Periode 3 les 6 aambeien

• Farmaceutische patientenzorg
• MBO
• Studiejaar 2

FPZ 

Periode 3

Les 6 

Aambeien 

Deze les 

Toets maagdarmmiddelen 

Dikke darm 

Aambeien 

Zelfzorg 

Wat weet jij van aambeien?

Anale kanaal 

Tussen anus en endeldarm​

Bekleed met slijmvlies ​

3-4cm lang ​

Omsloten door 2 kringspieren; inwendige en buitenste ​

Houden darm gesloten ​

Open bij ontlasting (defecatie)    

Opdracht 

Zoek uit in tweetallen 

1. Hoe ontstaan aambeien? 

2. En wat zijn mogelijke oorzaken hiervan? 

Hoe ontstaan aambeien? (1) 

• Aan eind van endeldarm en begin anale kanaal bevinden zich zwellichamen ​
  
• Sponsachtig netwerk van bloedvaatjes ​
  
• Bedekt met dun laagje slijmvlies ; anale kussentjes of vaatkussentjes​
  
• Zorgen samen met inwendige kringspier dat vocht en gas niet door het anale kanaal kunnen lekker ​
  
• Kringspier trekt samen en er ontstaan plooien in het slijmvlies ​
  
• Zonder zwellichamen zouden slijm en gas uit de darm kunnen ontsnappen 

Hoe ontstaan aambeien? (2) 

• Als zwellichamen uitrekken of uitzetten; aambeien ​
  
• Vergelijkbaar met spataderen ​
  
• Kan bloeden​
  
• Kan functie van kringspier belemmeren ​
  
• Waardoor slijm, ontlasting en gas gemakkelijk kunnen ontsnappen ​
  
• Lekkage van slijm, bloed of ontlasting kan jeuk of irritatie geven rond anus 

Oorzaken 

Zwellichaam kan beschadigen door hoge druk rond de anus​

Hard persen ​

Uitstel van aandrang om naar toilet te gaan ​

Toenemende leeftijd ​

Zwangerschap​

Veel en krachtig hoesten ​

Verstopping; meest voorkomende oorzaak 

Opdracht 

Aambeien zijn verdeeld in verschillende stadia, welke zijn dit? En welke kernmerken horen hierbij? ​

Welke klachten kunnen er optreden bij aambeien? Hoe komt het dat je deze klachten krijgt? ​

​

Als je eerder klaar bent kan je ook alvast kijken naar de zelfzorgstandaard; WHAM vragen etc. 

Graden van ernst 

Graad 1 ​

Sprake van aambei maar niet zichtbaar aan buitenkant ​

Meestal geen last ​

Verlies helderrood bloed kan teken zijn van beginnende aambei ​

Graad 2 ​

Aambei kan naar buiten komen bij persen ​

Elastisch weefsel zorgt voor spontaan terugtrekken aambei 

Graden van ernst 

Graad 3 ​

Aambei trekt niet meer spontaan terug ​

Blijft aan buitenkant zitten ​

Kan wel teruggeduwd worden ​

Graad 4 ​

Kan niet meer worden teruggeduwd ​

Zeer pijnlijk, ook bij geen ontlasting ​

Pijn door bloed wat in aambei gestold is ​

Acuut optreden ​

Nauwelijks zitten, staan en liggen kan ook pijnlijk zijn 

Klachten aambeien 

Helderrood bloed op ontlasting, wc papier of toiletpot ​

Soms jeuk en of branderig gevoel ​

Soms lekkage van beetje ontlasting ​

Soms uitpuilen van aambei ​

Soms pijn tijdens of na de stoelgang

Helderrood bloed 

Op ontlasting, toiletpapier of toiletpot ​

Bekend verschijnsel ​

Paar druppels ​

Grotere hoeveelheden; huisarts ​

Bloed donkerrood tot zwart kan teken zijn van bloeding hoger in maagdarmkanaal 

Jeuk en branderig gevoel 

Aambei graad 3 of 4 ​

Slijm of dunne ontlasting kunnen uit anus lopen ​

Sluitspier kan anus niet volledig afsluiten door aambei ​

Veroorzaakt jeuk en branderig gevoel 

Lekkage van een beetje ontlasting 

Remspoor in ondergoed ​

Jeuk door lekken zal niet over zijn in 2 weken ​

Doorverwijzen huisarts ​

Lekkage van slijm en dunne ontlasting kan ook bij fissuur ​

Paradoxale diarree 

Uitpuilen aambei 

Bij graad 3 of 4 ​

Is ongeveer 1-2 cm ​

Groter? Verzakking endeldarm ​

Kan dan wel 15-20 cm uitpuilen 

Pijn tijdens of na de stoelgang 

Pijn is niet altijd aanwezig ​

Doffe pijn kan erger worden als ontlasting langs aambei schuurt ​

Aanraking bij graad 4 kan erg pijnlijk zijn ​

Hoeft niet bij toiletgang op te treden ​

Klachten over pijn bij ontlasting die samengaan met verandering van stoelgang kunnen wijzen op onderliggend probleem 

Wie? 

Volwassene, kind of oudere ​

Kinderen geen last ​

Kan vanaf jongvolwassen leeftijd​

55+? Vaak in combi met verstopping ​

Eens per 2 jaar uitnodiging darmkanker bevolkingsonderzoek ​

Zwangere vrouw ​

Elastisch weefsel verslapt​

Vaak obstipatie door verandering vochtverdeling, minder beweging​

Ijzerpreparaten 

Hoelang? 

