Straattaal BO4 les 2 havo vwo 3 mavo havo

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

Nederlands 

maart 2023 trimester 2

FAWAKA BROEDERS

Leerdoelen

Aan het eind van deze les...

• Herken je het verschil tussen straattaal en standaard Nederlandse taal.
• Begrijp je wat straattaal is en welke plek het in jullie/ons dagelijks leven inneemt.
• Heb je van een standaard Nederlandse tekst een tekst in straattaal gemaakt.

De Nederlandse taal(vormen)

• Nederlandse taal, ook wel standaardtaal of algemene omgangstaal. Er is niet één soort Nederlands dat door iedereen gesproken wordt. 
• 
  
• Daarnaast zijn er allerlei dialectvormen en jongerentaal b.v. straattaal. Talen veranderen continu door de creativiteit van mensen.

Fawaka broeders

Jongerentaal is een mengtaal die jongeren van verschillende culturele en sociale achtergronden in het dagelijks leven spreken op school en op straat. Het zorgt voor samenhang onder jongeren. Jongerentaal wordt veel gebruikt in de rapwereld.

• Straattaal is een zelfgemaakte taal vol afkortingen in sms- en apptaal, schunnige woorden uit de hiphop en leentermen uit het Marokkaans, Turks, Engels, Antiliaans en Surinaams gemengd met Amerikaanse slang. 

• In Nederland is de basistaal Nederlands. Er wordt gespeeld met lidwoorden, toon, tempo en volume. 

• Wikipedia: dialect is in de taalkunde de benaming voor een talige variëteit die niet als standaardtaal geldt. Nederlandse dialecten zijn nauw verwant aan de Nederlandse taal, vaak weer onderverdeeld in regiolecten en stadsdialecten.

• Eenvoudig uitgelegd: dialect is een taal op zich met een eigen woordenschat, klanken en grammatica. Een dialect kan voor vooroordelen zorgen ('dom', maar gezellig) en kan minder kansen geven bij  bijv. sollicitaties. Een dialect kan soms lastig verstaanbaar zijn voor iemand die het dialect niet spreekt of kent.

Fawaka broeders

• Straattaal is ontstaan aan het einde van de 20ste eeuw (jaren '90) in de grotere Nederlandse steden. Dit kwam doordat hier veel jongeren woonden met verschillende achtergronden.

• Straattaal heeft vaak te maken met seks, relaties, geld en geweld. Dit komt doordat straattaal hoort bij een machocultuur. 

• Straattaal ontwikkelt zich snel en jongeren nemen het steeds meer en makkelijker van elkaar over. Jongeren spreken in straattaal omdat het populair is.
  

 

Fawaka broeder

• Toen straattaal eind jaren '90 opkwam, werd het door de Nederlandse journalisten ook wel spottend 'smurfentaal' genoemd.
  

Overeenkomsten straattaal & dialect(en)

• Beide zijn varianten binnen het standaard Nederlands.
• Wordt naast het Nederlands gebruikt.
• Beide zijn een typische 'in-group' spreekstijl' -> onderling kunnen ze elkaar goed verstaan.
• Verschillen in regio's of groepen -> veel variatie en verandering.
• Verbondenheid en groepsgevoel.
• Stoerheid (straattaal) & gezelligheid (dialecten).
• Kan nadelig zijn voor een succesvolle maatschappelijke carrière -> niet algemeen geaccepteerde norm.

Wie van jullie gebruikt
er weleens straattaal?

Straattaal en muziek

• Straattaal vindt zijn oorsprong uit verschillende culturen en talen. Zo vinden we bijvoorbeeld veel Arabische, Surinaamse en Engelse woorden terug in de Nederlandse straattaal.
  

• Een van de redenen dat straattaal onder jongeren populair is, is muziek. Veel Nederlandse rappers maken hiervan gebruik. Luister maar mee!
  

Schrijf nu zelf zoveel mogelijk straattaal op.
Bijvoorbeeld:
Ballie patta's - voetbalschoenen
Tellie - Telefoon
Niffauw - neef/vriend

Opdracht 

• Herschrijf het sprookje 'roodkapje' in straattaal. 
• Jullie werken in tweetallen. 
• Gebruik rond de 50 woorden. 
• Zet de tekst in de padlet. 
• Jullie krijgen hier 10 minuten de tijd voor. 

