Extra herkansing H4 T4_1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Extra herkansing H4 T4_1

Programma en lesdoelen

Bijspijkerles 1: Woordraadstrategieën en Woordenschat Blok 1, 2 en 3

Bijspijkerles 2: Theorie Lezen Blok 1

Bijspijkerles 3: Theorie Lezen Blok 2

Bijspijkerles 4: Maken eindexamen, bekijken video's

Bijspijkerles 5: Maken eindexamen, bekijken video's

Lesdoelen:

- aan het einde van deze bijspijkeruren zijn jullie in staat om een voldoende te halen voor het proefwerk.

Woordraadstrategieën en Woordenschat Blok 1, 2 en 3

Welke woordraadstrategieën ken je al?

Opzoeken in een woordenboek of op internet, de betekenis afleiden uit de woordvorm of de betekenis afleiden uit de tekst.

Fanatieke sporters die graag gespierd willen worden nemen extra proteïnen, omdat hun lichaam extra eiwitten nodig heeft.

Theorie Lezen Blok 1

[3] Manieren van lezen:

• Oriënterend lezen: een eerste indruk krijgen van een tekst, onderwerp en doel bepalen. Je let op: titel, tussenkopjes, illustraties, inleiding, slot, cursief- of vetgedrukte tekst, schrijver en bron.
  
• Globaal lezen: hoofdzaken uit de tekst halen. Je let op: kernzinnen (eerste of laatste zin van een alinea) en op signaalwoorden en –zinnen.
  
• Intensief lezen: een tekst helemaal begrijpen. Je let op: betekenissen van woorden, verwijswoorden, tekstverbanden, de opbouw van de tekst, het schrijfdoel en de hoofdgedachte.
  
• Kritisch lezen: een tekst beoordelen. Je let op de informatie: is die juist/volledig/actueel? Daarnaast let je op argumenten: zijn die eerlijk/overtuigend/logisch en samenhangend?
  

Theorie Lezen Blok 1

[4] Onderwerp, deelonderwerpen en hoofdgedachte

• Onderwerp: daar waar de tekst over gaat, dit geef je weer in één of twee woorden
  
• Deelonderwerpen: verschillende onderwerpen in een tekst; de verschillende kanten van een onderwerp
  
• Hoofdgedachte: de zin in de tekst die de tekst in één of twee zinnen samenvat; de kortst mogelijke samenvatting van de tekst > geeft weer wat er over het onderwerp wordt gezegd
  

Je kijkt naar de titel, de inleiding, het slot en de kernzinnen

De hoofdgedachte is nooit een vraag

Elke tekst moet een titel hebben > belangrijk onderdeel tekst

Titel informeert je over de tekst, en motiveert je om verder te lezen

Naast een titel > ondertitel of chapeau

In langere teksten heb je vaak ook tussenkopjes > wederom informeren lezer en motiveren om verder te lezen

Theorie Lezen Blok 1

[6] Alinea en kernzin

• Elke tekst is verdeeld in een aantal alinea’s. Alinea’s zitten in de lay-out: het begin van een alinea springt meestal iets in. Er worden ook witregels geplaatst tussen alinea’s
  
• Een goed opgebouwde alinea is een afgeronde eenheid: d.w.z.: je snijdt maar één onderwerp aan
  
• De zin die het belangrijkste deel van een alinea weergeeft  kernzin; staat meestal aan het begin of eind van de alinea  lastige kernzinnen kunnen ook in het midden van een alinea staan, ook zijn er soms geen kernzinnen

[7] Citeren en eigen woorden

• Citeren betekent: letterlijk overnemen 
• Wat betekent parafraseren dan? = in eigen woorden omschrijven.
• Je citeert de eerste twee en de laatste twee woorden:
  
• Vandaag ben ik naar school gegaan en mijn moeder heeft voor mij een overheerlijke lunch gemaakt. Ik had een broodje met pindakaas en hagelslag. Ik heb er ontzettend van genoten. Wat een heerlijke dag was dit!
  
• 1 minuut: hoe citeer je dit?
  
