Par 3.3 Energierijke stoffen

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Oefenvragen

Par 3.1 en 3.2

Josje doet een practicum bij biologie. Met een wattenstaafje gaat ze langs de binnenkant van haar wang. Cellen van haar wangslijmvlies blijven aan het wattenstaafje plakken. Josje maakt van deze cellen een preparaat en voegt een beetje kleurstof toe. Daarna bekijkt ze het preparaat door de microscoop.

In de afbeelding zie je wat Josje dan ziet. 

Alle cellen in het preparaat van Josje 

hebben een celkern.

Kunnen in haar mond ook cellen voorkomen 

die geen celkern hebben? Leg je antwoord uit.

Ken je de snavels en de 

poten al?

Ken je de snavels en de 

poten al?

1. Priemsnavel/steltpoten

2. Haaksnavel/grijppoten

3. Kegelsnavel/klimpoten

4. Zeefsnavel/zwempoten

5. Pincetsnavel

Wat zegt deze grafiek?

Welke lijn is van een koudbloedig

dier? En welke van een 

warmbloedig dier?

Biotisch

Abiotisch

Wind

Lucht

Zuurstof

Water

Grond

Roofvijanden

Soort

genoten

Plant

Bacterie

Voedsel

Planteneter

Vleeseter

Alleseter

Welke aanpassingen heeft een dier?

Tegen onderkoeling

Tegen oververhitting

Kleine oren

Grote oren

Klein maken

Wintervacht

Zomervacht

Hijgen

Winterslaap

Welke snavel hoort bij welke set poten?

Sleep de snavel bij de bijbehorende vogel.

Haaksnavel

Pincetsnavel

Priemsnavel

Zeefsnavel

Planning:

Demonstratie vaatbundels

Hoe komt een plant aan energie?

Dwarsdoorsnede van een vaatbundel

3.3 energierijke stoffen

Leerdoelen 3.3 les 1

- Je kunt beschrijven hoe een plant glucose maakt door fotosynthese.

- Je kunt beschrijven hoe een plant energie vrijmaakt uit glucose door verbranding.

- Je kunt uitleggen welke gassen overdag en 's nachts een blad in en uit gaan.

Fotosynthese

Fotosynthese is het proces waarbij de plant glucose maakt.

Nodig: Zonlicht, water en koolstofdioxide.
Maakt: Glucose en zuurstof.

Glucose bevat energie en is dus een energierijke stof.

Verbranding

Verbranding is het proces waarbij energie wordt vrijgemaakt uit glucose.

Cellen breken glucose af met behulp van zuurstof (energie komt vrij).

Er ontstaan 2 afvalstoffen: Koolstofdioxide en water.

Gaswisseling gedurende de dag

Overdag: fotosynthese en verbranding, er wordt dus CO2 opgenomen en zuurstof afgegeven én opgeslagen.

's Nachts: alleen verbranding, de plant neemt zuurstof op voor de verbranding.

Extra uitleg; kunnen leerlingen thuis terug kijken.

Maken

Eerste 8 minuten in stilte

Zelf bestuderen/doorlezen: 3.3

Maken: opdracht 3 t/m 16

Klaar? Nakijken -> antwoorden staan op itslearning, 

daarna maken samenvatting of testjezelf 

Startopdracht: (2 minuten in stilte)

Lees blz 163 en beantwoord voor jezelf de volgende vragen:

- Wat heeft een plant nodig voor het maken van voedingsstoffen?

- Wat slaat een plant op in de knollen en bollen?

Leerdoelen 3.3 les 2

- Je kunt uitleggen waarvoor planten glucose gebruiken.

- Je kunt de eetbare delen van een plant noemen.

- Je kunt 3 soorten korrels beschrijven die in plantencellen voorkomen. 

Functie van glucose voor de plant

Van glucose icm andere voedingsstoffen maakt de plant: 

1. zetmeel en suiker = reservevoedsel, wordt opgeslagen in de wortels, knollen, bollen en zaden 

2. vetten = reservevoedsel, wordt opgeslagen in zaden

3. eiwitten en cellulose = bouwstoffen

4. vitaminen = beschermende stoffen

Leer bron 4 op blz. 163!

