Filmbespreking: Captain Fantastic

• Opvoedkunde
• Secundair onderwijs

Filmbespreking: Captain Fantastic

Intro Captain Fantastic

Filmfiche

Vader Ben en zijn zes kinderen wonen midden in de Amerikaanse bossen.

Overdag benen ze een hert uit of beklimmen ze een rotswand. ’s Avonds lezen ze bij het kampvuur een boek over kwantummechanica of grote literaire klassiekers. Iedereen doet mee, ook de jongsten. Als de moeder van het gezin sterft, wordt de rest verplicht hun paradijs te verlaten en zich in de ‘echte’ wereld te begeven... Geconfronteerd met de echte wereld, begint Ben aan een nieuwe uitdaging: als vader die zijn gezin een passende opvoeding wil geven.

Een film van Matt Ross

USA, 2016, 120 min., Nederlands ondertiteld

Regie en scenario: Matt Ross

Producent: Lynette H., Jamie Patrick, Monica Levinson,

Shivani Rawat

Casting: Jeanne McCarthey

Montage: Joseph Krings

Muziek: Alex Somers

Camera: Stephane Fontaine

Cast: Ben - Viggo Mortensen / Leslie - Trin Miller

Bo - George MacKay / Kielyr - Samantha Isler

Vespyr - Annalise Basso / Rellian - Nicholas Hamilton

Zaja - Shree Crooks / Na - Charlie

Technische kaart

Een film van Matt Ross: USA, 2016, 120 min., Nederlands ondertiteld

Regie en scenario: Matt Ross - Producent: Lynette H., Jamie Patrick, Monica Levinson, Shivani Rawat

Casting: Jeanne McCarthey

Montage: Joseph Krings

Muziek: Alex Somers

Camera: Stephane Fontaine

Cast: Ben - Viggo Mortensen / Leslie - Trin Miller

Bo - George MacKay / Kielyr - Samantha Isler

Vespyr - Annalise Basso / Rellian - Nicholas Hamilton

Zaja - Shree Crooks / Na - Charlie Shotwell

Jack - Frank Langella

Uit de pers:

“ Een hartverscheurende kijk op een niet-conventioneel gezin.” - The Guardian

“ Viggo Mortensen krijgt een rol waarvoor hij geboren lijkt, niet als superheld, maar als een soort super-vader, die vastbesloten is om zijn kinderen op te voeden, op zijn voorwaarden.” - Variety

“Dit is op geen enkele manier een ideologisch of politiek verhaal, het is gewoon een verhaal over mensen die proberen om de balans te vinden, individueel én in hun gezin.” - USA Today

Awards & nominaties

De film kreeg heel wat prijzen en nominaties:

• Prijzen: Cannes Film Festival 2016: Beste regisseur: Matt Ross
• Nominaties: Oscarnominatie 2017: Beste acteur: Viggo Mortensen BAFTA 2017: Beste acteur: Viggo Mortensen

Achtergrondinfo

Schrijver en regisseur: Matt Ross (in 1970 geboren in de USA, is bekend als acteur en regisseur). 

In Captain Fantastic stelt Matt Ross de gewoonten en conventies rond opgroeien en opvoeden ter discussie. Hij brengt de vader van een gezin van zes in beeld, Ben, met diens keuzes vàn en twijfels òver manieren van opvoeden.

Ross groeide zelf op in het noorden van Californië en Oregon. Hij woonde daar nogal afgelegen, midden in de natuur, zonder moderne technologie - televisie was er bijvoorbeeld niet. Als puber voelde hij zich, net als Bo, een beetje wereldvreemd.

Hij had het moeilijk zich te handhaven in alledaagse situaties. Deze ervaringen als kind, maar bovenal zijn eigen vragen en twijfels rond opvoeding, inspireerden hem om deze prachtige film te maken.

Hoofdpersonage: acteur Viggo Mortensen

Viggo Mortensen heeft een opmerkelijk veelzijdig en ongewoon leven geleid met heel wat ups en downs in zijn acteercarrière en in zijn persoonlijk leven. Je kent

Viggo Mortensen misschien wel van The Lord of The Rings, waarin hij doorbreekt als acteur voor het grote publiek.

