4.4. Kunst en cultuur LES-2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

4.2. Burgers en bestuur LES-1

4.3. KEIZERLIJKE KAREL

DE NEDERLANDEN ONDER HET BESTUUR VAN KAREL V

PLANNING

LEERDOELEN
UITLEG
AAN HET WERK
NABESPREKEN
AFSLUITEN

LEERDOELEN

LEERDOEL 1: Je aan het einde van de les de drie verschillende Collaterale Raden noemen.

LEERDOEL 2: Je kunt aan het einde van de les de verschillen en overeenkomsten noemen tussen lutheranen en calvinisten.

LEERDOEL 3: Je kunt aan het einde van de les de rol van de inquisitie bij de vervolging van protestanten uitleggen.

ONTDEKKING VAN DE NIEUWE WERELD

KAREL DE VIJFDE

NIEUWE KONING: 

1. 1506: Wordt Karel de vijfde koning (Filips de schone overlijdt).
2. 1516: Koning van Spanje.
3. 1519: Duitse Keizer.

Margaretha van Oostenrijk wordt LANDVOOGDES van Nederlanden. 

CENTRALISEREN: COLLATERALE RADEN

1. De Geheime Raad: binnenlandse wetgeving.
   
2. De Raad van State: buitenlandse bestuurlijke zaken en oorlogsvraagstukken.
   
3. De Raad van Financiën: financiën van de Habsburgse gewesten.

REFORMATIE IN NEDERLAND

LUTHER EN CALVIJN

1. Luther’s ideeën bereikten Nederland → Lutheranen ontstonden.
2. Johannes Calvijn geïnspireerd door Luther → eigen ideeën over soberheid, gematigdheid en kerkorganisatie.
3. Calvinisten geloven: kerk moet door gelovigen zelf geleid worden, Bijbel is het belangrijkste.

VERSPREIDING PROTESTANTISME 

1. Calvinisten kregen veel aanhang in Nederland.
2. Conflict met katholieken zorgde voor onrust.
3. Versplintering christelijke kerk → Rooms-katholieken vs. Protestanten (Lutheranen & Calvinisten).

BLOEDPLAKKATEN 

KAREL V TEGEN PROTESTANTISME 

1. Zag calvinisme als bedreiging voor zijn rijk.
2. Wilde het katholieke geloof beschermen.
3. Bloedplakkaat (1550)

WET VAN KAREL V OM PROTESTEN TE VERVOLGEN 

1. Inquisitie: kerkelijke rechtbank veroordeelt protestanten als ketters.
2. Straf: levend verbrand → openbare executies als afschrikking

GEVOLGEN: 

1. Grote schok in de Nederlandse gewesten.
2. Protestanten onderdrukt, maar geloof blijft groeien.
3. Karel V treedt af in 1555, zoon Filips II zet vervolging voort.

AAN HET WERK

Wat: Historisch Sudoku 

Hoe: Ga naar tijd voor geschiedenis, hoofdstuk 4: paragraaf: 4.3. Keizerlijke Karel

Hulp: Goed tekst lezen, vraag anders docent om hulp.

Tijd: Docent geeft de hoeveelheid tijd aan

Klaar: Geef dit dan even aan de docent!

Karel V

Filips II

Collaterale raden

AFSLUITING, 60 SECONDS POST-IT

Wat: Schrijf binnen 60 seconden op wat je het belangrijkst vindt wat je hebt geleerd. Plak je notitie vervolgens op het A3-formulier in het bijpassende vak:

1. Boven: Je begrijpt alles goed en hebt alles onthouden.
2. Midden: Je begrijpt het meeste en hebt veel onthouden.
3. Onder: Je hebt weinig onthouden en begrijpt het nog niet helemaal.