BS 1 Organismen en hun omgeving

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Basisstof 1

Organismen en hun omgeving

Doelen BS 1

* Je kunt de invloeden op organismen opdelen in biotische en abiotische factoren

* Je kunt de niveaus van ecologie beschrijven

* Je kunt in een ecosysteem een voedselketen beschrijven

* Je kunt uitleggen wat een piramide van biomassa is

* Je kunt de accumulatie van gifstoffen verklaren

Ecologie

Het gebied binnen de biologie dat de relaties tussen organismen onderling en hun omgeving (milieu) onderzoekt.

                       Milieu                                            Organisme

Invloed milieu op organisme

Biotische factoren:

invloed afkomstig uit de levende natuur

 

Abiotische factoren:

invloed afkomstig uit de levenloze natuur

Wat is een biotische factor?

1. Alle levenloze natuur (de zon, water, etc.)
2. Alle levende natuur (de zon, water, etc.)
3. Alle levenloze natuur (voedsel, soortgenoten)
4. Alle levende natuur (voedsel, soortgenoten)

Ecologie

Je kunt binnen de ecologie kijken naar verschillende biologische niveaus:

• Individu (één levend wezen)
• Populatie (groep organismen van dezelfde soort in een gebied)
• Levensgemeenschap (alle populaties in een gebied)
• Ecosysteem (waar alle biotische en abiotische factoren een eenheid vormen)
• Biosfeer (aarde met water/bodem/dampkring)

Onderzoek naar de invloed van de temperatuur op de konijnen op Vlieland

1. Individu
2. Populatie
3. Ecosysteem
4. Levensgemeenschap

Onderzoek naar de invloed een virus op een konijn

1. Individu
2. Populatie
3. Ecosysteem
4. Levensgemeenschap

Onderzoek naar de invloed van schimmels in de grond op de bomen in een bos

1. Individu
2. Populatie
3. Ecosysteem
4. Levensgemeenschap

Voedselketen

• Elke voedselketen start met een plant.
• Elke soort vormt een schakel.
• De pijl gaat altijd naar het organisme van de volgende schakel.

Voedselweb

Binnen een ecosysteem is er nooit maar één voedselketen, alle voedselketens samen vormen een voedselweb.

Vul in het schema van het voedselweb de volgende organismen op de juiste plaats in (zie afbeelding). 

bladluis 

buizerd 

konijn 

lieveheersbeestje 

merel 

planten 

Piramide 

van biomassa

Biomassa = de hoeveelheid energierijke stoffen (alles behalve water) in een organisme.

Voor elke schakel van een voedselketen kan in kaart gebracht worden wat de biomassa is. 

De biomassa van planten is veel groter dan van het organisme aan het eind van de voedselketen

Piramide van aantallen

De piramide van biomassa is altijd een piramide; er gaat biomassa verloren als je naar de volgende schakel gaat.

Bij de piramide van aantallen hoeft dat niet zo te zijn.

Accumulatie

Als onderin een voedselketen een gifstof wordt opgenomen (door gifstoffen in de bodem of bestrijdingsmiddelen), dan heeft dit gevolgen voor de hele voedselketen. 

De stoffen zijn niet door een plant/ dier af te breken.

Accumulatie

Hoger in de voedselketen blijft de hoeveelheid gifstoffen gelijk maar de hoeveelheid biomassa neemt af.

Anna zegt: accumulatie wordt veroorzaakt door het feit dat de gifstoffen niet worden afgebroken.
Teun zegt: accumulatie wordt veroorzaakt door het feit dat in een voedselketen altijd biomassa verloren gaat.
Wie heeft gelijk?

1. Geen van beide
2. Anna
3. Teun
4. Beide

Doelen BS 1

* Je kunt de invloeden op organismen opdelen in biotische en abiotische factoren

* Je kunt de niveaus van ecologie beschrijven

* Je kunt in een ecosysteem een voedselketen beschrijven

* Je kunt uitleggen wat een piramide van biomassa is

* Je kunt de accumulatie van gifstoffen verklaren