Klinische les 6, leerjaar 3, mbo-verpleegkundige, oncologie

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Oncologie

Feit of Fabel??

• Huidkanker is de meest voorkomende soort kanker
• Een tumor betekent kanker
• Ongeveer 1 op de 5 mensen krijgt kanker in zijn of haar leven
• Röntgenstraling kan kanker veroorzaken

Tumor

1. Benigne = goedaardig
2. Maligne = kwaadaardig (carcinoom/sacroom)

Benigne

• cellen tumor lijken op weefsel waaruit het is ontstaan
• langzame groei
• houden zich aan anatomische grenzen
• meestal gemakkelijk te verwijderen
• zaaien niet uit

Maligne

• cellen tumor lijken niet meer op weefsel waaruit het is ontstaan
• groeien vaak snel
• houden zich niet aan anatomische grenzen
• moeilijker te verwijderen door onzichtbare uitlopers
• zaaien vaak uit

Oorzaken

• erfelijkheid
• leefstijl: roken/alcohol/voeding/bewegen
• chemische stoffen (asbest/cytostatica)
• milieuverontreiniging
• Straling
• chronische ontstekingen

Wat zijn de meest voorkomende plaatsen van kanker?

• huid
• spijsverteringsstelsel
• luchtwegen
• geslachtsorganen
• beenmerg

al het weefsel met veel celdeling

Onderzoeken

• anamnese/lichamelijk onderzoek
• bloedonderzoek
• radiologische onderzoek (röntgen/ct/mri/echo)
• nuclaire onderzoek (PETscan/botscan)
• biopt afnemen (PA-diagnose)

Negen signalen van kanker

1. gewichtsverlies, vermoeidheid, slecht uit zien
2. veranderingen bij plassen
3. verandering ontlasting
4. verdikking/knobbel in lichaam
5. blijvende heesheid of hoest, bloed ophoesten
6. slikklachten
7. moedervlekken en huidplekjes die veranderen
8. een plekje dat schilfert of bobbeltje op de huid
9. vrouw > ongewoon bloedverlies/afscheiding, man> pijn of verandering zaadballen 

TNM systeem

T = Tumor (T1-T4)

N = aan lymfekliermetastasen (N0- N2)

M = metastasen op afstand (M0- M1) 

Dit geeft het stadium van de ziekte aan.

Metastasen

Verspreiding via:

- lymfebanen (lymfogene metastasen)

- bloedvaten (hematogene metastasen)

- uitzaaien naar vrije buikholte of pleuraholte

Behandeling

• Curatief = genezend
• Palliatief = verlichtend
• adjuvant = aanvullend op curatief (bestraling na operatie)
  

Meest voorkomende behandeling

• Operatie
• Chemotherapie (met cytostatica)
• Radiotherapie (bestraling) in of uitwendig

Chemotherapie

Behandeling van kanker met cytostatica

Cytostatica zijn celdodende medicijnen

Bijwerkingen chemotherapie

• problemen spijsvertering: misselijkheid/braken/diarree/obstipatie/stomatitis
• dun of uitvallend haar
• vermoeidheid
• beenmergsupressie (tekort bloedcellen en bloedplaatjes)
• invloed op vruchtbaarheid
• huidveranderingen

Hoofdhuidkoeler tijdens de chemotherapie

Verpleegkundige aandachtspunten

• Pijnbestrijding
• ondersteuning bij voeding
• zorg voor en na behandelingen
• ondersteunen bij gevolgen van de behandelingen zoals:

kleine porties eten/pruik/zachte tandeborstel/prothese

• Bescherming bij uitscheidingsproducten 
• Psychische en sociale ondersteuning

Palliatieve sedatie

Opzettelijk verlagen van het bewustzijn vanwege symptomen die niet onder controle te krijgen zijn in de laatste levensfase

Voorwaarden palliatieve sedatie

• levensverwachting minder dan 1 a 2 weken
• andere mogelijkheden tot verzachting van het lijden zijn uitgesloten
• wens client en naasten
• arts neemt op medische gronden het besluit en legt dit vast in dossier