5.2 Planten groeien HA

• Biologie
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

Programma 16-4

Formatieve SO par 5.1 + 5.2 + nakijken (20 min)

Ieder voor zich, in stilte

Werkboek par 5.1 + 5.2 antwoorden nakijken (20 min)

---

Vrijdag 1e uur SO par 5.1 + 5.2 (neem een leesboek mee)

H5.2 Planten

Leerdoelen:

• Je kunt de levenscyclus van een bruine boon omschrijven.
• je kunt in een schematische tekening de onderdelen van een zaadje benoemen en aanwijzen.
• Je kent de 4 fasen in het proces van ontkiemen.
• Je kunt het proces van groei en ontwikkeling omschrijven.

Celmembraan plant

Cytoplasma plant

Celkern plant

Vacuole

Bladgroenkorrel

Celwand

Celmembraan dier

Cytoplasma dier

Celkern dier

 Leerdoel: Je kent de onderdelen van een plantencel met hun functie

Regelt alles wat er gebeurt in de cel

hierdoor is de cel stevig

Regelt welke stof de cel in en uit gaan

zorgt voor een stevige laag om de cel heen

Stroperige vloeistof, hierin liggen de celkern en de bladgroenkorrels

Geeft de plant zijn groene kleur en maken voedingsstoffen 

celmembraan

cytoplasma

Vacuole

celwand

bladgroenkorrels

celkern

Zet de stappen van het proces van watertransport in een plant in de goede volgorde.

1

2

3

4

Water stroomt door de nerven

Water in de vaatbundels wordt aangevuld door de wortels.

Water verdampt uit de bladeren.

Water stroomt door de vaatbundels omhoog. 

Sleep het juiste woord naar de plek op de microscoop

voet

stelschroef

diafragma

tafel

objectief

tubus

Overeenkomsten

De levenscyclus van een plant.

Leerdoel: Je kunt de levenscyclus van een bruine boon omschrijven. 

De ontwikkeling van een plant: 

• zaad ontkiemt
• plant groeit uit en krijgt bloemen
• Uit de bloemen ontstaan vruchten en zaden
• de zaden worden verspreid en de cyclus begint opnieuw  

1

Een bruine boon is een zaad

2

Het zaadje neemt water op via het poortje. Het zaadje zwelt op en de zaadhuid breekt open.

3

Het worteltje komt naar buiten.

4

Het worteltje groeit de bodem in en de zaadlobben komen boven de grond.

5

Het kiemplantje groeit en gebruikt hierbij voedingsstoffen uit de zaadlobben.

6

Het kiemplantje wordt groter en krijgt meer bladeren.

7

Er is een volwassen bonenplant ontstaan.

8

Aan de bonenplant ontstaan bloemen. Uit de bloemen ontstaan peulvruchten, met zaden. 

9

De bonen uit de peulvrucht zijn de zaden.

Hoe komt een plant uit een zaadje?

Leerdoel: je kunt in een schematische tekening de onderdelen van een zaadje benoemen en aanwijzen.

• Nadat planten hebben gebloeid, veranderen de bloemen in vruchten.
  
• In de vrucht zitten de zaden.
  
• De zaden bestaan uit 2 zaadlobben. Daartussen zit de kiem. Om de 2 zaadlobben zit een zaadhuid.

dit is een

Een boon, een zaad.

Uit het zaadbeginsel is dit zaad ontstaan.

1

'donker puntje'

Het poortje

Hierdoor kan het zaad water (vocht) opnemen. 

2

2 zaadlobben. Een zaad kan ook 1 zaadlob bevatten.

Bevatten zetmeel, het reservevoedsel.

Bij de kieming van het zaad, groeit de kiem uit tot een kiemplantje.

Het zetmeel levert daarvoor de energie.

3

buitenste laag

Zaadhuid

Beschermt het binnenste deel van het zaad

4

Navel

Hier zat de boon vast in de peulvrucht

5

Zaadlob met de kiem

6

De kiem

Deze ontstaat uit de bevruchte eicel en groeit uit tot het kiemplantje

7

BOON: Leer de onderdelen en de functies.

Hoe komt een plant uit een zaadje?

Leerdoel: je kent de 4 fasen in het proces van ontkiemen.

Zolang zaden droog blijven, gebeurt er niets. Pas als er vocht bij komt groeit er een nieuw plantje uit de boon. Dat heet ontkiemen. 
1. Eerst neemt de zaadhuid water op.
2. Daardoor zwellen de zaadlobben op en knapt
de zaadhuid open.
3. Dan komt het worteltje naar buiten.
4. Daarna volgen de stengel en de blaadjes.