Viggo Mortensen is ook bekend als muzikant, schrijver, schilder en fotograaf. Hij is dus eerder een atypische acteur in Hollywood... Vandaar misschien dat hij het zo goed doet in zijn rol als Captain Fantastic?

Viggo Mortenson over zijn rol in de film Captain Fantastic.

Wist je dat?

1. ...de casting van de zes kinderen geen gemakkelijke zaak was? Naast de zoek-tocht naar goede acteurs, moesten ze ook geloofwaardig overkomen als kinderen van Viggo, én als broers en zussen. Het was bovendien ook belangrijk dat ze goed met elkaar konden opschieten om een echt familiegevoel te kunnen creëren. Uiteindelijk zijn de acteurs gecast in Groot-Brittannië, Australië, Amerika, Canada én Nieuw-Zeeland!

Wist je dat?

2. ...regisseur Matt Ross de jonge acteurs een contract heeft laten tekenen? Daarin stond dat ze tijdens de hele duur van de film geen junk food of suiker mochten eten!

3. ...actrice Samantha Isler (Kielyr) de eerste dag dat contract al verbroken had, wanneer ze werd betrapt met een donut in de hand? (en dat heeft ze voor de rest van de opnames mogen horen!)

Wist je dat?

4. ...de acteurs twee weken op

‘boot camp’ zijn geweest ter

voorbereiding van de film? Ze

leerden rotsklimmen, dieren-

huiden villen, vuur maken en

yoga. En ze sliepen in de tent

in het bos.

Inhoudelijk: thematiek

Ondanks enkele ernstige thema’s is de film minder zwaar op de hand dan je zou vermoeden. De moeder uit het gezin is geestelijk ziek, ze pleegt zelfmoord aan het begin van de film en vader Ben kan je, met zijn radicaleopvoedingsideeën, op zijn minst niet-alledaags noemen. Toch is deze film meeslepend, hoopgevend en goed uitgebalanceerd. Als kijker word je meegenomen in een fantastisch avontuur, waarbij de verwachtingen en grenzen van onze maatschappij verkend worden.

We bekijken enkele filmfragmenten en analyseren ze op vlak van vorm en inhoud.

We kaarten de thema’s “opvoeding”, “respect” en “communicatie” aan.

Thema 1: Opvoeding

FRAGMENT 1 - Voorstelling van het gezin in het bos.

Bekijk dit fragment, met focus op beeldelementen: iedereen krijgt een briefje waarop hij/zij de focus legt.

1. Bekijk de kleuren, de muziek, wie doet wat... bekijk de montage en de lichtinval.

2. Focus op de (emotionele) betekenis achter de beeldelementen. Bekijk de algemene sfeer.

3. Keer in dit fragment terug naar de rol van de vader en de titel van de film.

Idee: Maak kaartjes met een focuspunt en laat een leerling telkens een kaartje

trekken om het beeldelement te bespreken. KLEUR, LICHT, MUZIEK, MONTAGE, WIE DOET WAT...

Opvoeding: fragment 2

FRAGMENT 2 - Grootvader Jack stelt de opvoeding van Ben in

vraag.

“Het personage van Jack vertegenwoordigt een reflectie van wat veel mensen in het publiek zullen denken. Jack neemt een andere positie in bij de discussie over de opvoeding en Frank kan dat prachtig verwoorden. Het was erg moeilijk om Jack zo genuanceerd neer te zetten, maar Frank slaagt daarin met panache en tact.”

- Monica Levinson, producent

Bekijk dit fragment, met de focus op de tekst:

• Wat zegt Jack tegen Ben?
• Hoe reageert Ben en hoe voelt hij zich?
• Waaraan kan je dat merken?
• Wat doet hij vervolgens?
• Denk aan Matt Ross: ”Is he insane? Or insanely great?”

Opvoeding: fragment 3 - Eindscène in het nieuwe huis.

