economie h1/h8

• Mens & Maatschappij
• Speciaal Onderwijs
• Leerroute 4

economie h1/h8

hoofdstuk 1

1.1: wat heb je te besteden

1.2: niet ieder inkomen is het zelfde

1.3: wil je welvaart of welzijn?

1.4: help, de prijzen stijgen

hoofdstuk 1.1

verschillende soorten inkomen

marketinginstrumenten

doelgroepen

duurzaam consumeren

maatschappelijke kosten

verschillende soorten inkomen

primaire inkomens:

inkomen uit arbeid

inkomen uit bezit

secundaire inkomens zijn

inkomens uit overdracht zoals:

kinderbijslag, bijstandsuitkering, zorgtoeslag, een WW uitkering

marketinginstrumenten

de 6 p's:

prijs

product

plaats

promotie

personeel

presentatie

doelgroepen

voor wie is het product bedoeld:

ouderen

jongeren

duurzaam consumeren

houd rekening met de gevolgen van jou aankopen

maatschappelijke kosten

nadelen door gedrag bedrijven of personen

wat is een van de 6 p's

1. prestatie
2. promotie
3. progressie
4. personen

noem alle 6 p's op

wat zijn bestedingen

hoofdstuk 1.2

berekeningen!!!

besteedbaar inkomen

verschil inkomen

nationaal inkomen

lorenzcurve

berekening

nieuwe aantal bedrag= oude aantal of bedrag x groeifactor

besteedbaar inkomen

het deel van je inkomen dat je vrij kan uitgeven

bestaat uit:

brutoloon

nettoloon

modaal inkomen

is het inkomen dat het meest voorkomt

je hebt minimuminkomen

sociaalminimum

nationaal inkomen

is het inkomen van alles inwoners samen

soorten inkomen:

pacht

loon

winst

rente

huur

lorenzcurve

hoofstuk 1.3

berekeningen!!!

middelen

prioriteiten stellen

schaars

welvaar welzijn

cbs

berekeningen

verandering in %= (nieuw-oud):oud x 100%

indexcijfer= nieuw getal: getal basisjaar x 100

middelen

dingen die je nodig hebt om je behoeften te vervullen

prioriteiten stellen

zelf kiezen welke behoeften belangrijk zijn voor jou

als je door zelfvoorziening in je behoeften wilt voorzien moet je vooral voldoende tijd hebben

schaars

dingen waar er weinig van zijn

vrije goederen: 

zon, regen, wind, en een mooie omgeving

welvaart welzijn

welvaart: genoeg geld hebben

welzijn: gezondheid, vriendschap, vrije tijd, veilige omgeving, goed milieu, enz  

CBS (centraal bureau statistiek)

verzamelt allerlei informatie zoals economische veranderingen

hoofdstuk 1.4

berekening!!!!

koopkracht

cpi

inflatie/ deflatie

nominale/reële verandering

geldontwaarding

prijscompensatie / loonprijs spiraal

berekening

reële verandering in %= nominale verandering in % - inflatie in %

koopkracht

CPI

1. Vermenigvuldig het indexcijfer van iedere artikelgroep met de bijbehorende wegingsfactor.

2. Tel alle uitkomsten van stap 1 bij elkaar op.

3. Deel je uitkomst uit stap 2 door het totaal van alle wegingen.

4. Je uitkomst is het consumentenprijsindexcijfer.

5. Verminder het consumentenprijsindexcijfer met 100 om de inflatie sinds het basisjaar te berekenen.

inflatie/deflatie

inflatie: koopkracht daalt door inflatie doordat de prijzen stijgen

deflatie: koopkracht stijgt door deflatie doordat de prijzen dalen

nominale/reële verandering

nominale verandering= als je inkomen stijgt in procenten zegt t niet veel want je houd nog geen rekening met inflatie

reële verandering= als de inflatie lager is dan je koopkracht

geldontwaarding

inflatie leid tot geldontwaarding

prijscompensatie / loonprijs spiraal

prijscompensatie= als de prijzen evenveel stijgen als je loon

loonprijs spiraal= als de producten stijgen en de loon ook en het zo door blijft gaan ontstaat er een loonprijs spiraal

hoofstuk 2

H 2.1

H2.2

H2.3

H2.4

hoofdstuk 2.1

berekeningen!!!!!!!!!

