V5 AK 2.9 en 2.10 voedselvraagstuk

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Welkom!

Wat gaan we doen vandaag?

Leerdoelen

• Je kent de ontwikkelingen in de afgelopen vijftig jaar in productie, handel en consumptie van voedsel.
• Je begrijpt waarom er regionale verschillen in voedselvoorziening bestaan.

Productie en handel van voedsel

•  900 kg voedsel per inwoner per jaar
• 460 kg voedsel


• Ongelijke bevolkingsspreiding
• Vruchtbare bodem en gematigd klimaat

Productie en handel van voedsel

• De relatie tussen woonplaats en voedsel neemt af
  
• Transport
• 85% wordt op gegeten in eigen land
• Maïs in Mexico, tarwe in Frankrijk
• Voedselgewassen

Plantaardige voedselsoorten die in een land zelf verbouwd worden.

Productie en handel van voedsel

• Handelsgewassen
• 15% van tarwe verhandeld
• 50 jaar geleden was dit 3%
• Sinds 1980 geglobaliseerde landbouw
• Begin van de mondiale handel van gewassen

De theorie achter de handelsstromen

• Theorie van Ullman (1980)
• 3 belangrijke voorwaarden voor handel

1. Complementariteit
2. Transporteerbaarheid
3. Geen tussenliggende mogelijkheden

Complementariteit

• Handel ontstaat alleen als gebied A iets aanbied waar gebied B behoefte aan heeft
• Elk land heeft andere omstandigheden
• Koopkracht

Transporteerbaarheid

• De relatieve afstand (tijd, kosten en moeite van het transport) moet de moeite waard zijn voor het voedsel
• Bederfelijke producten
• Infrastructuur

Geen tussenliggende mogelijkheden

• Handel vindt alleen plaats met de dichtstbijzijnde leverancier
• Kiwi uit China 
• Kiwi uit Italië

Is er genoeg voedsel voor iedereen?

• 2007 - 2013 drie keer een voedselcrisis 
• Minimale oogsten, prijsstijging en afname voorraad
• Kwalitatieve honger
• Kwantitatieve honger

Situatie waarbij mensen te weinig calorieën binnenkrijgen.

Situatie waarbij mensen een tekort aan vitaminen of mineralen hebben.

Is er genoeg voedsel voor iedereen?

• 2700 kcal productie per dag
• Regionale verschillen
• Voedselvoorziening
• Ullman: vervoer is te complex, weinig koopkracht, export
• 2050: 2 miljard extra 

Is er wel een voedselcrisis?

voedselcrisis

voedselvraagstuk = verdelingsvraagstuk

Er is genoeg, maar niet goed verspreid over de wereld. 

Hoe werkt die wereldmarkt?

hoe meer aanbod, hoe lager de prijs. 

Westerse landen: beschermen eigen productie en markt, subsidiëren de landbouw en werken efficiënter -> lagere prijs

Ontwikkelingslanden: kopen die producten, want die zijn goedkoper en zij zijn arm. 

Veranderende landbouw

Verbetering voedsellandbouw

• betere manieren bodembewerking
  
• meststoffen --> opkomst kunstmest
  
• bestrijdingsmiddelen
  
• (moderne) irrigatietechnieken

Groene revolutie

stijging landbouwopbrengsten

High yielding varieties

Nadelen?

• toename ongelijkheid
  
• duurzaamheid neemt af

Men zaaide nieuwe graansoorten in, met name van rijst, mais en tarwe. Het ging om zogenaamde hyv-rassen: high yielding variety’s, ofwel variëteiten met een hoge opbrengst (figuur 1.31). Wereldwijd verdubbelde hierdoor in dertig jaar tijd de opbrengst per hectare, wat bijvoorbeeld Azië behoedde voor een ernstige voedselcrisis.

Genetische modificatie

Economie

Macht

Duurzaamheid

Ethiek

ZML

Zuid-Afrika met 63% gedaald. Waarom?