Hunebedden

• Geschiedenis
• Taal
• +3
• Basisschool
• Groep 5,6

Introductie

Hunebedden zijn de overblijfselen van stenen grafkelders die meer dan 5000 jaar geleden werden gebouwd. In deze les leren uw leerlingen hier alles over!

.

Hunebedden

                        Wat weet jij al over hunebedden? 

De placemat

Vul individueel op de placemat in wat jij al weet over hunebedden. Overleg daarna met je groepje. Schrijf met je groepje in het midden op wat jullie al weten over het onderwerp. Wissel deze informatie vervolgens klassikaal uit.

Weet weet jij al?

Vragenmuur

Wat zou jij willen weten over 

hunebedden? Schrijf jouw vragen op en plak ze op de vragenmuur!

Eigen leervragen

De leerlingen formuleren eigen leervragen over het onderwerp. De vragen worden opgeschreven op een papiertje en op de vragenmuur geplakt. Zodra een vraag is beantwoord, wordt hij verplaatst naar de weetmuur.

Wereldoriëntatie

Na deze les:

• weet ik hoe oud hunebedden ongeveer zijn.
  
• weet ik wat hunebedden zijn en door wie ze gemaakt zijn.
  
• weet ik dat de hunebedbouwers tot de eerste boeren van Nederland behoorden en hoe ze leefden.
  
• kan ik in eigen woorden uitleggen hoe ik denk dat de hunebedden gemaakt zijn.

Dit ga je leren

Begrijpend lezen en woordenschat

Na deze les:

• begrijp ik de belangrijke woorden die met hunebedden te maken hebben. 

Taal

Na de les:

• kan ik de belangrijkste informatie uit de tekst en filmpjes samenvatten in een stripverhaal. 

Lesdoelen

Bespreek de lesdoelen met uw leerlingen.

Over welke tijd hebben we het?

Hunebedden:

tot 3000 voor Christus.

Bekijk het filmpje.

Bekijk de video over hunebedden. Maak tijdens en na het bekijken van het filmpje aantekeningen in je projectschrift.

Filmpje

De leerlingen bekijken het filmpje en maken tijdens het kijken aantekeningen in hun logboek.

_{Verdiepende tekst}

Arceer de woorden die je nog niet goed begrijpt. Arceer in ieder geval: 

• hunebed
  
• begraven
  
• zwerfkeien
  
• vestigden
  
• ontstonden
  
• verbouwen
  
• hiernamaals
  
• grafgeschenk
  
• logisch

_Woordenschat

hunebedden

de zwerfkei

Uit de ijstijd meegevoerde steen. 

Zwerfkeien werden in de ijstijd door gletsjers (smeltend water) vervoerd naar een ander gebied.

hiernamaals

Geloof in leven na de dood. 

Sommige mensen geloven in het hiernamaals. 

begraven

Onder de aarde verbergen. 

Wanneer iemand overlijdt, kan je ervoor kiezen om begraven of gecremeerd te worden.

hunebed

Steenkamer uit de prehistorie die bestaat uit staande draagstenen, overdekt door platte dekstenen.

Met name in Drenthe kan je nog veel hunebedden tegenkomen. 

een grafgeschenk

Een gift dat je met de overledene onder de grond begraaft. 
In de tijd van de jagers en verzamelaars gaven ze vaak potten en bijlen als grafgeschenk mee. Dit kwam in het hiernamaals goed van pas. 

Woordenschat

Bespreek de moeilijke woorden met uw leerlingen.

_Woordenschat

eten

het ontbijt

de lunch

het diner

Ga met behulp van de hulpkaart op zoek naar de betekenis van de woorden die jij hebt gearceerd. 

Weet je de betekenis nog niet? Zoek het dan op. Schrijf de betekenis voor jezelf op. Horen er woorden bij elkaar? Maak dan een woordparaplu, -kast of -trap.

groot

klein

muis

olifant

Hulpkaart

woordparaplu

woordtrap

woordkast

Woordenschat

Bespreek de belangrijke woorden met uw leerlingen. De hulpkaart kan helpen om achter de betekenis van de woorden te komen. In hun logboek noteren de leerlingen de betekenis van de woorden die ze nog niet kenden.

Heb jij de tekst goed begrepen? Test je kennis!

In welke provincie vind je de meeste hunebedden? Slepen maar!

.

Hoe ontstonden de eerste boeren? Leg het uit. 

Heb jij de tekst goed begrepen? Test je kennis!

..
.

Heb jij de tekst goed begrepen? Test je kennis!

De eerste boeren in Nederland woonden in Zuid-Limburg. Wanneer was dit?

