H4.5 woordvorming/afleiding H4.7 Bijwoordelijke bepaling

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Woensdag 9 juni

Nakijken opdrachten 2,4,5,6,7,8,9,10,13 en 14

Uitleg woordvorming (deels herhaling)

Woordvorming

Morfologie: studie naar bouw van woorden

   > samenstelling: combinatie van twee woorden 

      (deur+ bel= deurbel)

   > afleiding: woord waaraan voor- of achtervoegsel is toegevoegd

      (on + aardig = onaardig, talent + loos = talentloos)

Woordvorming

Herhaling

Woorden kun je verdelen in morfemen: stukjes woord die een betekenis hebben.

Bijvoorbeeld: groepjes

1. groep (het grondwoord)
2. -je (kleine versie van het grondwoord)
3. -s (meervoud van het zelfstandig naamwoord)

Hoe ontdek je de delen van een samenstelling of afleiding?

Kijk naar het grondwoord.

Dat is de onvervoegde vorm van het woord of de woordvorm die in het woordenboek staat.

Samenstelling = losse woorden aan elkaar geplakt

Afleiding = voor- of achtervoegsel aan woord toegevoegd.

Nu jullie: bedenk minimaal twee woorden die ofwel afgeleid zijn of een samenstelling.

Even terug naar de gevormde woorden

Wat zijn de grondwoorden van de door jou bedachte woorden?

Welke woorden zijn samenstellingen, welke afleidingen?

. Noteer het voor- of achtervoegsel en leid de betekenis ervan af met behulp van de onderstaande woorden.

"supermarkt – supercomputer – superieur – superster"

Vrijdag 10 juni

Opdracht 1, par. 4.7

Test bijwoordelijke bepaling

M. opdracht 1 en 3 t/m 5, par. 4.7

Rico : Een zin kan meer dan een bijwoordelijke bepaling
hebben.

Raya : Het woord 'niet' is in een zin altijd een bijwoordelijke
bepaling.

1. Rico en Raya hebben beide gelijk.
2. Rico en Raya hebben beide ongelijk.
3. Rico heeft gelijk; Raya niet.
4. Raya heeft gelijk; Rico niet.

Een bijwoordelijke bepaling...

1. geeft o.a. antwoord op vragen: waar? en wanneer?
2. Is een prullenbak!
3. Alles wat overbljft

. Op zaterdagmorgen gaan we met zijn allen naar de markt. 'op zaterdagmorgen' geeft het antwoord op de vraag:

1. waar bijwoordelijke bepaling van plaats
2. wanneer bijwoordelijke bepaling van tijd
3. hoe bijwoordelijke bepaling van reden

Wat voor soort bijwoordelijke bepaling is
'afgelopen zomer' in deze zin?

Hangjongeren hebben de burgemeester veel
problemen bezorgd afgelopen zomer.

1. bepaling van frequentie
2. bepaling van modaliteit
3. bepaling van tijd
4. bepaling van plaats

Hoe heet de bijwoordelijke bepaling die antwoord geeft op de vraag: 'waarheen'?

1. Bijwoordelijke bepaling van tijd
2. Bijwoordelijke bepaling van hoeveelheid
3. Bijwoordelijke bepaling van middel
4. Bijwoordelijke bepaling van richting

Hoe heet de bijwoordelijke bepaling die antwoord geeft op de vraag: 'waarom'?

1. Bijwoordelijke bepaling van tijd
2. Bijwoordelijke bepaling van hoeveelheid
3. Bijwoordelijke bepaling van reden
4. Bijwoordelijke bepaling van oorzaak

Je moet die woordjes op drie verschillende manieren leren. 'op drie verschillende manieren' geeft antwoord op de vraag:

1. waar bijwoordelijke bepaling van plaats
2. wanneer bijwoordelijke bepaling van tijd
3. waarom bijwoordelijke bepaling van reden
4. hoeveel bijwoordelijke bepaling van hoeveelheid

Mijn fiets wordt volgende week door de buurman gerepareerd. 'door de buurman' geeft antwoord op de vraag:

1. waar bijwoordelijke bepaling van plaats
2. wanneer bijwoordelijke bepaling van tijd
3. hoe bijwoordelijke bepaling van reden
4. wanneer bijwoordelijke bepaling van reden

. Op zaterdagmorgen gaan we met zijn allen naar de markt. 'op zaterdagmorgen' geeft het antwoord op de vraag:

1. waar bijwoordelijke bepaling van plaats
2. wanneer bijwoordelijke bepaling van tijd
3. hoe bijwoordelijke bepaling van reden
4. waardoor bijwoordelijk bepaling van oorzaak

De meeste mensen reizen in de zomermaanden naar een warm land. 'in de zomermaanden' geeft antwoord op de vraag:

1. waar bijwoordelijke bepaling van plaats
2. wanneer bijwoordelijke bepaling van tijd
3. hoe bijwoordelijke bepaling van reden

Dinsdag 15 juni

Uitleg bijwoordelijke bepalingen

 

Begrepen? Even testen!

Maken opdracht 7a/b in Talent Online