De prehistorie

• Kunst
• Basisschool
• Groep 6

Wat weet je al van
de prehistorie?

Prehistorie

Spanje, Altamira 1879

De Prehistorie

Frankrijk, Pech Merle 1922

Frankrijk, Lascaux 1942

De lithische periode 

In Amerika leefden jagers die op mammoeten jaagden. Bij opgravingen zijn prachtige speerpunten gevonden. Ze zijn aan beide kanten bewerkt, mooi symmetrisch, goed scherp en veel mooier dan nodig voor de jacht.

Zijn deze speerpunten het begin van kunst?

Amerika

126.000 - 11.700 jaar geleden

Holoceen subpluviaal

In Afrika werden rotstekeningen gemaakt in Tassili n'Ajjer in Algerije. De nomadenstammen leefden in grote groepen en trokken van plek naar plek. Ze maakten tekeningen en schilderingen in grotten. Hiernaast drijven herders hun runderen en schapen. Tot 3000 jaar geleden was er nog gras waar nu een woestijn is. 

Afrika

10.500- 5.000 jaar geleden

Het neolithicum

In Engeland staat een ander oud kunstwerk: De Stonehenge. Dit is een verzameling grote stenen, megalieten, uit de nieuwe steentijd.

De stenen zijn heel precies bewerkt, de bovenkant is smaller dan de onderkant. De lateien zijn aangepast om een perfecte cirkel te maken. 

Is het kunst of kunstig gemaakt?

Europa

13.000 - 3.000 jaar geleden

Het pleistoceen

Tijdens het pleistoceen ontstond de Panaramitee stijl. De rotstekeningen zijn meer dan 40.000 jaar oud en waarschijnlijk de oudste ter wereld! Het lijkt alsof er gewoon maar wat gekrast is, maar je goed kijkt zie je kangoeroes en en vogels. 

Australie

2.580.000 tot 11.700 jaar geleden

Wat valt je op in de tekeningen en schilderingen uit de prehistorie?

Wat zie je vooral in de figuren?

Cirkels, strepen, spiralen, ruiten: de prehistorische kunst zit vol met patronen en tekens. Hiernaast zie je een hertengewei die ooit als speerpunt diende. 

Waarom werd de speerpunt versierd?

Tekens of symbolen?

Waarom werden in de prehistorie voorwerpen versierd met tekens en symbolen?

De Jomonperiode

Het grappige kleine beeldje hiernaast is een dogu, een kleifiguur uit de Japans Jomon cultuur. De ogen zitten bovenop het hoofd samen met het haar. Van de neus zie je alleen de neusgaten maar die net boven de mond zitten. Een dogu heeft kleine handen en voeten. 

Azië

12.000 - 3.000 jaar geleden

Zelf prehistorische kunst maken

Zoals jullie hebben geleerd werd in de prehistorie veel gewerkt met afbeeldingen van dieren, maar ook met tekens en symbolen. 

Opdracht: 

1. Maak van klei een fantasie dier of poppetje. 
2. Versier het met cirkels, strepen, spiralen of ruiten. 
3. Betekent het iets voor jou? Schrijf er een kaartje bij zoals je in een museum ziet.

Wat heb je vandaag geleerd van deze les? Wat wist je eerst nog niet?

Hunebedden:

• Hunebedden om mensen in te begraven
• familiegraven
• monumenten om voorouders te vereren.
• Doden werden hier begraven met grafgiften bijv. sieraden, werktuigen en potten gevuld met eten en drinken

Leven na de dood:

• Waarschijnlijk geloofden mensen dat de doden als geesten voortleefden in een leven na de dood, in dit hiernamaals konden ze de grafgiften goed gebuiken
• door deze hunebedden en grafgiften hebben we kennis gekregen over de cultuur van deze eerste boeren.

Geloof:

• Boeren geloofden dat achter ieder natuurverschijnsel of gebeurtenis een god zat.
• ze vereerden daarom bijvoorbeeld de maan, de bliksem of een grote boom.
• We noemen zo'n geloof een natuurgodsdienst

Geloof:

• De eerste boeren zochten naar verklaringen voor dingen die ze niet begrepen, zoals ziekte of een mislukte oogst.
• ze probeerden daarom hun goden zoveel mogelijk tevreden te stellen door ze iets te geven. 
• ze offerden of dansten dan voor de goden.
• we noemen dit rituelen, plechtige handelingen om de goden te vereren.

Grafgiften en Hunebedden

In Hunebedden werden hele families begraven. Voor het verslepen van de stenen waren zo'n 170 man nodig.  Met hen werden potten, sieraden en werktuigen begraven. De potten waren gevuld met eten en drinken. 

Hiernamaals

We weten door deze grafgiften dat de hunebedbouwers geloofden in een hiernamaals: 'een leven na de dood'.

Natuurgoden

• Natuurgodsdienst: geloof waarbij natuurverschijnselen vereerd worden.
• Voorbeelden: Thor, Demeter en Wodan

Cultuur

• Rituelen: een plechtige handeling.
• Paasvuren: een overblijfsel van natuurgodsdiensten in Europa
• Ook in andere werelddelen geloofden mensen in natuurgoden