed?
10. Schrijf op wat de leerling goed doet.
    
11. Schrijf op wat de leerling nog wat beter zou kunnen doen. 

Reflecteren en reviseren (herschrijven)

Wissel je brief weer terug

Pak de theorie over de opbouw van een ingezonden brief erbij.

Lees de feedback goed door.

Kijk wat je volgens de andere leerling nog kan verbeteren.

Bedenk hoe je dat wil gaan doen.

Ga nu je brief verbeteren (reviseren/herschrijven)

Wissel dan weer uit en herhaal stap 1 t/m 12 van de vorige dia.

Herschrijf nu je brief nog een keer.

Lesdoel:

Aan het einde van deze les(senserie):

• weet ik wat een ingezonden brief is;  
• kan ik benoemen wat feit, mening, standpunt en argument betekent;
• kan ik subjectief en objectief benoemen en onderscheiden;
• begrijp ik hoe een ingezonden brief is opgebouwd;  
• kan ik een ingezonden brief beoordelen op de kenmerken die daarbij horen;
• kan ik op basis van een bouwplan een betogende brief schrijven;  
• kan ik argumenten bedenken en deze in een betogende tekst (de brief) uitwerken;  
• kan ik mijn geschreven tekst kritisch nakijken op spelling en zinsbouw. 

Ik kan de opbouw van een ingezonden brief herkennen en benoemen.

😒🙁😐🙂😃

Ik kan een ingezonden brief op inhoud en kenmerken beoordelen.

😒🙁😐🙂😃

Reflectie:
Wat ging bij jou goed tijdens deze les?
Wat kan nog iets beter?

Feedback
Wat vond je fijn/goed aan deze les?
Wat zou je liever anders zien?

Tekstdoelen

Tekstdoel

De schrijver wil..

Voorbeeld tekstsoort

Informeren

Activeren

Overtuigen

Amuseren

dat je iets te weten komt

je overhalen om iets te doen

dat je zijn mening overneemt

je vermaken

krantenbericht, verslag nieuwsbericht, leesboek

reclametekst, uitnodiging, advertentie

bespreking van een film of boek (recensie), betoog, column

verhaal, leesboek, strip, roman, rap, mop

Functies tekstdelen

Inleiding: de schrijver noemt het onderwerp van de tekst en wil de

interesse van de lezer wekken. Dit kan op veel manieren, bijvoorbeeld:

• een gebeurtenis beschrijven;

• een mening over het onderwerp geven;

• een vraag over het onderwerp stellen.

Midden: gaat per alinea in op een deelonderwerp van het onderwerp. Tekstverbanden om het een lopende tekst te maken!

• Slot: de schrijver rondt de tekst af. Dit kan op veel manieren,

bijvoorbeeld:

• de belangrijkste informatie uit de tekst kort samenvatten;

• een conclusie trekken;

• de vraag uit de inleiding beantwoorden

Vaak hebben ze een vaste structuur!

Wat is een alinea??

'Een alinea is een verzameling zinnen die met elkaar samenhangen. Alinea’s zijn als het ware de bouwstenen van je tekst: de kleinere eenheden binnen het geheel. Elke alinea stelt één onderwerp centraal.'

Elke alinea begint op een nieuwe regel (na een ‘return’). 

Het woord alinea komt uit het Latijn en betekent letterlijk ‘nieuwe regel’. Letterlijk: ‘van de lijn af, van de regel af’.

Op websites en in (korte) brieven en mails staat vaak voor en na elke alinea een witregel.

In langere en gedrukte teksten, zoals brochures, artikelen, tijdschriften, kranten en boeken, komt er niet altijd een witregel. Wel springt de eerste regel van elke alinea vaak iets in (dat wil zeggen dat hij iets rechts van de linkerkantlijn begint).

Feit of mening

Mening geven

- Uitleg geven over jouw mening

- Subjectieve argumenten

(Sentimenteel = met emotie)

Overtuigen

- Anderen overhalen jouw mening te delen

- Objectieve argumenten

(Ongevoelig = emotieloos)

Persoon en zaak - subject matter

Informatie die op feiten is gebaseerd wordt ook wel objectief genoemd: de informatie wordt aangeboden als een meetbare zaak (object). Meningen zijn subjectief: het uitgangspunt is de persoon (het subject). 

Sommige tekstvormen, zoals verslagen, nieuwsberichten of achtergrondartikelen, zijn bij uitstek objectief: het tekstdoel is informeren. 

Andere tekstvormen, zoals betogen, recensies of ingezonden brieven, hebben juist per definitie een subjectief karakter. De meeste subjectieve teksten bevatten ook objectieve informatie (zo geeft een recensent pas zijn mening over een film of game nadat hij die aan het begin van zijn recensie feitelijk beschreven heeft).

In de grammatica wordt het onderwerp ook wel subject genoemd, in het Nederlands maar ook in andere talen (subject, Subjekt, sujet). Het subject is datgene wat of degene die een handeling verricht, die bijvoorbeeld iets pakt. Dat iets is dan het lijdend voorwerp, in de grammatica ook wel object genoemd (object, Objekt, objet).

Subject = onderwerp

Object = lijdend voorwerp

Feit

• Uitspraak over iets wat waar of niet waar is 
• Een feit kan je controleren.

Voorbeeld: 

De helft van de veertienjarigen in Nederland krijgt 50 euro kleedgeld per maand.

= controleerbaar

= waar of niet waar

Mening (standpunt)

• Een mening of standpunt is wat iemand van iets vindt.
• Het is niet controleerbaar
• Je kunt het eens of oneens ermee zijn
• Een mening herken je soms (maar lang niet altijd!) aan signaalwoorden als: ik vind, volgens mij, lijkt mij, naar mijn mening, mijns inziens

Voorbeeld: 

Ik vind het goed dat jongeren kleedgeld krijgen.

Argument (reden)

• Een argument is de uitleg waarmee je een mening verdedigt --> waarom diegene die mening heeft.
• Herken je aan signaalwoorden als: want, omdat, namelijk en immers

Voorbeeld: 

Ik vind het goed dat jongeren kleedgeld krijgen (mening), want dan leren zij met geld omgaan (argument).