Eerste keer klachten of al eerder gehad?​

Vaak tijdelijk ​

Langdurige obstipatie? -> aambei stadium 3 of 4 dan blijvend ​

Al bij huisarts geweest?​

Bij recent onderzoek bij huisarts geeft aan dat je zonder bezwaar advies kan geven 

Actie? 

Dieetmaatregelen en leefgewoonten​

Zorgen voor zachte ontlasting ​

Behandeling lokale middelen ​

Bij uitpuilende aambei regelmatig behandeld na 2 weken niet over? -> huisarts​

Kan ook overgevoelig zijn of schimmelinfectie 

Medicatie? 

Verapamil​

Opioïden ​

TCA’s ​

Fenytoïne ​

Diuretica ​

Ijzerpreparaten​

Antipsychotica​

Anticoagulantia of acetylsalicylzuur kunnen langer bloeden veroorzaken  

Wanneer naar de huisarts?

Als klacht al 2 weken of langer bestaat ​

Bij bloed of slijm vermengd met ontlasting​

Als er een uitstulping bij de anus erg gezwollen is en pijn doet ​

Als de klant een uitstulping voelt maar twijfelt of het een aambei is ​

Als de klant pijn of problemen met de ontlasting blijft houden terwijl hij de adviezen heeft opgevolgd ​

Bij buikpijnklachten en plotselinge of geleidelijke verandering van de stoelgang

Duur zelfbehandeling 

Als het advies binnen 2 weken geen verlichting geeft van de klachten 

Leefregels 

Voorkomen belangrijkste; zorg voor zachte ontlasting​

Niet te lang op toilet ​

Persen vermijden ​

Ontlasting niet ophouden​

Bij pijn, jeuk of branderig gevoel​

Schoonmaken met nat washandje of ongekleurd toiletpapier​

Spoelen met lauw water en droog deppen​

Warm bad​

Geen kunststof ondergoed & inlegkruisjes, zeep, gekleurd toiletpapier of vochtige doekjes met parfum of alcohol ​

Krabben vermijden 

Eerste keuze

Sprake van pijn bij ontlasting en niet tussendoor ​

Vaselinecetomacrogolcrème FNA​

Zinsulfaat- vaselinecrème ​

Werken verzachtend en jeukstillend. Zink indrogend ​

Vette basis zorgt voor beschermend laagje ​

Niet bij: voortdurend bloedende aambei​

Na elke stoelgang aanbrengen​

Werkt direct ​

Mag bij zwangerschap/borstvoeding​

Zinkoxide kan vlekken geven in kleding ​

Eventueel met canule; niet langer dan 4 cm 

Tweede keuze

Sprake van pijn bij ontlasting en niet tussendoor​

Zinkoxide zetpil 

​

Zetpil smelt snel bij lichaamstemperatuur​

Niet bij: voortdurend bloedende aambei​

Na elke stoelgang inbrengen ​

Mag bij zwangerschap/borstvoeding​

Zinkoxide kan vlekken geven in kleding

Eerste keuze 

Sprake van voortdurend pijn en/of jeuk​

Lidocaïnevaselinecreme ​

Lidocaïnevaselinezinksulfaatcreme ​

Lidocaïne met zinkoxide en bismutsubnitraat in vette zalf​

Niet bij: voortdurend bloedende aambei​

Na elke stoelgang dun aanbrengen, niet meer dan 20 gram per dag ​

Werkt na 5 min en houdt 30-45 min aan​

Bismut niet adviseren bij borstvoeding/zwangerschap ​

Kan irritatie geven van huid en slijmvliezen 

Tweede keuze 

Sprake van voortdurend pijn en/of jeuk​

Lidocaïne met zinkoxide en bismutsubnitraat in zetpil ​

Na elke stoelgang 1 zetpil inbrengen, max 2 per dag ​

Werkt na 5 minuten en houdt 30-45 minuten aan ​

Niet bij zwangerschap of borstvoeding ​

Opdracht 

‘Er komt een vrouw bij je aan de balie in de apotheek en die vraagt naar iets voor aambeien. Ze is op dit moment 30 weken zwanger en heeft er sinds een week ongeveer last van. Ze geeft aan nadat jij de WHAM- vragen hebt gesteld dat ze dit nog niet eerder heeft gehad. Het is vooral heel vervelend en ze heeft er tijdens ontlasting last van en niet de hele dag. Het bewegen is allemaal een beetje minder en ze probeert zo gezond mogelijk te eten. Teveel drinken doet ze liever niet, want dan moet ze elke keer naar de wc ook ’s nachts. Ze gebruikt op dit moment geen medicatie.’ 

1. Welke WHAM - vragen stel je deze mevrouw nog meer? Mis je ook nog info in deze casus? 

2. Hoe komt het dat een zwangere vrouw sneller last heeft van aambeien? 

3. Op basis van bovenstaande informatie; welke leefregels geef je deze mevrouw? 

4. Welk medicamenteus advies geef je? En hoe moet ze dit gebruiken? 

5. Wanneer moet deze mevrouw naar de huisarts? 

Mee aan de slag/ huiswerk 

Certificaat aambeien 

Volgende week hoofdpijn, spier- gewrichtspijn & kneuzing