les 2 - groep 1/2: Projectie, schaduwspel

• Mediawijsheid, begrijpend kijken, Filmeducatie
• Basisschool
• Groep 1,2

Introductie

Les 2 In deze les ga je met de leerlingen dieper in op projectie. Vandaag onderzoeken jullie schaduw, de rol van het licht, de vorm van de schaduw en beweging.

Instructies

Lesdoelen

• Leerlingen ontdekken en ervaren dat je schaduw kunt laten bewegen.
• Leerlingen zien dat je een schaduw groter en kleiner kunt maken en van vorm kan laten veranderen door de lamp waarmee je de schaduw maakt te bewegen.
• Leerlingen ervaren dat je zelf verhalen kunt maken met een schaduw op de muur.

Opzet/ 70 - 80 minuten

    introductie I 5 - 10 minuten
    film kijken en bespreken I 10 minuten
    schaduwspel I 2x 25 minuten

    afronden I 5 - 10 minuten

Apart lokaal

Nodig

Extra docent

Nodig

Materialen

• 12 fietslampjes (uit het materiaal pakket)
  
• Stevig tekenpapier in kleine stukjes (10 bij 10 cm) (uit het materiaal pakket)
• Satéprikkers (uit het materiaal pakket)
  
• Washi tape (uit het materiaal pakket)
  
• Potloden of stiften (van school)
• 12 scharen (van school)
• Iets waar je de prikkers in kunt prikken of zetten zodat ze blijven staan (dik karton, klei, een leeg flesje, omgekeerd papieren bekertjes waar je een klein gaatje in prikt etc.)
• Kalkpapier (uit het materiaal pakket)
  
• Alternatief: Als er veel licht is in het lokaal, 4 kartonnen dozen(zelf regelen of via school)
  
• 4 lightpads (uit het materiaal pakket)
  

Voorbereiding
Maak voorafgaand aan de les een voorbeeld van een silhouet. Bijvoorbeeld een auto. Teken een auto (ongeveer 8 bij 8 cm) en knip die uit. De uitgeknipte auto plak je op een prikker. Prik de prikker in de standaard (karton, klei of bekertje) zodat hij blijft staan.  Maak een tekening van het stoplicht, een boom of een huis en knip dit uit. Dit plak je op de muur op school.
Alternatief >> Je kunt ook drie of vier dozen (max 3 kinderen per doos) opbouwen tot 'bioscoopje', door er kalkpapier voor een in een uitgesneden gat te plakken, zodat je een 'scherm' in het donker krijgt.

Check op school het licht en de beste plek voor projectie in het activiteiten lokaal. Waar zit de lichtknop, hoe kan je de ruimte half donker maken? Werk als er weinig mogelijkheid tot verduistering is, bij voorkeur met de 'bioscoop doos'. Zie slides hierna voor een voorbeeld.

Creëer een fijne werkplek met 4 lightpads en alle materialen eromheen.

Introductie

In deze les ga je met de leerlingen dieper in op projectie. Vandaag onderzoeken jullie schaduw, de rol van het licht, de vorm van de schaduw en beweging.

bioscoopdoos van binnen

Illustratie 1 bioscoopdoos

bioscoopdoos van buitenaf

Illustratie 2 bioscoopdoos

Wat gaan we vandaag doen?

Klassikaal
in het klaslokaal

Introductie

Het is fijn om de les te beginnen met contact leggen door een paar vragen te stellen.

• Weten jullie nog wie ik ben? Stel je gastdocent voor, als die nieuw is.

• Wie weet nog wat jullie de vorige keer hebben gedaan? 

Dan vertel je in het kort wat jullie vandaag gaan doen: film kijken en spelen met licht en schaduw. 

Waar is het donker?

Klassikaal

in het klaslokaal

Laat de leerlingen nadenken over donker. Laat ze eerst hun ogen dicht doen, eventueel met hun handen ervoor, en vraag dan:

• Waar is het donker? Denk eerst even na voor je antwoord geeft >> Antwoorden kunnen zijn: in de nacht, in het bos, met mijn ogen dicht, in de bioscoop, op de WC, alles is mogelijk!
  

• Hoe kan je iets zien in het donker? >> Antwoorden kunnen zijn: door de maan, met een lamp, dat kan niet.... Verzamel de antwoorden en ga er dieper op in als de kinderen samen goed kunnen luisteren en praten, maar hou het anders kort.
  

