3.5 Extraheren en adsorberen

• Scheikunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

3.5 Extraheren en adsorberen

Leerdoelen

Wat behandelen we vandaag?

• Je kunt voorbeelden geven van huishoudelijke toepassingen van extractie.
• Je kunt benoemen op welke stofeigenschap extraheren is gebaseerd.
• Je kunt beschrijven hoe je een stof ergens uit kunt winnen door middel van verschillende scheidingsmethoden.
• Je kunt de werking van adsorptiemiddelen beschrijven.

               Stoffen scheiden

Extraheren

Scheidingsmethode op basis van oplosbaarheid.

Bij extraheren voeg je een extractiemiddel toe (vloeistof) aan het mengsel.

Mengsel kan bestaan uit zowel vaste stoffen als vloeistoffen.

Extraheren

1 stof lost op in het extractiemiddel, het andere niet!

Residu = stof die niet in het extractiemiddel gaat.

Extract = stof die wel in het extractiemiddel gaat.

Voorbeelden extraheren

Het zetten van thee:

• Theezakje, mengsel van geurstoffen, kleurstoffen, smaakstoffen en vaste stoffen.
  
• In warm water (extractiemiddel) worden de geur, kleur en smaakstoffen geëxtraheerd uit het theezakje.
  

Zout en zand:

• Zout lost op in water, zand niet.
  
• Voeg water toe (extractiemiddel), zout wordt gescheiden van het zand.

Adsorberen

• Scheiden van kleine opgeloste stoffen uit oplosmiddel
• Scheiden op basis van hechting
• Voorbeeld: kleurstof uit wijn

Adsorberen of absorberen?

Verschil adsorptie en absorptie:

• Bij absorptie wordt een lege ruimte binnen een stof opgevuld met een andere stof: zichtbaar
  
• Bv. Spons die water opneemt
  
  
• Bij adsorptie hecht een stof zich op moleculair niveau aan een adsorptiemiddel:
  
• Niet zichtbaar met het oog

Adsorberen

Actieve kool/Norit:

• ruw oppervlak
  
• houdt stoffen vast
  
• kleur, geur, smaakstoffen en gevaarlijke gassen
  
  

Adsorberen: stoffen hechten aan ruw oppervlak van adsorptiemiddel

Gebaseerd op verschil in aanhechtingsvermogen

Actieve koolstof
(Norit)

• Een speciale stof die gebruikt wordt om onzuiverheden op te vangen.
  
• Norit wordt gebruikt om zuiver drinkwater te maken.
  
  
• Norit bevat poriën.
  
• Deeltjes kunnen vast komen te zitten in die poriën.

oplosbaarheid

geeft aan hoe goed een stof kan oplossen in een oplosmiddel

Giftige stoffen, kleurstof