4.3: Keizerlijke karel

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Startopdracht 

• Mavo: downloaden bestand op Teams: 4.3 (lezen en maken)
• Havo: lezen en maken 4.3 Tijdvoorgeschiedenis 

4.3: Keizerlijke karel

P. Veenendaal

06-12-2024

Boek en laptop op tafel

Programma

• Leerdoelen
• Studiewijzer
• Voorkennis
• Uitleg 4.3
• Zelfstandig werken
• LessonUp
•  Afsluiting

Leerdoelen

• Ik kan drie verschillende Collaterale Raden noemen
• Ik kan verschillen en overeenkomsten noemen tussen Lutheranen en Calvinisten
• Ik kan de rol van de inquisitie bij de vervolging van protestanten uitleggen 

Voorkennis 

1. Het streven van zelfstandigheid van gewesten heet particularisme 
2. De hertog van Bourgondië kreeg meer macht door onder andere huwelijkspolitiek
3. Filips de kwade had in 1384 veel macht en land in de Bourgondische Nederlanden 

Voorkennis

1. Filips de Goede en Filips de Stoute wilde meer particularisme in de Nederlanden 
2. Filips de goede stelde stadhouders aan als hij weg was
3. Filips de Goede maakte Brussel de hoofdstad van de Nederlanden

Voorkennis

1. Maria van Bourgondië tekende het groot privilege
2. Na de dood van Maria heette het gebied van het huidige Nederland de Bourgondische Nederlanden 
3. De gewesten waren niet blij met de centralisatie politiek

Karel V (4.3.1)

• 1506: Karel V baas Habsburgse Nederlanden
• Nieuwe wereld, Spaanse, Nederlandse en Duitse gebieden 
• Landvoogdes Margaretha van Oostenrijk: plaatsvervanger Karel Nederlanden
• Oprichting drie Collaterale Raden:

1. De geheime raad
2. De raad van State
3. De raad van Financiën

Reformatie in Nederland (4.3.2)

• Volgelingen Luther: Lutheranen 
• Calvijn: geïnspireerd door Luther. Sober leven, bijbel kern kerk en gelovigen moeten de Kerk leiden
• Calvinisten: aanhangers van Calvijn
• Beide protestanten

Bloedplakkaten (4.3.3)

• Karel V was katholiek, zorgen over Calvinisme
• 1550: bloedplakkaat --> vervolging inquisitie
•  Zeer gewelddadige rechtbank tegen ketters
• 1555: godsdienstvrede van Augsburg
• Centralisatiepolitiek deels mislukt, Karel treedt af

Zelfstandig werken

• Mavo: lezen en maken 4.3 op Teams (bij bestanden, 4.3)
• Havo en VWO: Tijdvoorgeschiedenis 4.3 eigen leerroute

Wat wilde Karel V met zijn rijk? (4.3.1)

1. Zo veel mogelijk verdelen in kleine stukken
2. De gewesten nog meer centraliseren
3. Meer particularisme

Welke Collaterale raden richt Karel V op? (4.3.1)

Bijbel vertaling gemaakt

Calvinisten

Vorst gehoorzamen

Vorst afzetten

95 stellingen

Lutheranen

Protestanten

Wat was de taak van de inquisitie? (4.3.3)

Leerdoelen

• Ik kan drie verschillende (1) noemen
• Ik kan verschillen en overeenkomsten noemen tussen Lutheranen en (2)
• Ik kan de rol van de (3) bij de vervolging van (4) uitleggen 

Leerdoelen

• Ik kan drie verschillende Collaterale Raden noemen
• Ik kan verschillen en overeenkomsten noemen tussen Lutheranen en Calvinisten
• Ik kan de rol van de inquisitie bij de vervolging van protestanten uitleggen