Dativus

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Vorig hoofdstuk

Persoonsvorm 3e persoon ev/mv

Nominativus - Het onderwerp

Accusativus - Lijdend voorwerp

Let op bijhouden basis!

Hou elke les de woordjes bij (smeer het uit)

Zorg dat je elke keer de naamvallen tabel even oefent!

Hier scoor je veel punten mee!

Dit hoofdstuk

Dativus - derde naamval - meewerkendvoorwerp

Persoonlijk voornaamwoorden (nom/dat/acc)

Dativus

• Derde naamval
• Meestal de functie van het meewerkend voorwerp
• SPQR HB 70

Wat is een meewerkend voorwerp?

• Iets of iemand wat indirect bij het werkwoord bijtrokken (indirect object)
• Aan wie of voor wie iets gebeurt.
• Soms ook i.c.m. tegen (bijv. bij zeggen)

Voorbeeld

Ik schrijf jou een brief

Geef een snoepje aan mij.

Ik zeg tegen hem de waarheid.

Ik open de deur voor moeder.

Voorbeeld

Iulius Marco malum dat.

Julius geeft Marcus een appel.

Envelvoud

1 femin-ae (let op dubbelvorm)

2 serv-o

3 reg-i

Onzijdige woorden gaan in de dativus niet anders dan andere woorden van dezelfde groep.

Meervoud

1 femin-is

2 serv-is

3 reg-ibus

Zie overzicht SPQR hulpboek blz. 127 of stencils

Sommige uitgangen komen vaker voor

Dan moet je kiezen welke uitgang het beste past.

• Wat past grammaticaal?
• Welke vertaling levert een betekenisvolle zin op?

Donum feminae dant.

Twee mogelijkheden

De vrouwen geven een geschenk. (feminae - nom. mv.)

Ze geven een geschenk aan de vrouw. (feminae - dat. ev.)

Servi regi mandata dant.

De slaven geven de koning opdrachten.

Let op -i bij welke verbuigingsgroep een woord hoort.

(servus --> groep 2 --> nom. mv.)

(rex, reges --> groep 3 --> dat. ev.)

favere + dat

Sommige werkwoorden hebben in het Latijn een dativus waar je vanuit het Nederlands een accusativus zou verwachten (als in lijdend voorwerp)

Dei pueris favent --> De goden steunen de jongens.

In de woordenlijst staat er dan "+ dat"

Welke naamval staat "servo"

1. nominativus enkelvoud
2. genitivus enkelvoud
3. dativus enkelvoud
4. accusativus enkelvoud

Welke naamval staat "lupae"?

1. nominativus meervoud
2. accusativus enkelvoud
3. dativus enkelvoud
4. dativus meervoud

pueros

1. nominatvus enkelvoud
2. nominativus meervoud
3. accusativus enkelvoud
4. accusativus meervoud

regibus

1. nominativus enkelvoud
2. nominativus meervoud
3. dativus enkelvoud
4. dativus meervoud

regi

1. dativus enkelvoud
2. accusativus meervoud
3. nominativus meervoud
4. nominativus enkelvoud.

servi

1. nominativus enkelvoud
2. nominativus meervoud
3. dativus enkelvoud
4. dativus meervoud

mandata

1. nominativus meervoud
2. accusativus meervoud
3. nominativus enkelvoud
4. accusativus enkelvoud

nobis

1. dativus enkelvoud
2. dativus meervoud
3. accusativus enkelvoud
4. accusativus meervoud

reges

1. nominativus enkelvoud
2. nominativus meervoud
3. accusativus enkelvoud
4. accusativus meervoud

Persoonlijk voornaamwoorden

Nederlands:

hij, zij, wij, ons, jullie

Latijn:

eos, nobis, tu, vos

persoonvorm	eerste persoon	vertaling
nom	ego	ik
dat	mihi	(aan/voor) mij
acc	me	mij (

persoonvorm	eerste persoon	vertaling
nom	tu	jij
dat	tibi	(aan/voor) jou
acc	te	jou

persoonvorm	1e p. meervoud	vertaling
nom	nos	wij
dat	nobis	(aan/voor) ons
acc	nos	ons

persoonvorm	1e p. meervoud	vertaling
nom	vos	jullie
dat	vobis	(aan/voor) julie
acc	vos	jullie

3e	enkelvoud	(hij / zij / hem haar)
	mannelijk	vrouwelijk
nom	is	ea
dat	ei	ei
acc	eum	eum

3e meervoud	meervoud	(zij / hen)
	mannelijk	vrouwelijk
nom	ei	eae
dat	eis	ei
acc	eos	eas

• Persoonlijk voornaamwoorden in de nominativus komen alleen voor bij nadruk.
• Ego maneo, tu fugis. - Ik blijf, jij vlucht.
• De uitgangen zijn een mengeling van groep 1,2,3 daaraan kun je ze proberen te herleiden.

Dei pueris favent.

Servi feminae aquam dant.

Femina filio nomen dat.

Rex vobis mandatum dat.

Servus regi aquam portat.

Wat moet je leren?

Basiswoorden H1 + H2

Grammatica 2.1 + 2.2 (eerder behandelde grammitica komt wel terug in zinnen en teksten)

Cultuur 22 t/m 24 (het geboorteverhaal van Romulus en Remus

Tekst 25 voorbereiden