“Zelf de beste vaders weten het soms even niet meer. Als ouder zit je in een constante cyclus van herstel en heroriëntatie. Het enige wat je kan doen, is je best, en enkel datgene wat je denkt dat juist is.” - refinery29

1. Bekijk het fragment met focus op de beeldelementen: kleur,licht,muziek,demontage.

Wie doet wat? Wat wordt er gezegd?

Deze drie fragmenten binnen de context opvoeding geven een duidelijke evolutie weer.

We bespreken enkele voorbeelden vanuit de film.

Welke evolutie zie je doorheen de film bij Ben? Wat denkt hij hierover op het
einde?

Zijn deze beslissingen de juiste? Waarom wel/niet?

Hoe en waar zou jij willen opgroeien? Wat moet er anders?

Zeg je wel eens ‘fuck it’! Wanneer kan dat wel/niet?

Vergelijk deze ochtend met een ochtend bij jou thuis. Hoe zou je willen dat het
loopt bij jou thuis?

Wat is jouw ideale wereld?

Op welke plek voel je je thuis? In de maatschappij? Daarbuiten?

Verzin een vervolgverhaal voor de ‘family fantastic’. Wat gebeurt er in de
dagen/jaren na dit fragment?

Thema 2: respect

Ben gaat er prat op dat hij de keuzes maakt uit respect voor zijn kinderen, ook al zijn ze soms wat ruw of brutaal. De kinderen worden in de film uitgebeeld als volwaardige mensen die recht hebben op kennis en de waarheid. Wat denk je van de keuzes van Ben?

Wat herinner je nog uit deze scène?

Zoek voorbeelden uit de film in verband met Bens opvoeding, en doe

dit met een bepaald woord als uitgangspunt. Bijvoorbeeld: BRUTAAL EERLIJK OPRECHT RESPECT VOORDEEL SCHOKKEND NADEEL. Na de bespreking van de voorbeelden, kan je overgaan tot argumentatie. Waarom vind je een idee goed of niet

goed? Denk daarbij aan het ‘non-word’: interessant. Hoe gaat het er bij jou thuis aan

toe?

Thema 3: Communicatie

Onderstaand fragment gaat over communicatie en onze afhankelijkheid van

technologie.

“Zonder telefoon moet je echt op een soort gekke overlevingsstrategie overgaan om te kunnen communiceren met de buitenwereld. Zij wonen in een gebied zonder enige vorm van moderne technologie, zonder gsm’s, iPads of computers. Ik ben niet zeker of ik het zou kunnen, maar ik ben echt gefascineerd door het idee om kinderen te laten opgroeien in een dergelijke organische wereld.” - Viggo Mortensen, acteur

Heb je je al eens afgevraagd of we kunnen leven zonder technologie?

Welke voor- en nadelen zijn er aan onze hoogtechnologische manier van leven?

Personages

Weet je nog wie wie was?

Kan je jezelf vergelijken met een personage uit het gezin?

Ben je thuis de jongste? De oudste? De meest verantwoordelijke? De stille?
De slimme? De rebel? De durfal? De braverik? Of misschien ben je de conventionele schoonbroer? ...

We bekijken twee uitersten van dichtbij: Rellian en Bo.

Rellian

“De 12 jarige Rellian is de rebellerende zoon van de familie. Hij stelt de keuzes die zijn ouders,zussen en broers voor hem maken continue in vraag. Van alle kinderen is hij de persoon die een meer conventioneel leven wil leiden. Hij kijkt rond zich en vraagt zich af: waarom leven wij op deze manier? Hij weet en beseft dat andere mensen op een andere manier leven. Hij weet dat iedereen Kerstmis viert, maar om een of andere reden, vieren zij ‘Noam Chomsky Dag’. Hij wil dat gewoon niet meer doen.”

 

Rellian is duidelijk de rebel van de familie. Som verschillende momenten op wanneer hij als rebel in beeld komt. Wanneer kantelt dit? Waar komt hij anders in beeld en wat voelt/doet hij dan?

Hoorde je al over de vijf fases van een rouwproces? (ontkenning, boosheid,
gevecht, depressie, aanvaarding)

Kan je enkele scènes met Rellian in die context plaatsen?

