Woordvolgorde

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 1

Lesdoelen

Na de les 

- ken je de woordvolgorde van een Nederlandse hoofdzin.

- weet je dat de volgorde van het onderwerp en 

 werkwoord in een zin soms  wisselen.

- kan je de verschillende tijden van een werkwoord          herkennen.

Wat is een werkwoord?

De woordvolgorde

• Meneer Johan fietst elke dag naar school.
  
• Elke dag fietst meneer Johan naar school.
  
• Fietst meneer Johan elke dag naar school?
  
• Wanneer fietst meneer Johan naar school?
  
• Meneer Johan wil elke dag naar school fietsen.
  

Wat is een hoofdzin?

• Een hoofdzin is een zin waarin de persoonsvorm en het onderwerp naast elkaar staan
•  (en niet gescheiden kunnen worden)
• Onderwerp: wie of wat iets doet: Hij loopt.
• Persoonsvorm: wat doet het onderwerp? Hij loopt.
• Even oefenen:

Persoonsvorm en onderwerp

De persoonsvorm en het onderwerp horen bij elkaar.

Als het onderwerp enkelvoud is, is de persoonsvorm ook enkelvoud.

Als het onderwerp meervoud is, is de persoonsvorm ook meervoud.

De jongen leest (een boek). 

 Lezen de meisjes (een boek)?

Hij slaapt (de hele dag).

Jullie slapen (de hele dag).

De auto rijdt (hard).

Luisteren de leerlingen (naar de docent)?

Welke persoonsvormen en onderwerpen horen bij elkaar?

Een stukje uit een tekst van Nieuwsbegrip:

Freerunnen is een leuke sport. Je doet het vooral op straat. Je springt over tafels, stoelen en banken. Veel kinderen vinden freerunnen leuk. Ik vind het gevaarlijk. Maar wat vinden jullie?

1. Standaardzin

onderwerp  -  werkwoord  -  rest

• Meneer Johan fietst elke dag naar school
• V1d leert Nederlands op het Nt2 Mundium College
• De leerlingen maken het huiswerk

2. Inversie 

Als je iets wil benadrukken, of iets belangrijk wil maken.

tijd of plaats  -   werkwoord  -  onderwerp  -  rest

• Elke dag fietst meneer Johan naar school
• Op het Nt2 Mundium College leert V1d Nederlands 

3. Vraagzin met werkwoord 

Bij een vraagzin die begint met een werkwoord: ook inversie. 

werkwoord  -  onderwerp  -  rest

• De cursisten van V1d zijn slim.
• Zijn de cursisten van V1d slim?

4. Vraagzin met vraagwoord 

Bij een vraagzin die begint met een vraagwoord 

vraagwoord  -  werkwoord  -  onderwerp  -  rest

• Wanneer fietst meneer Johan naar school?
• Waar woont jouw vriend?
• Wat eten we vanavond?

5. Zinnen met twee werkwoorden

Bij een zin met twee werkwoorden, komt het tweede werkwoord aan het einde van de zin. 

• Ik wil morgen een nieuwe telefoon kopen.
• Vorige week heb ik spaghetti gekookt.

Maak zoveel mogelijk zinnen met deze woorden: volgende week - ik/wij - vrij - wil/willen - heb/hebben - misschien
Begin steeds met een ander woord!!!

tijd  -  manier  -  plaats (TeMPo)

1. tijd          2. manier          3. plaats

• Ik ga op zaterdag op de fiets naar de supermarkt.
• Op zaterdag ga ik op de fiets naar de supermarkt.
• Op zaterdag moet ik op de fiets naar de supermarkt gaan.

Dus...

Het werkwoord staat altijd op de tweede plaats in een zin, 

behalve in een vraagzin die begint met een werkwoord.

Schrijf een standaardzin

Schrijf een zin met inversie (begin met tijd of plaats)

Schrijf een vraagzin

Schrijf een vraagzin die begint met een vraagwoord (wie, wat, waar, .....)

Schrijf een zin met twee werkwoorden

Werkwoordstijden

Vandaag leer je deze werkwoordstijden:

de ott: de onvoltooid tegenwoordige tijd

de ovt: de onvoltooid verleden tijd

de vtt: de voltooid tegenwoordige tijd

de vvt: de voltooid verleden tijd

Voorbeelden tijden

> onvoltooid tegenwoordig tijd (ott): Ik maak een oefening.

> onvoltooid verleden tijd (ovt): Ik maakte een oefening.

> voltooid tegenwoordig tijd (vtt): Ik heb een oefening gemaakt.

> voltooid verleden tijd (vvt): Ik had een oefening gemaakt.

Benoem de werkwoordstijd.

Ik volg de les.

1. ott
2. vtt
3. ovt
4. vvt

Benoem de werkwoordstijd.

De vogel at uit mijn hand.

1. ott
2. vtt
3. ovt
4. vvt

Benoem de werkwoordstijd.
Heb je je huiswerk al afgemaakt?

1. ott
2. ovt
3. vtt
4. vvt

Benoem de werkwoordstijd.

Ik had spinazie gegeten.

1. ott
2. vtt
3. ovt
4. vvt

Benoem de werkwoordstijd.
Ik heb gitaar gespeeld.

1. ott
2. ovt
3. vtt
4. vvt

Ken je de woordvolgorde in een Nederlandse zin?

1. Ja. Ik begrijp alles.
2. Ja, maar ik moet wel nog wat meer oefenen.
3. Nee. Ik moet nog meer uitleg krijgen.
4. Nee. Ik heb niet veel van deze les begrepen.

Noem minstens twee dingen die je hebt geleerd in deze les.

Noem een verbeterpunt voor deze les.

Welke zin is goed?

1. Morgen ik ga zwemmen.
2. Morgen zwemmen ga ik.
3. Morgen ga ik zwemmen.

Welke zin is goed?

1. Waarom jij maakt geen huiswerk?
2. Waarom maak jij geen huiswerk?
3. Waarom geen huiswerk maak jij?

Welke zin is goed?

1. Woon jij in Roermond?
2. Jij woont in Roermond?
3. In Roermond woon jij?

Welke zin is goed?

1. Waar jouw vriend woont?
2. Waarom help je mij niet?
3. Wanneer jij komt logeren?

Welke zin is goed?

1. De voetballer moet morgen een wedstrijd spelen.
2. Mijn buurman gaat verhuizen morgen.
3. Hij heeft gekocht een mooie auto.