• Antwoord: ‘Vandaag ben … was dit!’ (r. 25)
  

Theorie Lezen Blok 1

[8] Schrijfdoelen, tekstsoorten en tekstvormen

Schrijfdoelen:

• Informeren: informatie geven (nieuwsbericht, verslag, notulen, werkstuk, zakelijke brief)
  
• Instrueren: aanwijzingen geven (gebruiksaanwijzing, routebeschrijving, recept)
  
• Uiteenzetten: uitleggen hoe iets in elkaar zit (artikel in krant of tijdschrift, tekst in schoolboek, naslagwerk, zakelijke brief)
  
• Overtuigen: iets betogen/zorgen dat de luisteraar de mening van de schrijver deelt (commentaar of opiniestuk in krant, tijdschrift of online, recensie, column, ingezonden brief). Subjectief/objectief?
  
• Beschouwen: iets van verschillende kanten belichten (achtergrondartikel in krant, tijdschrift of line, recensie, column/blog). Subjectief/objectief?
  
• Activeren: aanzetten tot iets (advertentie/advertorial, folder/flyer/brochure/pamflet, ingezonden brief, sollicitatiebrief, recensie, blog
  
• Amuseren: vermaken (roman, artikel in tijdschrift, stripverhaal, column/blog)

Theorie Lezen Blok 1

[8] Tekstsoorten en -tekstvormen

Bij een schrijfdoel hoort een tekstsoort:

• Uiteenzetting: een informatieve tekst, bevat feiten en is objectief.
  
• Betoog: een tekst waarin de schrijver zijn standpunt met meningen ondersteunt. De tekst is subjectief en bedoeld om te overtuigen.
  
• Beschouwing: een tekst waarin de schrijver interpretaties, verklaringen of opinies voorlegt. Het heeft als doel de lezer over een kwestie te laten nadenken, maar de schrijver is er niet op gericht de lezer te overtuigen, en is dus objectief.
  

Theorie Lezen Blok 1

[9] Feitelijke en waarderende uitspraken

• Feitelijke uitspraak = een uitspraak waarvan de schrijver meent dat deze waar/waarschijnlijk/aannemelijk is. Als zo’n uitspraak waar is, is het een feit.

Voorbeeld: Naar de voetbalwedstrijd Zweden – België keken gisteravond 2.584.000 mensen. Bron: Stichting KijkOnderzoek.

• Waarderende uitspraak = een niet-feitelijke uitspraak, de schrijver geeft aan of hij iets goed/slecht/mooi/lelijk/gepast/ongepast/wenselijk/onwenselijk/waardevol/waardeloos vindt.
  

Voorbeeld: Het EK-duel was enorm spannend (waarderend). 

> het doel van de schrijver is belangrijk om te bepalen of het een feitelijke of waarderende uitspraak is; informeren  feitelijk en overtuigen > waarderend.

[10] Intentie van de schrijver

• De intentie van de schrijver is de manier waarop hij over het onderwerp schrijft en hoe hij zich opstelt. Dit kan emotioneel, kwaad, enthousiast, geïrriteerd of opgewekt zijn, maar ook neutraal.
  
• Opvattingen en gevoelens kun je ook afleiden uit de toon; is hij ironisch, sarcastisch, serieus of to-the-point?
  

Theorie Lezen Blok 2

[32] Manieren om alinea's aan elkaar te verbinden

Alinea’s van een tekst staan niet los van elkaar > er bestaat een logisch verband

Dat verband > alineaverband of tekstverband

Die verbinding kun je aangeven door:

1. Herhaling van woorden of woordgroepen: bij het begin van elke alinea herhaal je woorden of woordgroepen

2. Signaalwoorden: woorden of woordgroepen die alinea’s verbinden, geven aan om welk verband het gaat  functiewoorden en signaalwoorden gaan hand-in-hand

Functiewoord zegt iets over tekstgedeelte (oorzaak, gevolg, oplossing, samenvatting, etc.);

Signaalwoord zegt iets over het verband tussen die tekstgedeeltes (staan altijd in de tekst)

3. Signaalzinnen: aankondigend versus terugblikkend (of combinatie ervan)

Ik zal verderop in de tekst … noemen (aankondigend);

Eerder noemde ik al… (terugblikkend).

