2.1 Water is overal + 2.2 Schoonmaken met water en zeep

• Scheikunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

2.1 Water is overal + 2.2 Schoonmaken met water en zeep

Programma

Activiteit	Doel	Tijdsduur
-Toets bespreken	Reflecteren op vorige leerdoelen	20 min
-Water	Nieuwe leerdoelen introduceren	20 min
-Zeep		20 min
-Oefenen	Nieuwe leerdoelen verwerken	20 min

Toets bespreken

Leerdoelen

Wat behandelen we vandaag?

• Je kunt beschrijven wat de functie van water is bij gebruik tijdens wassen, oplossen en het bereiden van voedsel.
  
• Je kunt verschillen in samenstelling noemen tussen drinkwater, zeewater, oppervlaktewater, grondwater en gedestilleerd water.
  
• Je kunt de concentratie van een stof in een oplossing berekenen.
• Je kunt uitleggen hoe schoonmaken met water werkt.
  
• Je kunt de werking van zeep beschrijven.
• Je kunt aangeven wat het verschil is tussen hard en zacht water.

Hoeveel liter water denk je dat de gemiddelde Nederlander per dag gebruikt in huis?

1. 1,2 liter
2. 12 liter
3. 120 liter
4. 1200 liter

Waar gebruiken wij in ons huis allemaal water?

Watergebruik in Nederland

Watergebruik in Nederland is 6300 L per dag per persoon.

120 L is voor huishoudelijk gebruik:

• Drinken
• Wassen
• Toilet doorspoelen
• Douchen
• Etc.

De rest wordt grotendeels gebruikt voor landbouw.

Water heeft een hoop functies om de wereld draaiende te houden. Noem een nuttige functie van water.

Functies van water

Water heeft ontzettend veel functies, het houdt de wereld draaiende.

5 functies die je moet kennen:

• Water als drinkwater
  
• Water als oplosmiddel
  
• Water als spoelmiddel
  
• Water als koelmiddel
  
• Water als voedselbereiding
  

Water als drinkwater

Een mens verliest per dag 2 L aan water (urine, zweet, adem).

Mensen kunnen 3 tot 7 dagen zonder water overleven.

In Nederland zit drinkwater in de kraan. Dit is niet in alle landen zo.

Drinkwater is niet alleen voor mensen, ook voor planten en dieren.

Water als oplosmiddel

Veel stoffen kan je oplossen in water. Daarom bevatten de meeste drankjes grotendeels water.

• Suiker
  
• Siroop
  
• Zout
  
• Verf
  
• Alcohol
  
• Etc.
  

Water als spoelmiddel

Water kan je gebruiken om dingen weg te spoelen:

• In de WC
  
• Onder de douche
  
• Voedselresten van borden
  
• Zand uit sla
  

Water als koelmiddel

Water kan je gebruiken om dingen af te koelen:

• Vriezers
  
• IJsklontjes
  
• Koelinstallaties in energiecentrales
  
• Koeling in computers
  

Water als voedselbereiding

Water kan gebruikt worden om voedsel klaar te maken:

• Eieren koken
  
• Pasta koken
  
• Rijst koken
  

Wat voor soorten water kan je tegenkomen op aarde?

Soorten water

Er zijn verschillende soorten water die je moet kennen:

Oppervlaktewater

Dit is al het water aan de oppervlakte van de aarde, denk aan oceanen, rivieren, meren en slootjes.

Zeewater is hier belangrijk, want het omvat 70% van de aarde.

Hoge concentratie zout, dit is dus niet drinkbaar, en kan ook niet voor landbouw gebruikt worden.

Grondwater

Dit is al het water dat in de bodem zit.

Meeste grondwater is afkomstig van regenwater.

Vaak schoner dan oppervlaktewater, omdat het gefilterd wordt door zand en kleideeltjes.

Helaas bevat door onze maatschappij grondwater vaak wel wat bestrijdingsmiddelen, geneesmiddelen en andere verontreinigde stoffen.

Drinkwater

Meest geschikt voor consumptie door mensen, dieren en planten.

Ons drinkwater komt grotendeels van grondwater en rivierwater. Deze moeten wel eerst gezuiverd worden voordat we het kunnen drinken.

Drinkwater bevat zuurstof, mineralen en kalk.

Gedestilleerd water (demi-water) is water dat geen zuurstof of mineralen bevat.

Is alles schoon te maken met water?

1. Ja
2. Nee

Noem iets wat niet schoon te maken is met water?

Wat kan je dan wel als schoonmaakmiddel gebruiken?

Emulsies

Een emulsie is een combinatie van 2 vloeistoffen die niet willen mengen.

In het dagelijks leven is dit vaak olie/vet met water.

Zo kan je olie/vet niet makkelijk van je handen af krijgen met water.

Waarom wil olie niet mengen met water?

Hoe kan je wel olie/vet van je handen af halen?

Zeep

Zeep is een emulgator.

Emulgator = stof die ervoor zorgt dat 2 stoffen in een emulsie wel mengen.

Hoe werkt een emulgator?

Hydrofiel & hydrofoob

Olie is hydrofoob, deze wil dus niet mengen met water.

• Zeep heeft moleculen met een hydrofobe staart.
  
• Zeep heeft moleculen met een hydrofiele kop.
  

De kop gaat dus in het water zitten, en de staart in de olie, hierdoor worden de olie en water met elkaar verbonden.

Hard en zacht water

Kraanwater in Nederland kan best verschillen.

Het kraanwater hier smaakt bijvoorbeeld anders dan in het oosten van het land.

Dit komt door de mineralen die in het water zitten.

• Als er veel kalk of magnesium in water zit, noem je dit hard water, weinig daarvan maakt zacht water.
  
• Heb je in huis hard water, dan krijg je sneller kalkaanslag in bijvoorbeeld je douche of waterkoker.

Oefeningen

Ga aan de slag met de volgende oefeningen:

Hoofdstuk 2 Paragraaf 1:

1, 2, 5, 8, 9

Hoofdstuk 2 Paragraaf 2:

1 t/m 4 + 6 t/m 11

Welke leerdoelen beheers je nu?

Deze leerdoelen beheers ik nu al

Deze leerdoelen beheers ik nog niet. Dus ga ik hier nog mee verder oefenen/lezen. Anders vraag ik hulp aan de docent.

Je kunt beschrijven wat de functie van water is bij gebruik tijdens wassen, oplossen en het bereiden van voedsel.

Je kunt de concentratie van een stof in een oplossing berekenen.

Je kunt aangeven wat het verschil is tussen hard en zacht water.

Je kunt de werking van zeep beschrijven.

Je kunt uitleggen hoe schoonmaken met water werkt.

Je kunt verschillen in samenstelling noemen tussen drinkwater, zeewater, oppervlaktewater, grondwater en gedestilleerd water.