Palliatieve zorg

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Palliatieve zorg

Palliatieve Zorg

Opdracht 1

• Waar denk jij aan bij palliatieve zorg?

• Aan welke doelgroep zorgvragers denk je bij palliatieve zorg?

• Heb je wel eens te maken gehad met een zorgvrager die palliatieve zorg nodig heeft gehad?

• Wat lijkt jou moeilijk als het gaat om de verpleegkundige zorg en begeleiding bij een zorgvrager in de palliatieve fase?

Wat is palliatieve zorg?

Definitie WHO:

‘Palliatieve zorg is een benadering die de kwaliteit van leven verbetert van patiënten en hun naasten die te maken hebben met een levensbedreigende aandoening, door het voorkomen en verlichten van lijden door middel van vroegtijdige signalering en zorgvuldige beoordeling en behandeling van pijn en andere symptomen van lichamelijke, psychosociale en spirituele aard.’

Palliatieve terminale zorg

Stadia van palliatieve terminale zorg:

1. Ziektegerichte palliatie
2. Symptoomgerichte palliatie
3. Palliatie in de stervensfase
4. Nazorg

1. ziektegerichte palliatie: ziekte wordt nog behandeld zonder dat genezing mogelijk is

2. Symptoomgerichte palliatie: verlichten en onder controle houden van symptomen

3. Stervensfase: kwaliteit van sterven

4. Nazorg voor naasten

DA en huisarts zorgen ervoor dat een patiënt gemarkeerd wordt als zijnde palliatief/terminaal. Bij triage kan er dan gelijk worden verwezen naar betreffende arts

Palliatief en terminaal. Is er een verschil? Zo ja, wat is het verschil?
Zo nee, leg eens uit.

Opdracht 2. 

Verdiep je in de verschillen plekken waar iemand zijn laatste levensfase in kan gaan en gaat komen te sterven. Wat zijn volgens jullie de voor- en nadelen van al die verschillende plekken?

Zoek uit wat een palliatief zorgnetwerk inhoudt. Welke disciplines zijn betrokken in de palliatieve fase en wat kunnen zij betekenen?

Palliatie (Voor het overlijden)

• Ziektegerichte palliatie = de ziekte wordt behandeld zonder dat genezing mogelijk is
  
• Symptoomgerichte palliatie = De focus ligt op het verlichten en onder controle houden van de symptomen
  
  

Doelen:

1. Verlichting en controle
2. Kwaliteit van leven
3. Voorkomen klachten verergeren
4. Beslissingen

Palliatie (stervensfase)

Terminale zorg
Doelen:

• Kwaliteit van sterven
• Fase duurt een aantal dagen 
• Symptoommanagement
• Waardig sterven

Opdracht 3: 

Lichamelijk –

Psychisch –

Sociaal –

Spiritueel –

Opdracht: Welke vragen, ondersteuning, wensen en behoeften zou een cliënt (met COPD) in de laatste levensfase kunnen hebben? En hoe kan jij als verpleegkundige hier in ondersteunen?

Verdeel in 4 groepen. Zoek uit wat er verwacht kan worden, wat is belangrijk?

Vier dimensies van palliatieve zorg

Veelvoorkomende symptomen

• Delier
  
• Dyspnoe
  
• Hoesten
  
• Gewichtsverlies en gebrek aan eetlust
  
• Klachten van de mond
  
• Misselijkheid en braken
  
• Obstipatie
  
• Pijn
  
• Uitdroging
  
• Vermoeidheid

Belangrijk binnen de palliatieve fase

Wat is belangrijk om besproken te hebben in de palliatieve fase?

• individuele levensdoelen en doelen van zorg;
• levensbeschouwing en culturele achtergrond;
• mogelijkheden van palliatieve zorg;
• (niet)-behandelafspraken;
• ziekenhuisopnames / ic-opnames;
• plaats van zorg en sterven;
• crisissituaties (acute verstikking, refractaire symptomen);

Belangrijk binnen de palliatieve fase

Wat is belangrijk om besproken te hebben in de palliatieve fase?

• wilsverklaring;
  
• wettelijke vertegenwoordiging in de situatie van (acute) verslechtering en wilsonbekwaamheid;
  
• levenseindebeslissingen (onder meer vochttoediening, voeding, antibiotica, reanimatie, uitzetten van de ICD shockfunctie, morfine voor symptoomverlichting (zie richtlijn Dyspneu in de palliatieve fase), dialyse, palliatieve sedatie, euthanasie, weefseldonatie, bewust stoppen met eten en drinken);
  
• draaglast en draagkracht naasten en mantelzorgers;
  
• wensen met betrekking tot de uitvaart;
  
• nazorg.

Wat zijn signalen van een naderende dood?

Stervensfase - lichamelijk

Belangrijke signalen van de naderende dood zijn

- niet of nauwelijks meer eten en drinken

- ernstige vermoeidheid en verzwakking leidend tot volledige bedlegerigheid (Karnofsky Performance Status ≤ 30)

- verminderde urineproductie

- snelle, zwakke pols

- koud aanvoelende, soms cyanotische extremiteiten, lijkvlekken

- spitse neus (de huid over neus en jukbeenderen verstrakt)

- verminderd bewustzijn, vaak tot uiteindelijk volledig verlies van bewustzijn enkele uren voor het overlijden

toenemende desoriëntatie, soms gepaard gaand met hallucinaties en terminale onrust (‘terminal restlessness' = terminaal delier)

- hoorbare, reutelende ademhaling

- onregelmatige ademhaling kort voor overlijden (Cheyne-Stokes-ademhaling)

Inzetten Subcutaan Infuuspomp

bij palliatieve sedatie en pijnbestrijding

Continue sedatie versus euthanasie

Palliatief Klinisch Redeneren

1. Breng de problematiek in kaart.

2. Vat de problematiek en het beleid samen.

3. Maak afspraken over de evaluatie van het beleid.

4. Stel het beleid zonodig bij en blijf evalueren. 

Leermodule

In Digibib is de leermodule 'palliatieve zorg' te volgen voor extra verdieping.