In de volgende slide bekijken jullie samen  film die speelt met licht en donker.

Film: De wasbeer en het lichtje, Hanna Kim, US 2018, 4 minuten

Info over de film, bespreek dit niet met de kinderen, laat ze zelf kijken. Wat gebeurt er als een wasbeer een zaklamp in het bos vindt? In De wasbeer en het lichtje, een animatiefilm, verkent een nieuwsgierig wasbeertje met zijn zaklamp een donker bos.  

Film kijken

Klassikaal in het klaslokaal

Introduceer de film bijvoorbeeld door te zeggen: ogen open, ik doe het licht uit en de film aan, kijk goed naar wat je ziet.

Nadat jullie de film samen hebben bekeken kan je de kinderen vragen:

• Wat zag je?
• Was het moeilijk om het te zien?
  
• Wat kon je niet zien?
  
• Heb je zelf weleens met een zaklamp gespeeld?
  
• Hoe was dat? 
  

Alle antwoorden zijn goed, maar vraag verder door op opmerkingen over licht en donker.  



 

Spelen met schaduw

activiteit

2 x halve groep
in apart lokaal

Schaduw

De leerlingen onderzoeken in deze activiteit opnieuw licht en projectie. Deze keer spelen ze met beweging en schaduw.

Vertel: In de film zagen jullie dat het wasbeertje van alles ontdekt over schaduw en licht. Kijk eens hoe je dat kan doen?  Je kunt met schaduw spelen door iets voor een lamp te bewegen of door er zelf voor te gaan staan en met je handen te bewegen. Je kunt schaduw ook laten bewegen door de lamp te bewegen. Dat gaan jullie vandaag doen! 

Doe voor:

Doe het zelf eerst voor. Prik je autootje vast en maak met je fietslichtje een schaduw op de muur, papier of in de bioscoopdoos. Laat de auto bewegen door het lichtje te bewegen. Gebruik eventueel ook extra knutsels als de weg en/of het stoplicht die je op de muur tekent of plakt. Laat ook de kinderen met het lampje en de schaduw spelen. En nodig ze dan uit om zelf schaduw auto's, monsters, poppetjes, of andere figuren te maken. Zie werkblad op de volgende slide.

Maken

Je kunt de leerlingen het beste in groepjes van twee of drie laten werken, dat de een iets maakt voor op de muur en de ander iets voor op de prikker. Dingen die bij elkaar horen zoals een vlinder en een bloem, een wolk en de zon, een hond en een bot etc.

Je kunt de lightpads gebruiken als lichttafel, zodat kinderen hun uitgeknipte vorm erop kunnen leggen en alvast kunnen zien of het een mooi en duidelijk silhouet heeft. Ze ontdekken zo dat je de tekening die je op de prikker gaat plakken niet in hoeft te tekenen of kleuren omdat je alleen de randen in ziet en niet de tekeningen daarin of kleuren. Als dit nog niet duidelijk is, vertel het hen dan nog eens of beter nog, laat het nog een keer zien.  

 

Spelen

Als de kinderen klaar zijn met de silhouetten tekenen, knippen en plakken (help ze als dat nodig is) en met de tekeningen op de muur, of op het kalkpapier, kunnen ze ermee gaan spelen. Laat ze eerst vrij oefenen en ontdekken. Je kunt de kinderen daarna om de beurt een kleine schaduwvoorstelling laten geven aan de groep. Ze mogen dan zelf de geluiden erbij maken en/of een verhaal erbij vertellen.

Filmen met de iPad

Als de ruimte er is, kun je (of een van de kinderen) met de iPad wat filmpjes maken van het schaduwspel die je aan het einde van de les (of na afloop van de hele  reeks) met elkaar terugkijkt.

Afronden

Klassikaal

In het klaslokaal

afronden

Nu kan je afronden. Doe dit klassikaal, of als het beter uitkomt met de helft van de groep in het aparte lokaal.

Sluit de les samen af door aan de kinderen te vragen wat ze vandaag hebben ontdekt. Kunnen de kinderen nog iets vertellen over het schaduwspel van de wasbeer en hun eigen spel? Kijk als genoeg tijd over is de filmpjes van het spel terug.

> Als je geen tijd meer hebt voor terugkijken, verzamel dan de filmpjes voor de laatste les.