de tijd van Steden en Staten: de invloed van de pest

• Geschiedenis
• Middelbare school
• Leerjaar 4

Tijd van steden en staten

de pest en de invloed op de samenleving

een vergelijking met het Coronavirus

Lesdoelen

je kunt aan het einde van deze les:

1. uitleggen welke invloed de pest had op het leven met behulp van de kenmerkende aspecten van Tijdvak 4 (examenvaardigheid)

2. een vergelijking maken in de tijd: het Coronavirus

wat is de pest?

oorzaken voor de pest uitbraak

Pestbacillen reizen in vlooien en ratten op schepen van de Krim naar Italië.  Genuese handelaren hadden een handelsstad Kaffa die werd aangevallen door Tataren die de stad bombardeerden met dode pestlijders. De Genuezen vluchtten in 1348 naar huis

Bij welk kenmerkend aspect uit die tijd past dit verhaal over de oorzaak?

1. het ontstaan van steden en een burgerij
2. de expansie van het christendom buiten Europa
3. Centralisatie en staatsvorming
4. de strijd tussen kerk en staat

Het ontstaan van Steden 

de kern van deze ontwikkeling is handel . vanaf het jaar 1000 neemt de landbouwproductie toe en daarmee de handel. De handel op langere afstand neemt ook toe. De mobiliteit van de mensen neemt toe.

Bij welk kenmerkende aspecten uit die tijd past dit verhaal over de oorzaak?

1. het ontstaan van steden en een burgerij
2. de expansie van het christendom buiten Europa
3. Centralisatie en staatsvorming
4. de strijd tussen kerk en staat

De kruistochten

de expansie van het christendom naar het Oosten in de vorm van kruistochten leidde in deze tijd tot grote handelsnetwerken, waarbij ook de verbinding tussen de Krim en Genua hoort. 

de Mobiliteit neemt toe

Maak een vergelijking tussen de pest en corona op het punt van mobiliteit

Hoe ging de mens om met de pest crisis?

• De medische wetenschap was in handen van de kerk. Kennis uit de oudheid werd in kloosterbibliotheken bewaard. 
• Het geloof was dus verbonden met de wetenschap.

Uit welk tijdvak stamt de invloed van het christendom in West Europa?

1. de tijd van jagers en boeren
2. de tijd van Grieken en Romeinen
3. de tijd van monniken en ridders
4. de tijd van steden en staten

de leer van Galenus

• het lichaam bestaat uit sappen: bloed, slijm, zwarte gal en gele gal. 
• een ziekte duidt op een verkeerde verhouding: sap eruit laten:
• aderlating

de pest is een straf van god

verdere wetenschappelijke verklaringen of behandelingen had de kerk niet.

hoe is de stand van wetenschap bij Corona?

stelling: de invloed van de kerk is er niet meer bij Corona

1. waar
2. niet waar

25-03-2020:

oproep van de paus aan 

alle christenen tot het gebed

aanpak pandemie

Flagelanten hielden processies en deden boete voor de zonden van de mensen, door zich te geselen.

        zondebok

ze hebben het drinkwater vergiftigd! 

(paus wijst nog op het feit dat ook de joden sterven aan de pest en probeert de boel te sussen) 

er vindt georganiseerde moord plaats (voorbeeld Straatsburg)

stelling: bij corona is er geen bijgeloof aan de orde

1. waar
2. niet waar

wetenschappers:

het dragen van mondkapjes heeft geen zin, het worden juist opeenhopingen van virus.

politici

het hamsteren van pleepapier is onnodig; er is genoeg!

wat is de kern van de aanpak van Corona?

Bedenk een verklaring voor het sluiten van de scholen in de tijd van de pest

bron: koninklijke maatregel 1349:

"voorts hebben wij verordend, dat slagers, viskopers, waarden, brouwers, bakkers, poeliers en alle andere verkopers van levensmiddelen verplicht zullen zijn om hun levensmiddelen voor een redelijke prijs te verkopen "

Bij welk kenmerkend aspect uit die tijd past deze bron?

1. het ontstaan van steden en een burgerij
2. de expansie van het christendom buiten Europa
3. Centralisatie en staatsvorming
4. de strijd tussen kerk en staat

Leg uit dat in de corona crisis ook een vorm van centralisatie te zien is

lesdoelen: je kunt aan het einde van deze les:
1. uitleggen welke invloed de pest had op het leven met behulp van de kenmerkende aspecten van Tijdvak 4 (examenvaardigheid)
2. een vergelijking maken in de tijd: het Corona virus

1. prima
2. voldoende
3. matig
4. te moeilijk

Leg met de afbeelding uit dat de pest voornamelijk religieus werd verklaard .

voorbeeld van toetsvraag: