Hoofdstuk 6 paragraaf 5

• Economie
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 2

H6 §5 prinsjesdag

Leerdoelen:

• Ik kan toelichten wat Prinsjesdag en de troonrede inhouden.
• Ik kan toelichten hoe de geldzaken van het Rijk zijn geregeld.

Prinsjesdag

• De derde dinsdag in september is Prinsjesdag. 
• Op die dag maakt de regering bekend hoe ze het land het komende jaar wil besturen. 
• De regering bestaat uit een groep personen die het land bestuurt. 
• In Nederland zijn dat de ministers en de minister-president.
• Koning Willem-Alexander en koningin Máxima komen op die dag met de gouden koets naar de Ridderzaal.

Troonrede

• De koning leest op Prinsjesdag de troonrede voor (afb. 30). 
• In de troonrede staan de plannen die de regering heeft bedacht. 
• De koning vertelt in de troonrede welke problemen er zijn en hoe de regering ze wil aanpakken. 
• Bijvoorbeeld de plannen om het onderwijs en de zorg te verbeteren, en de plannen om het tekort aan woningen op te lossen.

Wie leest op Prinsjesdag de troonrede voor?

1. De Regering
2. De Koning
3. De Minister-President
4. De minister van Financiën

Het parlement

• Stel, de regering wil de files verminderen door te investeren in nieuwe snelwegen. 
• Het parlement moet dit plan van de regering eerst goedkeuren. 
• De leden van het parlement worden gekozen in verkiezingen. 
• Alle Nederlanders van 18 jaar en ouder mogen dan stemmen. 
• De plannen van de regering gaan door als de meerderheid van het parlement het ermee eens is.
• In Nederland bestaat het parlement uit de Eerste Kamer en de Tweede Kamer. 

Minister van Financiën 

• De regering heeft geld nodig om haar plannen uit te voeren. 
• Op Prinsjesdag vertelt de minister van Financiën hoeveel deze plannen kosten en hoe de regering aan zoveel geld wil komen.
• Alles hierover staat in de rijksbegroting.
• Het belangrijkste staat ook in de miljoenennota.
• De miljoenennota is een samenvatting van de rijksbegroting.

Sleep het juiste begrip naar de bijbehorende definitie.

Overzicht met de inkomsten en uitgaven van de regering in het komende jaar.

Rijksbegroting

Miljoenennota

Samenvatting van de rijksbegroting.

Begrotingstekort

• Elk jaar moet de regering bedenken waar ze geld aan uitgeeft en hoe ze aan het geld komt. 
• Er is nooit genoeg geld om alles te doen wat ze wil. Telkens zijn de uitgaven hoger dan de inkomsten. 
• Er is dan een begrotingstekort, en de regering moet geld lenen om alle uitgaven te kunnen betalen. 
• Door de lening wordt de schuld van de overheid groter. 
• De staatsschuld stijgt.

Staatschuld

• De regering leent meer geld dan ze aflost. 
• Hierdoor groeit de staatsschuld. 
• Als je meer geld leent, moet je ook meer rente betalen. 
• Hoe hoger de staatschuld, hoe hoger de rente. 
• De regering wil een lagere staatschuld. 
• Ze hoeft dan minder rente te betalen, waardoor ze meer geld over heeft voor andere uitgaven.

Aan de slag!

• Maak H6 §5 - ook de rekentrainer! 
• Dit is huiswerk voor de volgende les. 
• Vragen? Stel ze.