1.4 In de tijd van pruiken en revoluties

In de tijd van pruiken en revoluties
1 / 33
volgende
Slide 1: Tekstslide
GeschiedenisMiddelbare schoolhavoLeerjaar 4

In deze les zitten 33 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 2 videos.

time-iconLesduur is: 45 min

Onderdelen in deze les

In de tijd van pruiken en revoluties

Slide 1 - Tekstslide

Wat gaan we doen vandaag?

  • Introductie
  • Leerdoelen
  • Uitleg 1.4
  • Gezamenlijke controlevragen
  • Afsluiting

Slide 2 - Tekstslide

Leerdoelen
Aan het eind van deze les kan je:

  • uitleggen welke ideeën bestonden over de relatie tussen staat en burgers. 

  • uitleggen hoe vrijheidsrechten en politieke rechten werden ontwikkeld in de 18e eeuw. 


    Slide 3 - Tekstslide

    Slide 4 - Tekstslide

    Maar eerst: introductievideo
    Let op! Er komen belangrijke verlichte denkers aan bod, deze worden na de video herhaald. 

    Slide 5 - Tekstslide

    Slide 6 - Video

    Slide 7 - Tekstslide

    KORTOM:
    Het nieuwe denken ging eerst alleen over de natuur en de wereld. Totdat wetenschappers dit nieuwe denken gingen toepassen op de mens en maatschappij: 

    • Hoezo is een koning aangewezen door God en mag hij als een God regeren?
    • Wie mag het land besturen en hoe moet dat eerlijk gebeuren?
    • Hoezo mag een koning zo maar meer belasting gaan vragen? 

    Slide 8 - Tekstslide

    Godsdienstvrijheid en tolerantie.
    Scheiding kerk en staat.

    Slide 9 - Tekstslide

    Montesquieu (1689-1755)

    • Stelde dat te veel macht in handen van één persoon/groep leidt tot corruptie, onderdrukking of machtsmisbruik.


    • De trias politica


    Slide 10 - Tekstslide

    Montesquieu: Trias Politica

    Slide 11 - Tekstslide

    Rousseau (1712 - 1778)
    • De mens is van nature goed
    • Beschaving heeft gezorgd voor ongelijkheid
    • Gelijke rechten voor iedereen
    • Volksvergadering legt wil volk vast

    Slide 12 - Tekstslide






    Lodewijk XIV, wat voor vorst?

    Slide 13 - Tekstslide

    John Locke (1632 - 1704)
    Iemand die veel kritiek had op het absolutisme was John Locke 

    De overheid moet zich aan de wetten houden.

    Burgers regering afzetten indien onbekwaam.
    Bij wie gebeurde dat?

    Slide 14 - Tekstslide

    Adam Smith (1723-1790)

    • Mensen streven altijd eigen voordeel na
    • Vrije economie
    • Tegen mercantilisme
    • Wet van vraag en aanbod zorgt als onzichtbare hand voor zo groot mogelijke voorspoed

    Slide 15 - Tekstslide

    Let op! Tussentijdse sleepvraag

    Slide 16 - Tekstslide

    John Locke
    Adam Smith
    Montesquieu
    Voltaire
    Trias politica
    Vrije markt (vraag en aanbod)
    Godsdienstvrijheid
    Burgers mogen een regering afzetten
    God als horlogemaker
    Engelsman
    Voorkomen van machtsmisbruik
    Fransman

    Slide 17 - Sleepvraag

    Slide 18 - Tekstslide

    Vrijheden in de 18e eeuw
    Dus: onder invloed van de Verlichting ontstonden allerlei nieuwe ideeën over rechten, plichten en vrijheden. 
    - godsdienstvrijheid
    - scheiding kerk & staat
    - volkssoevereiniteit
    - trias politica

    In Nederland richtten verlichte burgers allerlei genootschappen en tijdschriften op waarin werd gesproken over vrijheden.

