Oefenen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

OPDRACHT 1

Na de Rijksdagbrand vond de Duitse politie geen aanwijzingen dat er

sprake was van een van tevoren geplande actie. Toch werden er vijf

personen gearresteerd. De Nederlander Rinus van der Lubbe werd na

een lange rechtszaak als enige veroordeeld en door onthoofding

geëxecuteerd. De vier andere aangeklaagden, één Duitse en drie

Bulgaarse communisten, werden vrijgesproken.

Geef aan (2p):

− wat het voordeel voor de NSDAP was om uit te gaan van een

georganiseerde actie door communisten en

− dat je uit de afloop van het proces tegen de verdachten van de

Rijksdagbrand kunt beredeneren dat Duitsland nog geen totalitaire

staat was.

ANTWOORD OPDRACHT 1

Kern van een juist antwoord is:

• Een georganiseerde aanslag kwam de NSDAP goed uit, want hierdoor

kon zij haar politieke tegenstanders/de communisten de schuld geven

en uitschakelen / bijzondere maatregelen nemen die hielpen de

alleenheerschappij van de partij te vestigen 1

• Omdat de vier communistische medeverdachten werden vrijgesproken

(tegen de wens van de NSDAP in), kun je beredeneren dat er nog

geen sprake was van een totale machtsovername door de nazi's / dat

Duitsland nog geen totalitaire staat onder de NSDAP was 1

OPDRACHT 2

Tijdens de Tweede Wereldoorlog bombardeerden Britse en Amerikaanse

bommenwerpers op grote schaal Duitse industriesteden. Doelwit daarbij

waren niet alleen de fabrieken, maar ook de woonwijken van de Duitse

steden.

Geef aan:

− bij welk kenmerkend aspect van de eerste helft van de twintigste eeuw

deze strategie paste en

− welk politiek motief de Britten en de Amerikanen hadden om na de

oorlog de schade van deze bombardementen in hun bezettingszones

snel te herstellen.

ANTWOORD OPDRACHT 2

Kern van een juist antwoord is:

• De verwoesting van Duitse steden paste bij 'verwoestingen op niet

eerder vertoonde schaal door massavernietigingswapens' / 'de

betrokkenheid van de burgerbevolking bij oorlogvoering' / 'het voeren

van twee wereldoorlogen' 1

• Een politiek motief voor Britten en Amerikanen was de

aantrekkingskracht van het communisme te verminderen / WestDuitsland te versterken als buffer/bondgenoot tegen de Sovjet-Unie 1

OPDRACHT 3

Een bewering:

Met zijn beleid van perestrojka wilde Michael Gorbatsjov de positie van de Sovjet-Unie versterken, maar zijn glasnost heeft juist bijgedragen aan de ondergang van de Sovjet-Unie.

Ondersteun deze bewering. (2p)

ANTWOORD OPDRACHT 3

Voorbeeld van een juist antwoord is:

• De economische hervormingen van de perestrojka waren noodzakelijk

om de stagnatie van de economie te doorbreken (die leidden tot het

achterop raken van de Sovjet-Unie in de wapenwedloop) 1

• maar glasnost (openheid) die een debat mogelijk maakte / die veel

onrust veroorzaakte / die de incompetentie van het regime aan het licht

bracht, leidde uiteindelijk tot het uiteenvallen van de Sovjet-Unie 1

OPDRACHT 4

Een gebeurtenis:

Op 4 juni 1913 liep Emily Davison (1872-1913) de renbaan op van de paardenrace in de Engelse plaats Epsom. Volgens sommige toeschouwers had ze een sjaal vast met de tekst 'Kiesrecht voor vrouwen'. Ze werd door paardenhoeven vertrapt en overleed vier dagen later. Haar begrafenis werd bijgewoond door een grote menigte.

Toon aan dat deze gebeurtenis past bij twee kenmerkende aspecten van de moderne tijd. (2p)

ANTWOORD OPDRACHT 4

Emily Davison waagde haar leven voor het vrouwenkiesrecht wat past bij

de volgende kenmerkende aspecten (twee van de volgende):

− 'Voortschrijdende democratisering met deelname van uiteindelijk ook

vrouwen aan het politiek proces' (of een omschrijving daarvan), omdat

zij haar leven waagde voor het vrouwenkiesrecht.

− 'De opkomst van de politieke-maatschappelijke stromingen, waaronder

het feminisme' (of een omschrijving daarvan), omdat de strijd voor het

vrouwenkiesrecht onderdeel vormde van de feministische beweging.

− 'De opkomst van emancipatiebewegingen' (of een omschrijving

daarvan), omdat de strijd voor het vrouwenkiesrecht/het feminisme

onderdeel is van de emancipatie van de vrouw.

per juist gelegd verband met een passend kenmerkend aspect 1

OPDRACHT 5

Twee ontwikkelingen in de jaren 1960 rond de Britse popgroep The

Beatles, die werd opgericht in 1962:

1 The Beatles droegen er met hun uiterlijk toe bij dat lang haar onder

jongeren populair werd, wat door veel ouderen in de jaren 1960 werd

afgekeurd.

2 Een van hun nummers was de eerste grammofoonplaat in GrootBrittannië, waarvan in de voorverkoop in 1964 al één miljoen

exemplaren werden verkocht.

Verklaar elk van beide ontwikkelingen vanuit hetzelfde kenmerkend

aspect van de tweede helft van de twintigste eeuw. (2p) 

ANTWOORD OPDRACHT 5

Uit het antwoord moet blijken dat:

• De (toenemende welvaart die vanaf de jaren zestig van de twintigste

eeuw aanleiding gaf tot) ingrijpende sociaal-culturele

veranderingsprocessen (of een omschrijving daarvan) leidden tot het

ontstaan van een subcultuur onder jongeren die zich afzetten tegen

oudere generaties (door het lange haar van de Beatles over te nemen) 1

• De toenemende welvaart (die vanaf de jaren zestig van de twintigste

eeuw aanleiding gaf tot ingrijpende sociaal-culturele

veranderingsprocessen of een omschrijving daarvan) leidde ertoe dat

veel van deze jongeren eigen grammofoonplaten konden kopen (zoals

de single van de Beatles) 1