Bekijk het grotere plaatje en vergelijk het met Bens manier van opvoeden en de keuzes die hij maakt?

Houdt Ben bij deze fases rekening met de maatschappij?

Bo

“De oudste zoon, Bo is op het punt gekomen dat hij wat afstand wil nemen van zijn familie. Ondanks zijn fysieke en intellectuele sterktes, is Bo zich pijnlijk bewust van zijn ondermaatse sociale vaardigheden. Wanneer Bo volwassen wordt, belandt hij in een identiteitscrisis. Hij weet helemaal niet hoe hij zich in de wereld moet gedragen, zeker niet tegenover meisjes. Op een bepaalde manier is zijn reis even belangrijk als die van Ben in deze film. Het is tijd dat de jongeman het ‘kleine dorp’ verlaat en de

wereld intrekt om zijn geluk en identiteit te gaan zoeken.”

Bodevan, afgekort Bo, is eerder de volgzame zoon, in vergelijking met Rellian. Bo is

erg slim, maar tegelijk wereldvreemd.

Wie is Bo? 

Som enkele trefwoorden op die passen bij zijn personage.

We kijken samen naar een filmfragment. Daarna stel ik jullie enkele vragen.

Zijn de trefwoorden van daarnet te koppelen aan dit fragment?

Waarom in deze scène een kentering voor het personage van Bo?

Wat doet Bo? Wat was de aanleiding voor deze uitbarsting?

Wat is er gebeurd op het basketpleintje in de voorgaande scène?

Waarom doet Rellian dit?

Wie probeert hem dit deel van zichzelf te laten ontdekken?

Waarom zou zijn moeder hem hebben gestimuleerd?

Point of no return

Om een spannend en vlot verhaal te maken, kan je een aantal regels of tips volgen.

Wanneer je een film maakt, volg je een scenario. Dit is het verhaal van de film, vaak

volgens een vaste structuur opgebouwd. Deze structuur volgt een aantal regels die je kan volgen om je verhaal boeiend te houden.

Point of no return

The point of no return is er zo één. The point of no return, kan je ook beslissings-punt of keerpunt noemen. Het is dat punt in de film of een verhaal, waar het hoofd-personages het verst verwijderd is van zijn doel. Op het keerpunt wordt vaak een

belangrijke beslissing of keuze gemaakt die sterke invloed heeft op het vervolg van het verhaal.

Point of no return in de film: Wanneer is Ben het verst verwijderd van zijn doel?

Wat is het doel van Ben? Denk aan: afscheid nemen van zijn vrouw/moeder van zijn kinderen, een antwoord vinden op zijn twijfels over zijn plaats in de maatschappij en de keuzes over zijn opvoeding.

Wanneer maakt Ben een cruciale keuze in een hopeloos uitziende situatie?

Point of no return: Het moment dat Ben in de bus beslist om toch naar de begrafenis te gaan (ook al was het hen verboden).

Wat als?

Wat als Ben een andere keuze had gemaakt? Welke keuze had hij nog kunnen maken? Kan je een aantal ‘wat als?’-en verzinnen? Bijvoorbeeld: Wat als de moeder niet gestorven was? Wat als de bus het liet afweten op weg naar de begrafenis? Wat als ze betrapt werden op het kerkhof? Wat als ze nooit waren weggetrokken uit de stad? ...

Verzoening

De begrafenisscène is een erg belangrijk en symbolisch moment. Het verhaal van deze film is een avontuur, een reis die je zowel letterlijk als figuurlijk mag nemen. Aan het eind van dat verhaal heeft het scenario een rustpunt nodig. Alle verhaallijnen

komen bij elkaar, de meeste vraagstukken zijn opgelost, of er bestaat alleszins ruimte. Er is een positieve sfeer die toelaat om toekomstige vraagstukken aan te pakken.

De familie heeft zich herenigd en heeft een manier gevonden om afscheid te nemen van hun moeder/vrouw. Het is een erg belangrijk rustpunt in het hectisch en turbulent avontuur van de voorbije dagen.

Wat vinden jullie van de film Captain Fantastic?

Tot welke inzichten heeft de film jullie gebracht?

The end....