1. 3000 jaar geleden
2. 4000 jaar geleden
3. 5000 jaar geleden
4. 6000 jaar geleden

Heb jij de tekst goed begrepen? Test je kennis!

WAAR of NIET WAAR?

De eerste boeren woonden in hunebedden. 

Heb jij de tekst goed begrepen? Test je kennis!

De mensen geloofden in het hiernamaals en gaven grafgeschenken mee aan overledenen. Waaruit kon zo'n geschenk bestaan?

Slepen maar!

.

Hoe de hunebedbouwers de zwerfkeien verplaatsten weet men niet helemaal zeker. Leg uit hoe jij denkt dat ze dit deden. 

Heb jij de tekst goed begrepen? Test je kennis!

Bekijk het filmpje.

Bekijk het filmpje over hunebedden.

Maak tijdens en na het bekijken van het filmpje aantekeningen in je projectschrift.

Filmpje

De leerlingen bekijken het filmpje en maken tijdens het kijken aantekeningen in hun logboek.

De meeste hunebedden vind je in Drenthe. Bekijk op de volgende slide waar je deze hunebedden kan vinden (D53 en D54).

Tip! Versleep het poppetje naar verschillende plekken om er een kijkje te nemen.

Verwerkingsopdracht

Help! 

De strip uit het stripboek 'Van nul tot nu' over hunebedden is er per ongeluk verdwenen! 

Kan jij een nieuwe maken?

Verwerkingsopdracht

Bekijk de twee korte strips hieronder

en klik op de hotspots voor kijkvragen. 

Wat valt je op?

Hoe weet je dat dit een strip is? Wat maakt die tekstvorm zo anders dan andere teksten? 

Wat denk je dat het doel is van de maker van deze strips?

Verwerkingsopdracht

Conclusie stripverhaal 

• In een strip zie je tekeningen. 
• Een strip bestaat uit aparte hokjes: in elk hokje staat een tekening. 
• Meestal staat er in een hokje ook een korte tekst. Dit staat dan vaak in een denk- of tekstballon. 
• Ook kan de schrijver ervoor kiezen om een korte tekst bovenaan het tekstvak te schrijven of om grote letters te gebruiken. 
• Een striptekenaar wil de lezer vooral vermaken. 
• Soms wil de schrijver je informeren. Denk aan de boeken van Nul tot nu. 

Verwerkingsopdracht

1. Bedenk welke informatie over hunebedden het belangrijkst is. Dit kan je doen door de belangrijkste informatie in de tekst te onderstrepen. Gebruik juiste informatie en zorg dat de geleerde woorden terugkomen in je strip. 

2. Bedenk een verhaallijn waarin deze informatie naar voren komt. Schrijf dit in steekwoorden op. 

3. Verdeel je verhaallijn in zes stukken. 

4. Schets je strip eerst. Welke tekst wil je in ieder kader? 

Verwerkingsopdracht: stripverhaal hunebedden

Tevreden over je schets? 
Maak dan je stripverhaal!

Feedback & aanpassen

• Is jouw stripverhaal af? Haal 'm door de checklist! 

• Wissel je strip uit met een klasgenoot. Vul de checklist voor elkaar in en pas je tekst aan op basis van de feedback die je hebt gekregen.

Wereldoriëntatie

• Ik weet hoe oud hunebedden ongeveer zijn.
  
• Ik weet wat hunebedden zijn en door wie ze gemaakt zijn.
  
• Ik weet dat de hunebedbouwers tot de eerste boeren van Nederland behoorden en hoe ze leefden.
  
• Ik kan in eigen woorden uitleggen hoe ik denk dat de hunebedden gemaakt zijn.

Ik weet nu ... & ik kan nu ... 

Begrijpend lezen en woordenschat

• Ik begrijp de belangrijke woorden die met hunebedden te maken hebben. 

Taal

• Ik kan de belangrijkste informatie uit de tekst en filmpjes samenvatten in een stripverhaal. 

Terugkoppeling lesdoelen

Bespreek de lesdoelen met uw leerlingen. Hebben zij de lesdoelen behaald?

Terugkoppeling eigen leervragen

• Op welke vragen hebben jullie deze les antwoord gekregen? 
• Welke vragen zijn nog onbeantwoord? 
• Hoe kun je ervoor zorgen dat je toch achter het antwoord op deze vragen komt?
  

Wat heb jij deze les geleerd? Welke antwoorden heb jij gevonden op jouw leervragen? Schrijf het in je projectschrift.

Terugkoppeling eigen leervragen

Tot de volgende keer!