    Slide 19 - Tekstslide

    De patriotten
    Joan Derk van der Capellen tot den Pol 

    'Aan het volk van Nederland'

    Het volk moet zijn eigen heersers kiezen, want ‘de burgers zijn de ware eigenaren van het land. Zij kunnen zeggen hoe zij het willen hebben, hoe en door wie zij geregeerd willen worden’, aldus Van der Capellen.

    Slide 20 - Tekstslide

    Veel grote denkers
    • Beïnvloeden Nederland. Patriotten nemen ideeën over: volk zijn de eigenaren van het land
    • 1786: Democratische Revolutie: poging tot machtsovername
    • 1787: Patriottenopstand neergeslagen
    • Koning Pruisen herstelt ancien régime in Republiek
    • Patriotten naar Frankrijk

    Slide 21 - Tekstslide

    Twee revoluties:
    Bataafse Revolutie (1786/87 Patriottenopstand en 1795 Revolutie)


    Franse Revolutie (1789-1799): grondwet + verklaring van de rechten van de mensen en de burger

    Slide 22 - Tekstslide

    Franse Revolutie
    • Einde absolute monarchie
    • Verklaring van Rechten van Mens en Burger:
    • Artikel 1: Alle mensen vrij en gelijk geboren (Locke)
    • Artikel 2: Recht op vrijheid, bezit, veiligheid en verzet tegen onderdrukking (Locke)
    • Artikel 3: Soevereiniteit is van volk
    • Artikel 6: Wet is uitdrukking van algemene wil (Rousseau)
    • Artikel 7/8/9: Principes van rechtstaat. Gevangen wanneer wet overtreden, onschuldig tot schuld bewezen

    Slide 23 - Tekstslide

    1795
    • Patriotten naar Nederland met Franse leger → Bataafse Republiek 
    • Nederlandse Verklaring van de Rechten van de Mens en de Burger
    • Eerste grondwet, mét vrijheid van godsdienst. Eenheidsstaat: einde gewesten
    • 1805: Napoleon eindigt democratische grondwet. 

    Slide 24 - Tekstslide

    Dus, wat verandert er?

    • Vrijheid van godsdienst wordt vastgelegd (vrijheidsrecht).
    • Rechten worden vastgelegd in Staatsregeling Bataafschen Volks 
    • Burgers mochten leden van het parlement kiezen (politiek)
    • Eenheidsstaat (centralisatie): einde zelfstandige rechten en vrijheden van steden en gewesten. 
    • MAAR, 1805: Napoleon eindigt democratische grondwet. 

    Slide 25 - Tekstslide

    Leerdoelen
    Aan het eind van deze les kan je:

    • uitleggen welke ideeën bestonden over de relatie tussen staat en burgers. 

    • uitleggen hoe vrijheidsrechten en politieke rechten werden ontwikkeld in de 18e eeuw. 


      Slide 26 - Tekstslide

      Let op! 4 herhalingsvragen
      Ter afsluiting en controle van de leerdoelen

      Slide 27 - Tekstslide

      Lees de bron:

      Welke bewering over de bron is niet juist?
      A
      Spinoza vond dat iedereen mocht zeggen wat hij wil.
      B
      Spinoza was een immigrant.
      C
      Spinoza was voor gewetensvrijheid.
      D
      Spinoza´s vrijheid werd eerst beperkt door de regels van de een Joodse geloofsgroep.

      Slide 28 - Quizvraag

      Welke kritiek had Locke op het absolutisme?

      Slide 29 - Open vraag

      Wat is het verband tussen de Franse Revolutie en de Bataafse Revolutie in 1795?

      Slide 30 - Open vraag

      Geef in maximaal 4 zinnen aan, hoe de rechten en vrijheden van burgers veranderden vanaf de Middeleeuwen tot en met de Verlichting

      Slide 31 - Open vraag

      Leerdoelen
      Aan het eind van deze les kan je:

      • uitleggen welke ideeën bestonden over de relatie tussen staat en burgers. 

      • uitleggen hoe vrijheidsrechten en politieke rechten werden ontwikkeld in de 18e eeuw. 


        Slide 32 - Tekstslide

        Slide 33 - Video