Nibud

soorten uitgaven

budgetplan

reserveren

berekeningen

bedrag # week= maandbedrag x 12:52

bedrag #maand=weekbedrag x52:12

reservering #maand= benodigd bedrag: # maanden

Nibud

(nationaal instituut voor budgetvoorlichting)

deze instelling geeft voorlichting over hoe je je inkomsten en uitgaven het beste op elkaar kunt afstemmen 

soorten uitgaven

dagelijkse uitgaven

vaste lasten

incidentele uitgaven

budgetplan

je maakt een overzicht van alle verwachte inkomsten en uitgaven

reserveren

door te reserveren spaar je om een grote incidentele uitgaven te kunnen betalen

hoofstuk 2.2

berekeningen!!!!!!!!!

spaarmotieven

spaardeposito

enkelvoudige rente

samengestelde renten

nominale/ reële rente

beleggen/ rendement

berekeningen!!!!!!

enkelvoudige rente= rente percentage:100*spaarbedrag* aantal jaren

samengestelde rente=rente percentage:100*(spaarbedrag + bijgeschreven rente)

nieuw tegoed= spaarbedrag x groeifactor

reële rente= nominale rente- inflatie

spaar motieven

sparen voor een doel

sparen uit voorzorg

sparen voor de rente

spaar deposito

op een spaardeposito staat je geld voor langere tijd vast tegen een vaste renten

enkelvoudige rente

als je na elk jaar het rente bedrag uitgekeerd krijgt, blijft je spaar tegoed gelijk in zo'n geval ontvang je enkelvoudige rente

 voor berekening ga terug naar de pagina berekeningen

samengestelde renten

op de meeste spaar rekeningen wordt rente na elk jaar bijgeschreven en opgeteld bij je spaartegoed. in het volgende jaar krijg je rente over je spaarbedrag plus de bijgeschreven rente

nominale/ reële rente

of je later meer of minder kan kopen van je spaargeld is afhankelijk van de rente en de inflatie

beleggen/ rendement

in plaats van sparen kan je beleggen dan verwacht je dat de waarden stijgen

hoofdstuk 2.3

berekening!!!!!!

leen motieven

consumptief krediet

krediet vormen

hypothecaire lening

berekening

krediet kosten= termijn bedrag*aantal termijnen- krediet

leen motieven

1. tijdelijk geld tekort overbruggen

2.  dure aankoop iet uitstellen

3. onverwacht dringend geld nodig hebben

4. je koopt een huis

consumptie krediet

een lening van een aankoop van een consumptie goed

krediet vormen

persoonlijke lening

doorlopend krediet

salaris krediet

hypothecaire lening

een lening als je een huis wilt kopen omdat je het niet meteen kan kopen

hoofdstuk 2.4

berekeningen!!!!

geld functies

vraag/ aanbod geld

rente

ECB

berekeningen

nieuw saldo= oud saldo+ ontvangsten-betalingen

geld functies

geld kan je gebruiken als ruilmiddel en als spaar middel

vraag/ aanbod geld

aanbod komt van spaarder en de vraag komt van huishoudens die geld nodig hebben

rente

rente is de prijs dat je of moet betalen aan de bank of krijgt van de bank

ECB

de ECB bepaalt voor alle euro landen de basis rente

hoofdstuk 3

H3.1

H3.2

H3.3

H3.4

hoofdstuk 3.1

berekeningen!!!!

toegevoegde waarden

productie factoren

variabele kosten en vaste kosten

investeren

kostprijs per product

berekeningen

afschrijving per jaar= (aanschafprijs- rest waarde) :aantal gebruiksjaren

kostprijs per product= (vaste kosten+ variabele kosten): aantal producten

prijs exclusief btw= prijs incl 21% btw:121* 100

prijs exclusief btw= prijs incl9% btw:109*100

toegevoegde waarden

extra waarden die een product krijgt door wat een bedrijf met het product doet

productie factoren

natuur

arbeid

kapitaal

ondernemerschap

variabele en vaste kosten

variabele kosten zoals grondstoffen veranderen als je meer of minder produceert

vaste kosten zoals huur van een gebouw veranderen niet als je meer of minder produceert

investeren

geld besteden aan bijvoorbeeld kapitaal goederen

kostprijs per product

kosten die je maakt voor het produceren van een product die je terug haalt in de verkoopprijs

hoofdstuk 3.2

berekeningen!!!!!!