Chimeid in het bos

Een paar tajas geleden was er izjen chimeid. Ze werd door haar ma gestuurd om naar haar oma te gaan om een mand te brengen met appels. Ze loopt zo door die bos, opeens komt er een grote wolf en die wolf is gek in ze hoofd. Hij werd helemaal lijp! Uiteindelijk bleek hij gewoon chala te zijn. Dus die wolf draait een gekke jonko, hij werd helemaal scaffa. Roodkapje ging helemaal lek, ze zei: ‘’Tfoe e vieze jala.” Ze liepen lang naar die osso van die oma. Roodkapje was zo moe, ze ging effe wachten, maar de wolf zei: “Ey broer wakka.” Roodkapje zei tegen de wolf: “Ga jij maar broer, je hoeft niet op mij te wachten.” Die wolf zei: “Saff, ik zie je zo.” Roodkapje komt zo aan bij die osso van die oma. Ze zegt zo tegen haar oma: “Fakka met je haar en met je buik en fakka met je kleren.” Komt ze er gewoon achter dat die wolf die oma heeft gechapt.  

https://padlet.com/rmunnikes/straattaal-leerjaar-2-nn5iqxlkjwyrplst

Vul hier je tekst in.

Wat hebben jullie al gedaan?

• Jullie hebben nu voorbeelden gezien van waar en hoe straattaal wordt gebruikt.
• Jullie hebben nagedacht over welke straattaalwoorden je kent, en wat ze betekenen in Standaardnederlands.

 

Ronde 1

• Om te kijken of informatie is blijven hangen hebben we een quiz gemaakt. 
• In de eerste ronde moet je de betekenis van een aantal woorden uit songteksten raden.

Die fissa was tantoe hard, door al die dope pokoes!

1. Dat feest duurde tot zo laat, door al die dure drankjes!
2. Dat feest was heel leuk, door al die gave nummers!
3. Dat festival liep zo uit de hand, door al die drugs!

''Zie ik wil peng tings 'pon road, nu heb ik peng tings on hold'' - Ronnie Flex

1. Ik wil knappe vrouwen onderweg, nu zet ik knappe vrouwen in de wacht.
2. Ik wil een geweer mee op reis, nu heb ik een geweer bij me.
3. Ik wil lekker eten onderweg, het lekkere eten wacht op me.

No span, er zit nog gas in die whip.

1. Geen stress, er zit nog benzine in de auto.
2. Geen zorgen, ik heb nog genoeg energie.
3. Ze is niet knap, maar heel bijdehand

''Ik beef met je peki''- Sevn Alias

1. Ik rooster je kip
2. Ik maak ruzie met je vriend
3. Ik maak ruzie met je vrouw

Ronde 2

Vragen over de straattaal zelf. Welke kennis heb jij opgedaan tijdens de les?

Wanneer is straattaal ontstaan?

1. eind 20e eeuw
2. eind 19e eeuw
3. Begin van het jaar 2000

Hoe komt het dat veel jongeren straattaal overnemen?

1. Het wordt gebruikt in songteksten
2. Jongeren zijn gevoelig voor populariteit en nemen dit van elkaar over.
3. Jongeren die straattaal spreken zijn vaak tweetalig opgevoed en leren dit thuis.

Wat zijn eigenschappen van een dialect?

1. Het wordt op school geleerd.
2. De spelling en grammatica zijn niet vastgelegd.
3. De woordbetekenissen zijn vastgelegd.
4. Maakt deel uit van het culturele erfgoed van een bepaalde regio.

Straattaal heeft vaak te maken met seks, relaties, geld en geweld. Hoe komt dit?

1. Straattaal hoort bij een machocultuur.
2. De mensen die straattaal hebben bedacht vonden dat belangrijke onderwerpen.
3. De nummers die worden gemaakt gaan over dit soort onderwerpen.
4. Meer mannen dan vrouwen spreken straattaal.

Hoe werd straattaal ook wel genoemd?

1. Smurfentaal
2. Jip en Janneke-taal
3. Papiaments

Waarom straattaal?

1. Een taal die niet iedereen begrijpt, kan handig zijn
2. Soms zijn Nederlandse woorden moeilijk te vinden
3. Het is een vorm van sociale identiteit onder jongeren.

Wat vind jij van mensen die het spreken van dialecten niet accepteren?

1. Ik vind ook dat alleen het standaard Nederlands gesproken mag worden.
2. Ik vind dat het afhankelijk is van het accent.
3. Ik vind dat het afhangt van de situatie.
4. Ik vind dat iedereen een dialect mag spreken.

Wat vond je van deze les?
Geef een cijfer tussen 1 en 10

Wat vond je van het niveau van deze les?

1. Te moeilijk
2. Te makkelijk
3. Precies goed
4. Veel te moelijk

Welk onderdeel van de les vond je
het meest interessant?

1. Liedje over jongerentaal klokhuis
2. Lingo
3. Roodkapje herschrijven in straattaal
4. Filmpje SKRT SKRT SKRT

Welk onderdeel van de les vond je
het minst leuk?

1. Liedje over jongerentaal klokhuis
2. Lingo
3. Roodkapje herschrijven in straattaal
4. Filmpje SKRT SKRT SKRT

Van welk onderdeel van de les heb je
het meest geleerd?

1. Liedje over jongerentaal klokhuis
2. Lingo
3. Roodkapje herschrijven in straattaal
4. Filmpje SKRT SKRT SKRT

Geef een tip.