Hoofdstuk 2 - ontwikkelingsfase kleuter en schoolkind

• Zorg en Welzijn
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 2

Ontwikkelingsfase 

kleuter

schoolkind 

Ontwikkelingsgebieden 

Ontwikkelingsgebied	Betekenis
Lichamelijk/motorisch	Ontwikkeling van het lichaam en het bewegen
Cognitief	Ontwikkeling van het denken, waarnemen, het geheugen, de spraak en de taal
Sociaal - emotioneel	Omgang met anderen, emotionele ontwikkeling. (emoties & gevoelens)

Ontwikkelingsfasen

De ontwikkelingsfasen zijn:

Baby                            0      -      2  jaar

Peuter                         2      -      4  jaar

Kleuter                        4      -      6  jaar

Schoolkind               6       -    12  jaar

Tiener                         12      -   17  jaar

Jongvolwassene  18      -   22  jaar

Doelstellingen

Aan het eind van dit hoofdstuk:

• ken je de lichamelijke ontwikkeling van de kleuter en het schoolkind 

• ken je de cognitieve ontwikkeling van de kleuter en het schoolkind

• ken je de sociaal-emotionele ontwikkeling van de kleuter en het schoolkind

Kleuter (4-6 jaar)

Kleuters kunnen niet lang zitten en bewegen veel.

Motorische (lichamelijke)  ontwikkeling

• Fijne motoriek ontwikkelt
• Ontstaan van handvoorkeur

(90% rechts, 6% links, 4% geen)

• Enorme beweegdrang

Lichamelijke kenmerken van een kleuter:

- kleuters worden magerder omdat ze sneller in lengte groeien dan in gewicht.

- de spieren van het kind worden steviger.

Geestelijke ontwikkeling:

Taal: Je kan de kleuter nu goed begrijpen

 want hij kan goed praten.

Kennis: De kleuter kan al beter dingen onthouden.

Zij hebben veel fantasie.

Angst neemt toe

Cognitieve (geestelijke) ontwikkeling

Schoolrijpheid (vanaf 4jr moeten kleuters naar school)

• Zindelijk zijn
• Kunnen aanpassen aan andere kinderen (samenwerken)
• Zich redelijk kunnen concentreren
• Enige tijd zonder ouders kunnen
• Door middel van taal kunnen communiceren

Cognitieve ontwikkeling

Taalontwikkeling

• Differentiatiefase (net als peuter)
• Basisregels zijn bekend, oefening nodig!
• Omgeving heeft een grote invloed op de ontwikkeling

• Jokken <-> Liegen

Jokken: iets vertellen om je onmogelijke wens te vervullen

(Aan de voordeur vertellen dat je moeder niet thuis is terwijl ze dat wel is, omdat de kleuter niet wilt dat moeder weg gaat)

Liegen: opzettelijk niet de waarheid spreken.

Voor het eerst naar school

Reacties bij kleuters

• zeer grote verandering en aanpassing voor het kind
• weg van de veiligheid van de ouders en van thuis
•  typisch bij de start van school: huilbuien of woedeaanvallen en extreem moe zijn na school

Problemen op school

• weigeren om de klas binnen te gaan
• plotse buikpijn
• blijven huilen als ze naar school moeten 

Mogelijke redenen waarom het kind niet naar school wil

• het kind is bang van de leerkracht
• er is pestgedrag van andere kinderen
• het kind mist mama en papa 

Hoe omgaan met verdrietige kleuter:

• blijf positief
• moedig het kind aan
• ga in contact met het kind en de leerkracht 

Sociaal-emotionele

ontwikkeling

• Samen spelen samen delen
• Sterke identificatie
• Verwerking van angst en emotie in fantasiespel
• Begin van intern geweten
• Ontwikkeling eigen identiteit
• Ontwikkeling seksualiteit

Sociaal-emotionele ontwikkeling

• Niet alleen imiteren maar ook identificeren

       - Niet nadoen, maar helemaal willen zijn!

• Fantasiespel: rollenspellen ("vader/moedertje", "doktertje")

       - Leren van sociale regels en omgangsnormen

• Gewetensontwikkeling

       - Kleuters krijgen door wat goed/fout is en krijgen schuld

Sociaal-affectieve ontwikkeling

• Eigen identiteit

       - Zelfbeeld vooral gevormd door wat ouders/docenten over ze zeggen                  (later krijgt ook mening van andere kinderen rol)

       - TOV van een peuter is een kleuter meer prestatiegericht, resultaten                       krijgen meer waarde

• Ontwikkeling seksualiteit

        - Ontdekt eigen geslacht en geslacht van anderen

        - Kleuters worden geïnteresseerd in geslacht van anderen 

Het schoolkind (6 - 12 jaar)

Lichamelijke ontwikkeling:

Grove motoriek verbetering spiercoördinatie. (touwtje springen)

Fijne motoriek steeds beter bv tekeningen steeds gedetailleerder.

Het schoolkind is gericht op details.

Eind lagere school onder invloed van hormonen meer lichamelijke veranderingen zoals borsten en okselhaar.

Geestelijke ontwikkeling

Taal: Leren lezen en schrijven

Kennis: Kan onderscheid maken tussen werkelijkheid en fantasie

Seksualiteit: Tot het 10e jaar spelen seksuele gevoelens nog geen belangrijke rol.

Sociale ontwikkeling:

Gedrag: Een schoolkind is gericht op weten en kunnen.

Willen graag bij een groep horen

Kan zich steeds beter inleven in anderen.

Vergelijken met andere

Eigenwaarde /zelfrespect (waarderen eigen ik, waar ben ik goed in , waarin minder)

www.npostart.nl

Luier verschonen

1.Opdrachten blz.161 t/m 165 

2.Kwartet afmaken + spelen

3.Praktijk luier verschonen blz.93

4. Laatste uur = het geheime leven van 4 jarige

Verschillende soorten luiers 

- wegwerpluiers

-wasbare luiers

-zwemluiers 

-luierbroekjes 

www.npostart.nl