omzet

brutowinst

arbeidsproductiviteit

productiecapaciteit

maatschappelijk verantwoord ondernemen

berekeningen

inkoopwaarde- brutowinst-bedrijfskosten= nettoresultaat

arbeidsproductiviteit= totale productie per periode: aantal werkende

omzet

het totaal bedrag dat je verdiend door de verkoop van je producten

brutowinst

het verschil tussen je omzet en de inkoopwaarden van de bruto winst gaan nog belastingen en bedrijfskosten vanaf

arbeidsproductiviteit

de productie per persoon in een bepaalde tijd

productiecapaciteit

de maximale aantal producten dat een bedrijf kan maken en hangt er vanaf van de aantal uren dat het personeel werkt en de kapitaal goederen die wordt gebruikt

maatschappelijk verantwoord ondernemen

de bedrijven gaan dan eigenlijk duurzaam produceren

hoofdstuk 3.3

evenwichtsprijs

evenwichtshoeveelheid

transparante markt

evenwichtsprijs

de evenwichtsprijs wordt bepaald door de vraag en aanbod van een product

evenwichtshoeveelheid

de evenwichtshoeveelheid is de hoeveelheid producten die worden aangeboden en gevraagd

transparante markt

i een transparante markt zijn de producten goed met elkaar te vergelijken

hoofdstuk 3.4

marktaandeel

fusie

monopolie

homogeen goederen

volkomen concurrentie

heterogene goederen

monopolistische concurrentie/ oligopolie/kartel

marktaandeel

je eigen afzet in procenten van de totale afzet op de markt

fusie

bij een fusie vormen twee bedrijven een bedrijf

monopolie

een markt vorm met maar een aanbieder

homogene goederen

producten die voor klanten niet van elkaar veschillen

volkomen concurrentie

de markt met homogene goederen en veel aanbieders noem je een volkomen concurrentie

heterogene goederen

soort gelijke producten die wel van elkaar verschillen

monopolistische concurrentie

de markt voor veel heterogene goederen met veel aanbieders noem je een monopolistische concurrentie

oligopolie

een markt met een klein aantal aanbieders

kartel

en afspraak met een onderlinge concurrentie te beperken noem je een kartel

hoofdstuk 4

H4.1

H4.2

H4.3

H4.4

hoofdstuk 4.1

minimumloon

CAO

algemene wet gelijke behandeling

arbeidsmotieven

minimumloon

als je 21 bent heb je recht op het wettelijk minimumloon

CAO

de afspraken in een bedrijfstak

algemene wet gelijke behandelingen

er mag geen onderscheid gemaakt worden door leeftijd, gender, religie, afkomst, seksuele geaardheid

arbeidsmotieven

behoefte aan sociale contacten

nuttig en zinvol bezig zijn

regelmaat in je leven hebben

nieuwe dingen leren

hoofdstuk4.2

vaste baan

flexibele baan

zelfstandige

ZZP'er

eenmanszaak/VOF

bv/nv

stichting

vaste baan

met een vaste baan heb je een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd

flexibelebaan

met een flexibele baan werk je wanneer je werkgever je nodig heeft

zelfstandige

iemand die een eigen bedrijf is begonnen

ZZP'er

een zelfstandige zonder personeel

eenmanszaak

een eigenaar die de baas is maar wel personeel kan aannemen

VOF(vennootschap onder firma)

er zijn dan twee of meer eigenaren die het bedrijf besturen

bv, nv

besloten en naamloze vennootschap

stichting

organisaties die geld inzamelen voor een goed doel

hoofdstuk 4.3

arbeidsverdeling/productiesectoren

aanbod van arbeid/vraag arbeid

werkgelegenheid

arbeidsmarkt/krappe arbeidsmarkt

werkloosheid/ loon

arbeidsparticipatie

geregistreerde/verborgen werkloosheid

arbeidsverdeling

personen en bedrijven die werk doen/ geven waar zij gespecialiseerd zijn

productiesectoren

aanbod/vraag arbeid

aanbod arbeid= werkende en werkzoekende

vraag= werkgevers die personeel zoeken

werkgelegenheid

kun je uitdrukken in arbeidsjaren en personen

arbeidsmarkt

het geheel van  vraag en aanbod is de arbeidsmarkt

krappe arbeids markt

vraag is groter dan aanbod

werkloosheid

mensen die geen werk hebben

loon

prijs arbeid dat jij krijgt

arbeidsparticipatie

het percentage van de bevolking dat werkt of wilt werken

geregistreerde werkloosheid

werkloosheid dat in het CBS staat en bij het UWV geregistreerd is

verborgen werkloosheid

werkloosheid die niet in het UWV staat of het CBS