4. Overgangszinnen met een verwijzend woord: bevatten verwijswoorden als deze, die, dit, dat, dergelijke, zulke

[33] Soorten verbanden en signaalwoorden

Functie signaalwoorden  duidelijk maken hoe een tekst is opgebouwd en hoe de onderdelen samenhangen

Pak p. 132 in je boek erbij en lees alle soorten verbanden door (5 minuten)

Op het proefwerk moet je ze herkennen, niet kénnen

Wel herkennen: signaalwoorden en weten welk verband erbij hoort

Theorie Lezen Blok 2

[33] Soorten verbanden en signaalwoorden

Functie signaalwoorden > duidelijk maken hoe een tekst is opgebouwd en hoe de onderdelen samenhangen

Pak p. 132 in je boek erbij en lees alle soorten verbanden door (5 minuten)

Op het proefwerk moet je ze herkennen, niet kénnen

Wel herkennen: signaalwoorden en weten welk verband erbij hoort

Theorie Lezen Blok 2

[35] Hoofdstructuur t/m [46]

Hoofdstructuur [35-39]

• Inleiding

Belangstelling wekken

Onderwerp introduceren

Hoofdgedachte formuleren

Opbouw aankondigen

Aanleiding noemen

Welwillend stemmen

Pakkende inleiding: vragen, stelling, anekdote, retorische vraag, openingszin, constatering, citaat

Theorie Lezen Blok 2

[35] Hoofdstructuur t.m [46]

Hoofdstructuur [35-39]

• Middenstuk

Meerdere alinea’s

Hoofdgedachte uitwerken in deelonderwerpen

Per alinea één deelonderwerp en een kernzin

• Slot

Samenvatting

Conclusie

Aanbeveling

Afweging

Oproep

Uitsmijter

Theorie Lezen Blok 2

Tekststructuren [39]-[45]

Tekststructuren [39]-[45] > geven de structuur of opbouw van een tekst weer

• Voor-en-nadelenstructuur – Wat zijn de voor- en nadelen?

Verschijnsel – overzicht – conclusie/samenvatting

• Vroeger-en-nu-structuur – Wat is er veranderd?

Beschrijving ontwikkeling/verandering – twee/meer perioden tegenover elkaar – samenvatting/conclusie/aanbeveling

• Vroeger-nu-toekomst-structuur – Wat is er veranderd en wat gaat nog veranderen?

Beschrijving ontwikkeling/verandering – twee/meer opeenvolgende perioden – toekomstverwachting 

• Probleem-en-oplossingstructuur – Op welke manier(en) kan het worden opgelost?

Beschrijving probleem – oplossingen – afweging en aanbeveling/samenvatting

• Verschijnsel-en-verklaringstructuur – Welke verklaringen zijn er voor dit verschijnsel te geven?

Bespreking verschijnsel – verklaringen – aanbeveling en/of samenvatting

• Bewering-en-argumentstructuur – Waarom is … waar?

Bewering – argumenten en weerlegging van mogelijke tegenargumenten – conclusie

[46] Functies van tekstgedeelten

Herken ze, ga ze niet leren

Theorie Lezen Blok 2

• Verschijnsel-en-besprekingstructuur – Welke aspecten kent dit verschijnsel?

Bespreking van een verschijnsel – bespreking van verschillende aspecten – samenvatting

[46] Functies van tekstgedeelten

Lees door in het boek

Opdrachten

Leren woordjes Woordenschat Blok 1 en 2 op flash cards, StudyGo, etc.

Maak de oefeningen opnieuw van Blok 1 en 2

Maak op Examenblad.nl eindexamen NETL:

• mavo-4 2022 Nederlands Tijdvak 1 of 2
• havo-5 2022 Nederlands Tijdvak 1 of 2

Maak de oefeningen in Op Niveau opnieuw

Maak Extra oefenmateriaal wat jij nog moeilijk vindt in Op Niveau

Extra oefenmateriaal/uitleg

Extra oefenmateriaal/uitleg

Extra oefenmateriaal/uitleg

Extra oefenmateriaal/uitleg

Extra oefenmateriaal/uitleg

Extra oefenmateriaal/uitleg

Extra oefenmateriaal/uitleg

Extra oefenmateriaal/uitleg