Les 5 - 1.3: Kun je genoeg kopen?

• Economie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

Exameneenheid

EC/V/1

Verdieping: Alleen voor mavo leerlingen

Huiswerk controleren

Nakijken paragraaf 1.2

Nakijken herhaling 1.2

Leerdoelen

1. Je kan berekeningen uitvoeren met een indexcijfer.
2. Je kan berekeningen uitvoeren met gewogen en ongewogen indexcijfers.
   
3. Je kan inflatie verklaren en uitleggen.
4. Je kan een grafiek over inflatie aflezen en gebruiken.
   
5. Je kan de koppeling tussen inflatie, koopkracht, reël inkomen, nominaal inkomen en prijscompensatie maken.

Inflatie

• Algemene stijging van de prijzen.

• Berekend door het Centraal Bureau voor de Statistiek. (CBS)

• Je kunt met dezelfde hoeveelheid geld minder kopen. (geldontwaarding)
  

Oorzaken inflatie

• Meer vraag naar producten dan dat er aanbod is.
• Stijging vraag.
• Daling aanbod.
• Kosten voor bedrijven stijgen en deze worden doorberekend in de prijs.
• Als belastingen en accijnzen stijgen.
• Duurdere importproducten.
• Als bedrijven meer winstmarge berekenen.

Gevolgen inflatie

• Daling koopkracht.
• Geldontwaarding.
• Onzekerheid in het economisch verkeer.
• Verslechtering (internationale) concurrentiepositie.
• Verandering in de vermogensposities.
• Daling besparingen.

Inflatie en ECB

De Europese centrale bank moet de inflatie in bedwang houden.

Door welvaartgroei gaan consumenten meer besteden en stijgt de prijs van producten.

De Europese centrale bank kan met de rente de inflatie beïnvloeden.

• Hoge rente --> cons. gaan meer sparen en minder uitgeven --> inflatie laag
• Lage rente --> cons. gaan minder sparen en meer uitgeven --> inflatie hoog
  

Leg uit waarom een prijsstijging van voeding vervelender is dan een prijsstijging van bioscoopkaartjes?

CPI (Samengesteld gewogen indexcijfer)

• Consumentenprijsindexcijfers

• Het CBS geeft een overzicht van goederen en diensten en geeft hier een waarde aan.

• Sommige producten en diensten tellen zwaarder mee dan andere.
  

Prijscompensatie

• Als er inflatie plaatsvindt moet je inkomen (nominaal) net zoveel stijgen anders kun je minder kopen (-->koopkracht verlies).

• Nominale inkomensverandering (%) - Inflatie (%) = Reële inkomensverandering

• Postief antwoord = Koopkracht toename (meer dan prijscompensatie)
• Antwoord 0 = Koopkracht behouden (precies Prijscompensatie)
  
• Negatief antwoord = Koopkracht afname (minder dan prijscompensatie)
  

Voorbeeld prijscompensatie

1. 2013 --> 2014
   Nominaal inkomen + 2,4%
   CPI + 2,1%
   Reëel inkomen = 2,4% - 2,1% = 0,3
2. 2014--> 2015
   Nominaal inkomen + 1,4% ongeveer
   CPI +1,6% ongeveer
   Reëel inkomen = 1,4% - 1,6% = -0,2%

Let op!

Wil je dit precies uitrekenen dan moet je eerst de procentuele verandering van het nominale inkomen en het CPI uitrekenen.

Aan de slag

Maken: 1.3 Kun je genoeg kopen?

Controle

• Weet je te verklaren wat het CPI inhoudt?
  
• Weet je wat de oorzaken en gevolgen van inflatie zijn?
  
• Weet je de verbanden tussen inflatie, nominaal inkomen, reëel inkomen en prijscompensatie
  

Huiswerk

Maken: 1.3 Kun je genoeg kopen?

• Opdracht 28 t/m 39
  

Maken Herhalingsopgaven

• Opdracht H16 t/m H19