Opslag van reservestoffen

Reservestoffen worden vaak opgeslagen in de wortels

Bij sommige planten in:

- knol: verdikte wortel/ondergrondse stengel

- bol: dikke bladeren (rokken)

Ook in de zaadlobben van zaden!

Soorten korrels

Bladgroenkorrels: hierin vindt fotosynthese plaats, geven plantendelen een groene kleur.

Kleurstofkorrels: geven vruchten hun kleur, bevatten rode, oranje of gele kleurstoffen.

Zetmeelkorrels: kleurloze korrels waarin zetmeel wordt opgeslagen.

Ene type korrel kan overgaan in ander type (bijvoorbeeld van bladgroen naar kleurstof)

Maken

Zelf bestuderen/doorlezen: 3.3

Maken: opdracht 17 t/m 22 en 25

Klaar? Nakijken -> antwoorden staan op itslearning, 

daarna maken samenvatting of testjezelf 

Wat is het verschil tussen houtvaten en bastvaten?

Welk gedeelte van de 

vaatbundel is houtvat?

En wat is bastvat?

Wat is c? Waar vervoert het stoffen naartoe?

1. houtvat, omhoog
2. bastvat, omhoog
3. houtvat, naar beneden
4. bastvat, naar beneden

Planten zonder bladgroen

Planten zonder bladgroen kunnen zelf geen voedingsstoffen maken.

De klavervreter (parasiet) haalt zijn voedingsstoffen uit andere planten (gastheer), namelijk de klavers in zijn omgeving.

Extra

voorjaarsbloeiers

Klimplanten

wortelrozetten

woestijnplanten

bloeien voordat er bladeren aan de bomen komen

zorgen ervoor dat de planten genoeg ruimte voor zichzelf hebben, zodat hij genoeg mineralen en water tot zijn beschikking heeft. 

groeit langs de boomstam richting het licht.

hebben aanpassingen om waterverlies tegen te gaan. (bijna geen bladeren, dikke waslaag, of een dikke bladeren 

Wat is c? Waar vervoert het stoffen naartoe?

1. houtvat, omhoog
2. bastvat, omhoog
3. houtvat, naar beneden
4. bastvat, naar beneden

Wat levert de energie voor fotosynthese?
en
Wat zijn de fabriekjes voor fotosynthese?

1. zonlicht levert de energie en bladgroenkorrels zijn de fabriekjes
2. glucose levert de energie en bladgroenkorrels zijn de fabriekjes
3. glucose levert de energie en de de celkernen zijn de fabriekjes
4. zonlicht levert de energie en de celkernen zijn de fabriekjes

Wat is NIET waar over fotosynthese?

1. Dit vindt plaats bij sommige dieren en alle planten
2. Dit vindt plaats in groene planten
3. Dit vindt plaats in de bladgroenkorrels
4. Hierdoor maakt de plant zijn eigen voedsel

Wat heb je NIET nodig voor fotosynthese?

fotosynthese:

koolstofdioxide + water + licht => glucose + zuurstof

Mineralen zijn nodig om van glucose eiwitten en vetten te maken, maar dat is geen fotosynthese

1. mineralen
2. zonlicht
3. water
4. koolstofdioxide

Verbranding is ...

1. glucose + zuurstof = koolstofdioxide + water
2. koolstofdioxide + water = glucose + zuurstof
3. koolstofdioxide + glucose = water + zuurstof
4. glucose + water = koolstofdioxide + zuurstof

Welke stof ontstaat of welke stoffen ontstaan bij de fotosynthese?

1. alleen glucose
2. glucose en koolstofdioxide
3. glucose en zuurstof
4. water, koolstofdioxide en glucose

Huidmondjes zijn nodig voor ...

1. gaswisseling
2. verdamping
3. mooie bladeren
4. gaswisseling en verdamping

Als een tomaat rijp wordt, welke verandering vindt dan plaats?

1. Zetmeelkorrels worden kleurstofkorrels
2. Bladgroenkorrels worden zetmeelkorrels
3. Kleurstofkorrels worden bladgroenkorrels
4. Bladgroenkorrels worden kleurstofkorrels