Begeleiden, periode 1, les 2

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 1

Het ondersteuningsproces Les 2

Wat weet je nog van de vorige les?

Wat gaan we doen deze periode

Les 1:Ondersteuningsproces en begeleiding en ondersteuning geven

Les 2:Zelfregie en methodisch werken

Les 3: Stappen in het ondersteuningsproces

Les 4:  Verzamelen van informatie en vaststellen van behoeften en problemen

Les 5: Doelen formuleren/ plan maken

Les 6: Uitvoeren van de activiteiten volgens planning

• Welkom 
• AWR
• Terugblik
• waar zijn wij
• Filmpje
• Theorie
• Opdracht

Wat is een vertrouwensrelatie?

Waarom moet je professionele afstand bewaren?

Zelfregie

In je werk als begeleider kom je in allerlei situaties waarbij cliënten steeds meer moeten inleveren op het gebied van bijvoorbeeld zelfredzaamheid. Andersom krijg je te maken met cliënten die misschien eerst onder begeleiding, maar daarna waar mogelijk toch steeds zelfstandiger het leven weer beter aan kunnen. Het uitgangspunt van de participatiemaatschappij is dat de cliënt in elk van die situaties zo veel mogelijk de eigen regie blijft voeren. 

Het is zaak dat je daarbij steeds een juiste balans weet te vinden tussen ‘zorgen voor’ en ‘zorgen dat’. De begeleiding die je biedt, moet passen bij de wensen, mogelijkheden en voorkeuren van de cliënt. Als begeleider ben je niet sturend, maar volgend en ondersteunend bij het in kaart te brengen van de behoeften van de cliënt: je biedt niet meer, maar ook niet minder zorg dan nodig is.

Vaak kan de cliënt de eigen vraag of behoefte niet goed naar voren brengen. Het is onderdeel van jouw vak om ook goed te kunnen inschatten wat er wordt bedoeld door de cliënt.

Tegelijk zie je dat de cliënt zelf ook steeds mondiger en actiever wordt en mee wil denken of invloed wil uitoefenen bij de invulling en de uitvoering van het ondersteuningsplan. Daar passen de begrippen zelfregie, eigen kracht, zelfredzaamheid en eigen verantwoordelijkheid bij. Deze begrippen lijken op elkaar, maar toch zijn er verschillen:

• zelfregie gaat om zelf bepalen en beslissingen nemen: ‘Wat wil ik?’;
  
• eigen kracht gaat om wat iemand zelf of samen met zijn omgeving kan: ‘Wat kan ik?’;
  
• zelfredzaamheid gaat om zelfstandig kunnen meedoen en zelf dingen kunnen regelen: ‘Wat heb ik (nog) nodig?’
  
• eigen verantwoordelijkheid gaat om zelf moeten of mogen: ‘Wat moet ik of wat mag ik zelf doen?’

Keukentafelgesprek

In de begeleiding bij mensen thuis zul je hierover ‘aan de keukentafel’ in gesprek gaan. Het gesprek is zeker niet bedoeld voor de gezelligheid, maar is een zakelijk gesprek over de situatie van de cliënt en de benodigde begeleiding en zorg.

'keukentafelgesprek'

Dit betekent voor jou als begeleider dat je:

• in staat bent de cliënt en zijn naasten op een constructieve manier bij het gesprek te betrekken;
  
• kunt uitleggen wat begrippen als ‘zelfregie’ en ‘in eigen kracht komen’ betekenen en wat verwacht wordt van de cliënt;
  
• het netwerk van de cliënt in kaart kunt brengen en weet te mobiliseren.

Welke betekenissen horen bij de uitleg?

Zelfregie

Eigen kracht

Zelfred

zaamheid

Eigen 

verant-

woordelijk-

heid

Gaat om wat iemand zelf of samen met zijn omgeving kan: 'Wat kan ik?'

Gaat om zelf moeten of mogen: 'Wat moet ik of wat mag ik zelf doen?'

Gaat om zelf bepalen en beslissingen nemen: 'Wat wil ik?'

Gaat om zelfstandig kunnen meedoen en zelf dingen kunnen regelen: 'Wat heb ik (nog) nodig?'

Grenzen aan zelfredzaamheid

De zelfredzaamheid van cliënten heeft ook grenzen. Het moet niet zo zijn dat mensen onder het mom van zelfredzaamheid te weinig zorg en begeleiding krijgen. Vaak lukt het niet een beroep te doen op het sociale netwerk van de cliënt. De contacten met buren zijn oppervlakkig, de familie woont niet in de buurt of cliënten zelf willen hun naasten niet extra belasten met een hulpvraag.

Een ander probleem is dat de druk op de mantelzorg en het sociale netwerk gewoonweg te groot wordt. Wat betekent het voor relaties tussen bijvoorbeeld ouders en kinderen als er te veel een beroep op mantelzorg wordt gedaan? Mantelzorgers zorgen goed voor de ander, maar vaak minder goed voor zichzelf. Huisartsen krijgen dagelijks te maken met overbelaste mantelzorgers, vooral vrouwen. Zij hebben als opvoeders niet alleen de zorg voor hun eigen gezin, maar ook voor hun oude ouders en zieke vrienden of kennissen in hun buurt.

Methodisch werken

Bij het geven van begeleiding hanteer je een vaste werkwijze. Dit heet methodisch werken en houdt in dat je steeds een aantal stappen doorloopt, die je na afloop evalueert.

Methodisch werken is ordelijk, volgens regels of een bepaalde werkwijze te werk gaan om een doel te bereiken.

Door methodisch te werken ga je gestructureerd na wat de wensen en mogelijkheden zijn van de cliënt. Samen met de cliënt en zijn netwerkt en in afstemming met collega’s en andere hulpverleners maak je duidelijke afspraken met de cliënt die je vastlegt in een ondersteuningsplan.

Methodisch werken is een cyclisch proces. Dat wil zeggen dat je op basis van de evaluatie je zorg of begeleiding zo nodig bijstelt, zodat de zorg afgestemd blijft op de cliënt.

volgende week

Volgende week gaan we het hebben over stappen in het ondersteuningsproces. 

Opdracht

Maken van Thieme Meulenhoff

boek: Begeleider Specifieke Doelgroepen

1.3 opdracht 1 t/m 2

The end

Wat heb je van deze les opgestoken?