Vwo 4 Nectar 5.2

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Paragraaf 5.2

Deze periode (TW3)

• Hoofdstuk 5: Erfelijkheid 
• Hoofdstuk 6: Soorten en populaties 

Deze periode (TW3)

Deze periode (TW3)

Herhaling 5.1 - stap 1

Beantwoordt de volgende vragen in je schrift:

• Noem twee voorbeelden van een factor die invloed heeft op het tot stand komen van het fenotype. 
• Beschrijf hoe variaties in genotype ontstaan.

Herhaling 5.1 - stap 2

Je bespreekt nu jouw antwoorden met die van jouw buur.

Welke aanvullingen heb je voor elkaar?

Welke vraag kunnen jullie ook samen nog niet goed genoeg beantwoorden?

Waar zit er nog een kennisgat? 

Welke stelling is juist?

1. Fenotype = genotype + milieu
2. Milieu = genotype + fenotype
3. Genotype = fenotype + milieu

Bij een twee-eiige tweeling is:

1. Het genotype en fenotype hetzelfde
2. Alleen fenotype hetzelfde
3. Genotype en fenotype verschillend
4. Alleen fenotype verschillend

Bij een één-eiige tweeling is:

1. Het genotype en fenotype hetzelfde
2. Alleen fenotype hetzelfde
3. Genotype en fenotype verschillend
4. Alleen fenotype verschillend

Heeft een vlinder hetzelfde fenotype als de rups waaruit hij is ontstaan? En hetzelfde genotype?

1. alleen hetzelfde fenotype
2. alleen hetzelfde genotype
3. zowel hetzelfde fenotype als hetzelfde genotype

Mathilde laat haar haren blonderen bij de kapper. Verandert hierdoor haar genotype?
En haar fenotype?

1. genotype wel fenotype niet
2. genotype niet fenotype wel
3. genotype niet fenotype niet
4. genotype wel fenotype wel

Leerdoelen 5.1

Leerdoelen 5.2

Gen vs allel

Karyogram

BiNaS 70B

SRY gen op het Y chromosoom

Genoom mutatie

Chromosoom mutatie

Deletie: stuk chromosoom (dus genen) missen

Duplicatie: stuk chromosoom (dus genen) dubbel

Inversie: stuk chromosoom (dus genen) omgekeerd

Insertie: stuk chromosoom (dus genen) naar ander chromosoom

Translocatie: uitwisseling van stukken chromosoom (dus genen) 

Chromosoom mutatie

Crossing over

Crossing over

Puntmutaties

Puntmutaties

Puntmutatie: sikkelcelanemie

Recombinatie

De mens:

• 46 chromosomen
  
• 23 chromosomenparen
  

223 combinatiemogelijkheden voor haplotype gameet

Met crossing-over erbij nog meer!

Wat is een mutatie?

1. verandering in de fenotype
2. ontstaan van een organisme
3. verandering in de genotype
4. ontstaan van DNA

Wat heeft meer invloed? Een mutatie in een geslachtscel of een mutatie in een lichaamscel?

1. Geslachtscel
2. Lichaamscel
3. Beide evenveel
4. Geen van beiden

Hoe noemen we de mutatie waarin een geslachtscel een chromosoom teveel krijgt?

1. puntmutatie
2. translocatie
3. genoommutatie
4. recombinatie

Een man heeft een mutatie op zijn Y-chromosoom. Kan hij deze mutatie doorgeven aan zijn zoon? En aan zijn dochter?

1. alleen zijn zoon
2. alleen zijn dochter
3. zowel zijn zoom als dochter

Wat is een translocatie?

1. Een mutatie in de DNA-sequentie
2. Het verplaatsen van een stukje chromosoom naar een ander chromosoom
3. Een afwijking in de eiwitsynthese
4. Een duplicatie van een gen

Wat is JUIST over crossing-over?

1. Vindt plaats tijdens mitose
2. Vindt plaats tijdens meiose 1
3. Vindt plaats tijdens meiose 2
4. Vindt plaats tijdens de interfase

Wat wordt bedoeld met een "trisomie"?

1. Een mutatie in een gen
2. Een afwijking in DNA-structuur
3. Een extra exemplaar van een chromosoom
4. Een verlies van chromosomen

In afbeelding 5 zijn de chromosomen afgebeeld van een man. Met een rode pijl is
een chromosoom aangegeven waarin een mutatie is opgetreden. De mutatie zit in
alle cellen van de man. Deze man krijgt een kind.

Hoe groot is de kans dat hij deze mutatie doorgeeft aan zijn kind?

1. 0%
2. 25%
3. 50%
4. 100%

Crossing-over tussen homologe chromosomen vindt plaats als de chromosomen tegenover elkaar in het midden van de cel liggen, dat is in ...

1. de metafase van meiose 1
2. de metafase van meiose 2
3. de anafase van meiose 1
4. de anafase van de meiose 2

Leerdoelen 5.2

• Lezen 5.3 (5 min!)
• Maken 5.2: opdracht 11, 14, 17, 19, 20, 22 

Aan het werk