Het ontkiemen van een bruine boon

Om te onthouden!

Ontkieming:

Een plantje komt uit een zaadje door ontkieming. De volgorde is: wortel, stengel, bladeren, bloemen.

Leerdoel: Je kunt het proces van groei en ontwikkeling omschrijven. 

Lengtegroei: het plantje wordt langer en zwaarder

Ontwikkeling: het plantje krijgt nieuwe delen

Met welk onderdeel zat een bruine boon vast aan de peulvrucht?

1. De zaadlobben
2. De zaadhuid
3. Het poortje
4. De navel

Aan het werk

Maak opdracht 2 t/m 10 van par 5.2

Klaar?! Antwoorden nakijken via Its Learning. 

Samenvatting maken van par 5.1 en 5.2

Programma 18-4

Ontkieming van een boon - herhaling (5 min)

Hoe groeit een boom (10 min)

Zelfstandig werken (15 min)

Documentaire (15 min)

SO par 5.1 + 5.2 vrijdag 9 mei (1e uur)

Het ontkiemen van een bruine boon

H5.2 - deel 2

Leerdoelen:

• Je kunt de onderdelen van een tak in een schematische tekening benoemen en aanwijzen.
• Je kunt van de onderdelen in een tak de functie benoemen. (eindknop, zijknoppen, knopschubben, ringlitteken)
• Je kunt uitleggen hoe een boom elk jaar dikker wordt. (je gebruikt de woorden diktegroei, groeilaag en jaarring)

Hoe groeien bomen? Lengte groei:

• Takken groeien in de lente uit een eindknop
   waardoor de tak langer wordt. Dit heet uitlopen.
• Uit de zijknoppen groeien nieuwe zijtakken
• Om de knopen zitten knopschubben, die
  de knop tegen de kou beschermen. Als een knop 

    uitloopt vallen de knopschubben af. Op de tak blijft een

    een ringvormig litteken achter. Dit is het ringlitteken.

• Het deel van een tak tussen 2 ringlittekens is dus
  precies één jaar uit. Zo kun je tellen hoe oud een tak is.

Hoe groeien bomen?

Diktegroei 

• Een stam of een tak groeit na het 1e jaar niet meer in de lengte, alleen in de dikte, vanuit de groeilaag onder de schors en de bast. Die groei heet Diktegroei.
• Per jaar is er een jaarring die uit een licht en een donker deel bestaat. Het lichtbruine deel is in het voorjaar ontstaan (snel groeiend - grote open cellen). Het donkere deel ontstaat in de zomer (minder snel en dikke celwanden).
• Een dunne ring = een moeilijk jaar.

Vwo: Hoe groeit een wortel naar beneden? 

In het topje van de wortel zitten zetmeelkorrels. De zetmeelkorrels zakken door de zwaartekracht naar het laagste punt in de cellen. Het worteltje krijgt daardoor het signaal om naar beneden te groeien. 

De stengel reageert op zonlicht. Aan de schaduwkant groeit de stengel meer, zodat de stengel richting de zon buigt. 

Om te onthouden!

Ontkieming:

- een plantje komt uit een zaadje door ontkieming

- Een heel jong plantje (kiem) zit al in het zaadje

- De volgorde van ontkieming:  wortel, stengel, blad en bloem

Van jong plantje naar volwassen plant:

- Lengtegroei het plantje wordt langer en zwaarder

Ontwikkeling: het plantje krijgt nieuwe delen

Groei bij bomen:

- Takken worden langer door lengtegroei vanuit de eindknop

- Uit zijknoppen groeien nieuwe zijtakken

- Knopschubben beschermen de knoppen

- Hoe oud een boom is zie je aan jaarringen, ( laten de diktegroei zien)

5

6

7

8

Kiem

Worteltje

Blaadjes

Zaadlobben

een jaarring bestaat uit een

1. lichte en een donkere ring
2. 2 lichte ringen
3. 1 lichte of een donkere ring
4. 2 donkere ringen

In een boom is één jaarring veel breder dan de andere jaarringen. Wat kan daarvan de oorzaak zijn?

1. De boom had in dat jaar te lijden van een rupsenplaag.
2. De winter van dat jaar was erg koud.
3. De zomer van dat jaar was erg droog.
4. Het voorjaar van dat jaar was vochtig en warm.

Aan het werk

Maak par 5.2 opdracht 11 t/m 18

Klaar?! Antwoorden nakijken via Its Learning. 

Samenvatting maken van par 5.1 en 5.2

SO par 5.1 + 5.2 vrijdag 9 mei !!