5.1 en 5.2

• Economie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

WELKOM!

Leerdoelen

5.1 Wat levert werken op?

5.2 Wat voor ondernemingen?

 (niet)

Leerdoelen

Je leert in paragraaf 5.1
- Wat voor redenen je kunt hebben om te werken.

- Waarvan de hoogte van je loon afhankelijk is.

- Hoe je je nettoloon kunt berekenen

- Wat het verschil is tussen grijs, zwart en wit werk.

- Wat het minimumloon is.

Wat is jouw motief om te werken?

Arbeidsmotieven

Redenen om te werken:

- Loon

- Nuttig

- Regelmaat

- Sociale contacten

- Ontwikkelen

Geschoold en ongeschoold

Geschoold werk: opleiding voor nodig

• leraar economie, doktersassistent, elektricien

Ongeschoold werk: geen opleiding nodig 

• postbode, vakkenvuller, vuilnisman

NL= kenniseconomie: grote vraag is naar geschoold werk.

De overheid wil daarom dat iedereen een opleiding volgt.

Afspraken

Arbeidsovereenkomst: functie, uren, loon.
CAO= Collectieve ArbeidsOvereenkomst. Geldt voor iedereen in dezelfde bedrijfstak -> bouw, onderwijs, zorg.

CAO-afspraken worden gemaakt door vakbonden en organisaties van werkgevers.

Brutoloon -> nettoloon

Arbeidsovereenkomst -> Brutoloon

Bankrekening -> Nettoloon

Tip: brutoloon is altijd hoger!

Sebastiaan helpt zijn tante wel is in het dierenasiel. Wat voor werk is dit?

1. Wit werk
2. Grijs werk
3. Zwart werk
4. Blauw werk

Wat is onjuist?

1. Alleen bij zwart werk betaal je geen belasting en premie.
2. Alleen zwart werk is verboden.
3. Alleen voor grijs werk krijg je niet betaalt.
4. Alleen wit werk staat geregistreerd bij de belastingdienst.

Mevrouw Peroti is 21 jaar. Op welk loon heeft zij recht?

1. Minimumjeugdloon
2. Minimumloon

Mevrouw Peroti werk 32 uur in de week. Heeft zij een voltijd baan?

1. Ja
2. Nee

Leerdoelen

Je leert in paragraaf 5.2:

- In welke groepen je de productie kunt indelen.

- Hoe in bedrijven het werk verdeeld wordt.

- Wat een zelfstandige, een eenmanszaak en een zzp'er is.

- Wat een vof is.

- Wat het verschil is tussen een nv en een bv.

Productiesectoren   

De ondernemingen waarbij je kunt werken, zijn verdeeld in vier productiesectoren.

De primaire sector: hier horen bedrijven bij die grondstoffen maken zoals boeren, vissers, de houtkap en mijnbedrijven.

De secundaire sector: hier horen bedrijven bij die de grondstoffen van de primaire sector nemen en verwerken tot iets anders. Fabrieken, bouwbedrijven, pottenbakkers en soortgelijke bedrijven.

De tertiaire sector: hierin vind je alle bedrijven die een dienst leveren (en dus niet een goed maken!) en deze met winst proberen te verkopen. Alle winkels horen hierbij, maar ook de bank, de NS, de kapper en klusbedrijven,

De quartaire sector: hier vallen alle bedrijven onder die een dienst leveren en deze niet met winst proberen te verkopen. De diensten die in de quartaire sector worden geleverd zijn grotendeels openbaar. Hieronder vallen de politie, brandweer en het onderwijs.

1. primaire sector
2. secundaire sector
3. tertiaire sector
4. quartaire sector

1. primaire sector
2. secundaire sector
3. tertiaire sector
4. quartaire sector

Welke van de productiesectoren zie je op de achtergrond?

1. primaire sector
2. secundaire sector
3. tertiaire sector
4. quartaire sector

Welke van de vier productiesectoren zie je op de achtergrond?

1. primaire sector
2. secundaire sector
3. tertiaire sector
4. quartaire sector

Arbeidsverdeling

In een bedrijf zijn de taken verdeeld en doet ieder waar hij/zij goed in is.

Bedrijfsleider -> leidinggevend werk

Vakkenvuller -> uitvoerend werk

Werken voor jezelf

Zelfstandige: iemand die met een eigen onderneming zijn geld verdient.

Eenmanszaak: Bedrijfsvorm met maar één eigenaar. Heeft de eenmanszaak schulden, dan kan het geld verhaald worden op het privé geld van de eigenaar.

ZZP'er : Zelfstandige zonder personeel

Een VOF

• VOF staat voor Vennootschap Onder Firma
• Twee of meer mensen eigenaar
• Ook hoofdelijk aansprakelijk
• Inkomstenbelasting

BV en NV

Een bv (= besloten vennootschap) en een nv (= naamloze vennootschap) zijn ondernemingsvormen waarbij het privégeld van de eigenaren en het geld van de onderneming strikt van elkaar gescheiden zijn. 

Verschil: NV iedereen kan aandelen kopen. Dat kan bij een BV kan dat niet zomaar.

Over de winst wordt vennootschapsbelasting betaald.

De aandeelhouders krijgen dividend als er winst gemaakt wordt.

Het voortbestaan van een eenmanszaak is afhankelijk van de eigenaar.

1. juist
2. onjuist

Is er een verschil tussen een zzp'er en een ondernemer met een eenmanszaak? Leg je antwoord uit.

Noem een overeenkomst en een verschil tussen een eenmanszaak en een vof.

Bij welke ondernemingsvorm is de directeur in loondienst?

1. Eenmanszaak
2. VOF
3. CV
4. BV

Welke van onderstaande bedrijven geeft aandelen uit?

1. NV
2. Eenmanszaak
3. CV
4. VOF

Welke ondernemingsvorm geeft aandelen uit die vrij verhandelbaar zijn?

1. NV
2. BV
3. CV
4. VOF